Morgunblaðið - 31.12.2011, Blaðsíða 40

40 UMRÆÐAN Minningar
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 2011
Skömmu eftir hrunið
var sett á laggirnar
embætti sérstaks sak-
sóknara sem átti að
rannsaka möguleg brot
þeirra í aðdraganda
hrunsins. Slíkar pólitísk-
ar ákvarðanir hafa önn-
ur ríki ekki tekið. Út-
lendur ráðgjafi sérstaks
saksóknara sagði í við-
tali í Silfri Egils í mars
2009 að hiklaust ætti að reka þessi
mál jafnt í fjölmiðlum sem fyrir dóm-
stólum. Margt bendir til að farið hafi
verið eftir ráðleggingum ráðgjafans og
réttindi sakborninga eru þar engin
fyrirstaða. Sérstakur saksóknari og
rannsakendur leka þannig efni í fjöl-
miðla sem birta það gagnrýnislaust,
helst með áliti manna sem eru reiðu-
búnir að fella dóma þótt engin sök hafi
verið sönnuð. Ég hef ásamt nokkrum
kollegum gagnrýnt þetta og bent á að
umfjöllunin hefði þann eina tilgang að
skapa óeðlilegan þrýsting frá almenn-
ingi á dómstóla.
Annað sem er gert í sama tilgangi
en með lævísari hætti, er að viðhalda
umræðu um þá hugmynd ráðgjafa sér-
staks saksóknara sem hún kynnti í
sama viðtali að dómarar
hér á landi séu almennt
óhæfir eða hafa ekki getu
til að dæma í efnahags-
brotamálum. Ráðgjafinn
bætti um betur og sagði að
dómarar skilji ekki þessi
brot, séu jafnvel latir og
geti ekki reiknað prósent-
ur. Þessari umræðu er
sýnilega ætlað að vara
dómara við hvernig verði
fjallað um störf þeirra ef
þeir sýkna í þessum mál-
um. Þeir verði þá sak-
aðar um skilningsleysi, leti og van-
kunnáttu og mögulega eitthvað verra.
Viðbrögðin við sýknudómi héraðsdóms
í svonefndu Exeter-máli sýna þetta
einnig vel. Þetta er því lævís leið til að
halda uppi óeðlilegum þrýstingi á
dómstóla.
Þar fyrir utan stenst hugmyndin um
vanhæfni og getuleysi dómstóla enga
skoðun. Auðvitað á reyndur dómari
alla sömu möguleika á að skilja þessi
mál og fyrrverandi sýslumaðurinn á
Akranesi. Það er auðvitað ekkert í
fyrri störfum sérstaks saksóknara eða
annarra saksóknara við embættið sem
gerir þá hæfari en þrautreynda dóm-
ara í sakmálum til meðferðar þessara
mála. Mál sem eru til rannsóknar hjá
sérstökum saksóknara eru sakamál
sem lúta engum sérlögmálum. Það
þarf að sanna verknað sem hægt er að
heimfæra til refsilagaákvæðis. Dóm-
arar geta dæmt í slíkum málum án
þess að hafa unnið í banka eða lært
viðskiptafræði, alveg eins og þeir sem
ekki hafa ökuréttindi geti dæmt um
brot á umferðarlögum.
Öll þessi umræða um sök sakborn-
inga og vangetu dómara hefur þann
eina tilgang að skapa óeðlilegan þrýst-
ing á dómstóla. Útlendi ráðgjafinn má
eiga það að hann talaði tæpitungulaust
um skoðanir sínar. Hins vegar má
draga í efa að viðhorf ráðgjafans um
málarekstur saksóknara og rannsak-
enda í fjölmiðlum samræmist reglum
réttarríkisins um réttláta málsmeðferð
og sjálfstæða og óháða dómstóla. Slík
framganga ber þvert á móti öll merki
pólitískrar refskákar sem er tefld á
kostnað réttinda sakaðra manna.
Eftir Brynjar
Níelsson » Öll þessi umræða um
sök sakborninga og
vangetu dómara hefur
þann eina tilgang að skapa
óeðlilegan þrýsting á dóm-
stóla.
Brynjar Níelsson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
Lævís leikur
Opnunarár Hörpu er nú
á enda og á þessum tæpu
átta mánuðum frá því hús-
ið var opnað almenningi
hafa yfir 700 þúsund
manns heimsótt það. Það
er langt umfram það sem
áætlað var og það mun
einsdæmi að meir en tvö-
faldur íbúafjöldi lands hafi
komið í slíka byggingu á
fyrsta ári þess. Stór hluti af þessum gest-
um kemur á tónleika eða aðra list-
viðburði, aðrir á ráðstefnur og fundi, enn
aðrir heimsækja veitingastaði og versl-
anir eða koma bara til að ganga um og
skoða húsið. Erlendir ferðamenn eru stór
hluti þessara gesta og þeim fjölgar stöð-
ugt. Nú í svartasta skammdeginu koma
menn jafnvel langt að til að skoða ein-
stakt listaverk Ólafs Elíassonar í gler-
hjúpnum, sem lýsir upp miðborgina.
