SunnudagsMogginn - 29.01.2012, Blaðsíða 14

14 29. janúar 2012
Anna Lilja fékk fyrsta flogið 15ára gömul. Framan af voruþau væg og komu með umþað bil tveggja mánaða milli-
bili. „Þetta lýsir sér þannig að fyrst byrj-
ar annar handleggurinn að hristast og
svo færast krampaköstin út í aðra útlimi.
Ef ég stóð þá féll ég einfaldlega í gólfið,
en ég var reyndar heppin að því leyti að
ég fékk aldrei flog nema á kvöldin eða
nóttunni,“ segir Anna Lilja í samtali við
Sunnudagsmoggann.
Tvö ár eru liðin frá því hún fór í heila-
skurðaðgerð í Bandaríkjunum; á Mayo
Clinic í Rochester í Minnesota-ríki, og
hún hefur ekki fengið flog síðan. Anna
Lilja segir það eins og að öðlast nýtt líf.
Áratug áður en hún fór í aðgerðina var
Anna Lilja í sömu erindagjörðum á sömu
stofnun en þá treystu læknar henni ekki
í aðgerð.
Ekki varð við þetta lifað
Gunnar Friðriksson er læknir Önnu Lilju
á Akureyri og hún var líka hjá Elíasi
Ólafssyni, yfirlækni taugalækn-
ingadeildar Landspítala - háskólasjúkra-
húss, á sínum tíma. Báðum ber hún afar
vel söguna og hrósar starfsfólki Sjúkra-
hússins á Akureyri (FSA) líka sérstaklega
fyrir góða umönnun í gegnum tíðina.
Anna og eiginmaður hennar voru tíðir
gestir þar á tímabili. „Ég var farin að
þekkja flest starfsfólkið á FSA með nafni!
Það á mikið hrós skilið fyrir ótrúlega
þolinmæði; í hvert skipti sem ég kom
voru allir tilbúnir að gefa svo mikið af sér
að það var yndislegt.“
Árið 2009 lenti Anna Lilja hvað eftir
annað á FSA, aldrei þó lengi í einu, en
samtals var hún þar um það bil þriðjung
ársins. Þá sagði hún við sjálfa sig: Nú er
nóg komið! Hún yrði að prófa eitthvað!
Fór að velta því fyrir sér á ný að komast
til Bandaríkjanna í aðgerð.
Þær voru þrjár saman, íslenskar kon-
ur, í fyrra skiptið. „Aðgerðin tókst hjá
hinum tveimur; hjá annarri hafði
fæðingarblettur vaxið á heilanum og hjá
hinni var æðaflækja, en hjá mér var
meinið svo nálægt hreyfistöð að það var
hætta á að ég myndi lamast. Ákvörðunin
var mín en læknarnir sögðu að í mínum
sporum myndu þeir ekki fara í aðgerð.“
Að tíu árum liðnum gekk dæmið upp,
sem betur fer. „Flogaveikin var þá orðin
svo slæm að ekki varð lifað við þetta. Ég
réð því auðvitað, eins og áður, hvort ég
færi í aðgerðina eða ekki.“
Anna Lilja fór í ítarlegar rannsóknir á
Landspítalanum í september 2009 og að
þremur vikum liðnum mátu læknar
stöðuna svo að hún gæti farið í aðgerð.
„Vandinn við að rannsaka flogin er
hvað þau standa stutt yfir, yfirleitt ekki
nema í eina til tvær mínútur,“ segir Elías
Ólafsson í samtali við Sunnudagsmogg-
ann. Til þess þarf mjög sérstaka tækni
sem þróast hefur á síðustu áratugum.
„Þá eru upptök floganna í heilanum
staðsett og metið hvort hægt sé að fjar-
lægja meinið án þess að aðgerð valdi
skaða. Það er ekki alltaf auðvelt og nið-
urstaðan er oft sú að ekki sé hægt að gera
neitt. Annaðhvort er þá ekki hægt að
finna hvar meinið er eða þá að það er á
svæði sem ekki er hægt að hrófla við,“
segir Elías. Þá er meinið of nálægt
hreyfi- eða málsvæði heilans til þess að
réttlætanlegt sé að gera tilraun til að
fjarlægja það.
Í tilviki Önnu Lilju teygðu læknar sig
eins langt og þeir töldu mögulegt og
ökkli vinstri fótar er stífur þannig að hún
getur ekki hreyft hann. Hún segir það þó
góð skipti fyrst hún losnaði við flogin.
Um 50 flogaveikir Íslendingar hafa
verið á Mayo-stofnuninni, en reyndar
ekki allir farið í aðgerð. Sumir þeirra sem
fóru í aðgerð hafa algjörlega losnað við
langvarandi sjúkdóma, sem er mjög óal-
gengt, að sögn Elíasar, þrátt fyrir allar
nýjungar í nútímalæknisfræði. „Það er
algjört kraftaverk,“ segir hann.
Eitt besta sjúkrahúsið
Elías segir það mikla gæfu að Íslend-
ingum standi til boða að fara á Mayo Cli-
nic. Þess má geta að stofnunin hefur síð-
ustu tvo áratugi verið ofarlega á lista
fréttatímaritsins U.S. News and World
Report yfir bestu sjúkrahús í heimi,
þannig að þar er ekki í kot vísað.
Það er ekki fyrr en eftir frekar rann-
sóknir á Mayo sem endanleg ákvörðun er
tekin um aðgerð og það er ekki alltaf
auðveld ákvörðun.
„Við vorum svo heppin að þekkja ís-
lensk hjón sem búa á staðnum, Katrínu
Frímannsdóttur frá Akureyri, og Harald
Bjarnason, sem er einmitt læknir á sama
sjúkrahúsi og ég fór á. Ég ráðfærði mig
Eins og
nýtt líf
Anna Lilja Stefánsdóttir á Akureyri hafði glímt við flogaveiki í mörg ár
þegar hún fór í heilaskurðagerð í Bandaríkjunum í ársbyrjun 2010,
rúmlega fertug, og hefur ekki fengið flog síðan. Áratug áður fór hún vestur
í sömu erindagjörðum en þá treystu læknar henni ekki í aðgerð.
Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
Höfuðkúpan er opnuð og rafskaut lögð á heilann til að staðsetja meinin sem valda flogum.