Á síðasta ári kom í ljós að ekki yrði allt
húsið tilbúið í einu, þar sem galli í steypu í
glerhjúpi tafði verulega að unnt yrði að
reisa meginglerveggi hússins og því óljóst
um hvenær hægt yrði að opna. Þar með
var stjórn hússins mikill vandi á höndum.
Ljóst var að Sinfóníuhljómsveitin yrði á
götunni á vormánuðum og ekki góður
kostur að hafa húsið autt allt sumarið þar
sem ekki yrði allt tilbúið fyrr en síðla
sumars. Fjárhagsaðstæður kröfðust þess
að húsið yrði tekið í notkun eins fljótt og
unnt var, auk þess sem ljóst var að miklar
bókanir á haustmánuðum kröfðust þess
að búið væri að „prufukeyra“ salina áður
en starfsemin hæfist af fullum þunga. Því
var ákveðið að opna í maí og treysta á
skilnings fólks á því að ýmislegt væri ekki
fullbúið.
Sú leið sem valin var tókst að flestu
leyti mjög vel. Þannig var hægt að gefa
mismunandi tónlist og hópum þátt í opn-
un hússins og láta reyna á salina einn af
öðrum og í mismunandi uppsetningu.
Meginþunginn var lagður á Eldborg í
upphafi, enda sá salur flóknastur og mik-
ilvægastur. Allt sem lagt er upp með í
teikningum og tölvulíkönum þarf að
reyna í raunveruleikanum, enginn getur
sagt fyrir nákvæmlega hvernig hljóm-
burður er þegar salur er fullur af fólki. Sá
tími sem tekinn var í að „prufukeyra“
Eldborgarsalinn hefur skilað sér vel. Sal-
urinn hefur reynst einn allra besti salur
veraldar, ekki aðeins fyrir sígilda tónlist,
heldur hafa fjölmargir glæsilegir tón-
leikar í öllum tónlistargreinum verið
haldnir fyrir troðfullum sal æ ofan í æ.
Erlendir sérfræðingar og blaðamenn sem
hafa fjallað um húsið og Eldborg eiga
vart orð til að lýsa því hversu vel hafi til
tekist.
Fyrir þetta ber að þakka, ekki aðeins
erlendum sérfræðingum og hönnuðum,
heldur einnig íslenskum hönnuðum og
tæknimönnum, sem hafa staðið vaktina
með slíkum ágætum að eftir er tekið.
Auðvitað hefur þurft að laga margt á
þessu ári. Það er algerlega einstakt að
svo umfangsmikil og flókin starfsemi sé
sett af stað af fullum þunga í húsi sem enn
er verið að byggja og prófa. Erlendis er
algengt að menn gefa sér 3-6 mánuði til
að æfa sig í húsinu, hér var einfaldlega
opnað inn um leið og hvert rými fyrir sig
var tilbúið og látið reyna á það með gest-
um og gangandi. Starfsmenn Hörpu hafa
sýnt ótrúlega hugkvæmni og úthald við
að ná tökum á tæknibúnaði og flókinni
starfsemi og þeim ber fyrst og fremst að
þakka fyrir hversu vel hefur tekist þetta
fyrsta ár. Harpa er á sinn hátt fjölbýlis-
hús. Þar eiga Sinfónían, Óperan og ótelj-
andi tónlistarstefnur og hópar aðsetur
sitt. Þetta sambýli hefur tekist miklu bet-
ur en menn þorðu að vona, húsið hefur
lagað sig vel að ólíkri starfsemi og allir
hafa sýnt samstarfsvilja og útsjónarsemi .
Ráðstefnuþátturinn er sívaxandi í hús-
inu og verður gríðarlega mikilvægur fyrir
íslenskt samfélag. Strax í ágúst var hald-
in stór alþjóðlega læknaráðstefna í hús-
inu og síðan hafa fjöldamargar ráðstefnur
og fundir verið haldnir í Hörpu. Fram-
undan eru þéttar bókanir á ráðstefnum
og árið 2012 hefst með stórri alþjóðlegri
vísindaráðstefnu svo eitthvað sé nefnt.
En mikilvægi Hörpu fyrir ferðaþjón-
ustuna kemur fram á fleiri sviðum en ráð-
stefnum og fundum. Nokkur þúsund miða
á ýmsa tónlistarviðburði seldust erlendis
á árinu. Reykjavík er þannig komin inn í
mikilvæga grein ferðamennsku, tónlistar-
ferðamennsku, sem hvarvetna spýtir
miklum tekjum inn í samfélagið, oftast ut-
an hefðbundins ferðamannatíma. Flest
bendir þannig til að Harpa gjörbreyti
ekki aðeins aðstöðu til að flytja eða njóta
tónlistar heldur muni framlag hennar til
hagkerfisins verða meira og koma fyrr en
flesta grunaði.
Það er ekki sjálfgefið að þjóð sem telur
320 þúsund manns eigi hús eins og
Hörpu. Ekki síst á þeim tímum sem við
nú lifum. Harpa þarf að hýsa margskonar
starfsemi, miklu fjölbreyttari en almennt
er þegar um slík hús er að ræða. Þannig
verður húsið líka eign þjóðarinnar, ekki
afmarkaðs hóps hennar og við finnum
ekki annað en að hún sé þegar orðin hluti
af þjóðarsálinni.
Framundan eru spennandi tímar og
Harpa býður alla velkomna á nýju ári.
Harpa er strax orðin
hluti af þjóðarsálinni
Eftir Pétur J. Eiríks-
son og Þórunni Sig-
urðardóttur
»Harpa gjörbreytir ekki
aðeins aðstöðu til að
flytja eða njóta tónlistar
heldur verður framlag
hennar til hagkerfisins
meira en flesta grunaði.
Þórunn Sigurðardóttir
Höfundar eru formenn Portusar og Ago,
eignarhaldsfélags og rekstrarfélags
Hörpu.
Pétur J. Eiríksson
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið birtir alla útgáfudaga
aðsendar umræðugreinar frá lesendum.
Blaðið áskilur sér rétt til að hafna grein-
um, stytta texta í samráði við höfunda og
ákveða hvort grein birtist í umræðunni
eða í bréfum til blaðsins.
Blaðið birtir ekki greinar, sem eru
skrifaðar fyrst og fremst til að kynna
starfsemi einstakra stofnana, fyrirtækja
eða samtaka eða til að kynna viðburði.
Innsendikerfið
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu
greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Smellt á Morg-
unblaðslógóið í hægra horninu efst og
viðeigandi liður, „Senda inn minning-
argrein“, valinn úr felliglugganum.
Elli frændi minn. Ró, hlýja, yf-
irvegun, lágstemmd glettni.
Þetta eru orðin sem koma upp í
hugann þegar ég hugsa um hann
Ella frænda. Hann hafði nærveru
sem maður vildi gjarnan geta
hermt eftir, en það er auðvitað
ekki hægt. En hugsanlega getur
maður lært af honum, reynt að
læra og verða betri manneskja.
Ég hef notið þeirra forréttinda
að þekkja hann Ella móðurbróð-
ur minn jafnlengi og ég hef lifað.
Móðurfjölskylda mín er þétt og
iðin við að rækta böndin og við
systkinabörnin höfum notið góðs
af því og fengið tækifæri til að
rækta jafningjasambönd við eldri
sem yngri.
Elli var einn af þessum ynd-
islegu móðurbræðrum. Ég hef
átt með honum vináttustundir,
lærdómsstundir og margar gleði-
stundir. Elli var flinkur kokkur
og ég man ótrúlega vel þegar
hann einhverju sinni eldaði lær-
issneiðar í raspi með fullt af
smjöri og tilheyrandi meðlæti.
Ég hafði verið að passa yndisleg-
an frumburð hans og Völu og
þrátt fyrir að vera vonlaus
barnapía sem skildi lítið í litlum
verum var mér boðið í dýrindis-
máltíð eftir pössunarpíustörfin.
Þó að ég eigi móður sem er eð-
alkokkur þá hafði ég ekki kynnst
áður svona frjálslegri notkun
smjörs og ég verð að játa að
núna, rúmum þrjátíu árum síðar,
er þetta enn einn af mínum eft-
irlætisréttum. Ég átti oft eftir að
borða gómsætan mat hjá Ella
frænda og það var sérlega gaman
Erlingur Ingvason
✝ ErlingurIngvason fædd-
ist á Helluvaði á
Rangárvöllum 28.
janúar 1952. Hann
lést á líknardeild
Landspítalans í
Kópavogi 12. des-
ember 2011.
Útför Erlings fór
fram frá Háteigs-
kirkju 21. desem-
ber 2011.
að ræða við hann
um matargerð þeg-
ar ég hafði orðið vit
til þess.
Við hjónin eigum
Ella margt að þakka
en í endalausu
byggingastússi okk-
ar hefur hann verið
boðinn og búinn að
veita ráðgjöf og sér-
fræðiþekkingu en
hann hefur teiknað
fyrir okkur stiga, eldhús, glugga
og heilu húsin. Síðasta verkið
sem hann hjálpaði okkur við var
að fullteikna agnarsmátt hús í
sveitina okkar. Húsið er yndis-
legt í alla staði og við skemmtum
okkur oft við að rifja upp að Elli
hafði á orði að við þyrftum ekki
að hafa áhyggjur af hitakerfi, við
gætum kveikt á einu kerti og kof-
inn yrði funheitur á svipstundu!
Við vonuðumst til þess að Elli og
Birna myndu geta kíkt til okkar í
litla dúkkuhúsið okkar en af því
varð því miður ekki. Ég hef samt
trú á því að minn kæri frændi
muni líta inn einn daginn hjá
mér, ég mun láta loga á kerti fyr-
ir hann.
Ég er þakklát fyrir samfylgd-
ina með frænda mínum sem ég
hef litið upp til og reynt að læra
af.
Mínum elsku frændsystkinum,
Svenna, Soffíu og Hildi, sem og
Birnu og fjölskyldunni allri send-
um við Pétur okkar dýpstu kær-
leiks- og samúðarkveðjur.
Þórhildur Þórhallsdóttir.
Ég á svo margar góðar minn-
ingar um ömmu á Brekó. Þegar
við Ásbjörn frændi vorum litlir
vorum við fjölskyldan vön að
fara til ömmu á Brekó á að-
fangadagskvöld. Þar lékum við
frændurnir okkur með dótið
sem við fengum í jólagjöf og
man ég alltaf hvað við fengum
flottar gjafir frá þér. Amma tók
alltaf svo vel á móti mér þegar
ég kom í heimsókn til hennar,
bauð upp á súkkulaðikökuna
sína og ís eða klaka eins og
amma kallaði það.
Amma var alltaf til í að spila
við mig þegar ég bað hana um
það, hún hafði alltaf tíma fyrir
mig. Ég var svo glaður þegar ég
sagði þér frá Jóhönnu Svövu
sem ég elska svo mikið. Ég man
að ég sýndi þér mynd af henni
og þú sagðir að hún væri mjög
myndarleg ung stúlka, það
gladdi mig mikið að heyra það.
Ég sé eftir því að hafa ekki kom-
ið með Jóhönnu Svövu með mér
að heimsækja þig, það hefði ver-
Guðrún Helga
Gísladóttir
✝ Helga Gísla-dóttir fæddist í
Lambhaga á Rang-
árvöllum 28. des-
ember 1915. Hún
lést á Hraunbúðum
í Vestmannaeyjum
24. júní 2011.
Útför Helgu fór
fram í kyrrþey frá
Landakirkju í Vest-
mannaeyjum 8. júlí
2011.
ið gaman og ég veit
að Jóhanna Svava
hefði haft gaman að
því að hitta jafn
góða og yndislega
konu eins og þig.
Það er miklu meira
en 1.000 orð sem
lýsa því hvað þú
varst góð kona, allt-
af svo góð við mig
þegar ég kom í
heimsókn til þín.
Nú ertu, elsku amma mín,
komin á betri stað, þar sem ég
veit að þér líður vel og ert glöð
að hitta afa aftur. Ég veit að þú
horfir niður til mín á hverjum
degi og ætla ég að gera þig
stolta af mér. Þau afrek sem ég
mun afreka í lífinu mun ég til-
einka þér að miklu leyti, þú
varst alltaf svo góð við mig og
því mun ég aldrei gleyma. Sökn-
uðurinn er svo mikill núna að
mig langaði að skrifa þetta. Jó-
hanna Svava hefur líka látið mér
líða vel og hún fær mig alltaf til
að brosa í gegnum tárin þegar
ég finn til söknuðar.
Ég elska þig, amma mín, og
mikið á ég eftir að sakna þess að
koma ekki lengur á Brekó, þar
sem alltaf var tekið á móti
manni eins og maður væri prins,
prinsinn þinn. Ég mun aldrei
koma öllum þeim orðum sem
lýsa þér á þetta blað, það er svo
margt sem ég get skrifað. Þú
munt alltaf eiga sérstakan stað í
hjartanu mínu.
Björn Sigursteinsson.
Undirskrift | Minningargreina-
höfundar eru beðnir að hafa
skírnarnöfn sín en ekki stutt-
nefni undir greinunum.
Myndir | Hafi mynd birst í til-
kynningu er hún sjálfkrafa not-
uð með minningargrein nema
beðið sé um annað. Ef nota á
nýja mynd skal senda hana
með æviágripi í innsendikerf-
inu.
Minningargreinar