Morgunblaðið - 15.05.2012, Blaðsíða 15

VIÐTAL
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Umræðan hefur breyst. Þegar ég
hóf feril minn fyrir 25 árum litu
danskir endurskoðendur svo á að á
þeim hvíldi engin raunveruleg laga-
ábyrgð, sérstaklega þegar kom að því
að koma auga á sviksamlega starf-
semi. Það hefur breyst. Nú fallast
danskir endurskoðendur á að á þeim
hvíli ábyrgð og að þá megi draga til
ábyrgðar fyrir mistök í starfi, jafnvel
fyrir lögbrot,“ segir Lars Bo Lang-
sted, prófessor í lögfræði við Ála-
borgarháskóla og sérfræðingur í fjár-
málarétti og efnahagsbrotum.
Endurskoðun undir eftirliti
Langsted heldur áfram.
„Danskir endurskoðendur eru
einnig orðnir vanir eftirliti hins opin-
bera sem fylgist orðið náið með
endurskoðendum og gerir jafnvel
húsleitir hjá þeim til að tryggja að
lögum sé fylgt í einu og öllu. Hið opin-
bera hefur vald til að senda endur-
skoðendur til aganefndar sem getur
dæmt þá og fyrirtæki þeirra til að
greiða háar fjársektir, telji hún þá
hafa gerst brotlega í starfi.
Eftirlitið hefur haft þau áhrif að
endurskoðendur eru vandvirkari en
áður. Þeir þurfa jafnframt að gera
skriflega grein fyrir því hvers vegna
þeir skrifa undir ársreikninga. Eftir-
litið hefur því haft þær breytingar í
för með sér að endurskoðendur eru
meðvitaðri um hvaða skyldur hvíla á
þeim. Það sama gerðist í Danmörku
fyrir 20 árum þegar opinberir
embættismenn voru látnir útskýra
allar ákvarðanir sínar skriflega. Það
eitt jók gæði stjórnsýslunnar.“
Haustið 2006 fjallaði dagblaðið
Extra Bladet um íslensku útrásina og
leitaði þá m.a. til Langsted.
„Þegar alþjóðlega fjármálakrepp-
an skall á haustið 2008 hafði hún önn-
ur áhrif á Íslandi en í Danmörku.
Dönsku bankarnir tóku margir þá af-
stöðu að ekki væri allt gull sem glóði
og stóðu því af sér storminn. Allir
stóru íslensku bankarnir þrír hrundu
hins vegar. Það var vegna þess að
stjórnendur þeirra hrifust með í gull-
æðinu sem hafði mótað forystumenn í
alþjóðaviðskiptum í nokkur ár. Of
margir brugðust skyldum sínum með
því að líta ekki gagnrýnum augum á
hinn öra vöxt og spyrja sig hvað væri
eiginlega á seyði. Það var eitthvað
bogið við að íslenska hagkerfið, sem
hafði einkum byggst á sjósókn, skyldi
skyndilega þenjast út með leift-
urhraða. Extra Bladet spurði gagn-
rýninna spurninga. Sagan af íslenska
efnahagsundrinu virtist vera of góð
til að vera sönn. “
– Hefði íslenska útrásin verið hugs-
anleg án endurskoðenda?
„Nei. En það fer þó eftir því hvaða
merking er lögð í spurninguna. Sam-
félagið menntar endurskoðendur og
lög eru til um starfsemi þeirra.
Stjórnir félaga og banka bera ábyrgð
á endurskoðuninni. Þær draga upp
mynd af stöðu þeirra. Endurskoðand-
inn hefur það ábyrgðarmikla hlut-
verk að spyrja sig hvort þessi mynd
sé sönn.“
Hefði átt að vekja grunsemdir
– Því hefur verið haldið fram að
stór hluti óefnislegra eigna íslensku
útrásarbankanna, þar með talin við-
skiptavild, hafi verið froða. Hafi ís-
lenskir endurskoðendur átt að líta
bankabóluna gagnrýnni augum og
þau verðmæti sem talin voru liggja í
viðskiptavild tengdra félaga?
„Það hefði auðvitað átt að hringja
bjöllum. Þetta var lokuð hringekja
fjármuna,“ segir Langsted.
Endurskoðuðu vinnubrögðin
 Danskir endurskoðendur töldu sig ekki bera ábyrgð vegna sviksamlegrar háttsemi fyrirtækja
 Hefur snúist hugur  Danskur sérfræðingur telur íslenska endurskoðendur eiga þátt í hruninu
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Sérfræðingur í fjármálarétti Lars Bo Langsted er prófessor við Árósarháskóla í Danmörku.
Fyrirlestur í dag
» Langsted heldur fyrirlestur í
Hátíðasal Háskóla Íslands milli
kl. 12 og 14 í dag.
» Hann bendir á að 2003 voru
samþykkt lög í Danmörku sem
skilja að bókhald og endur-
skoðun í stórfyrirtækjum.
» Með slíkri aðgreiningu hafi
átt að auka sjálfstæði endur-
skoðenda.
FRÉTTIR 15Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. MAÍ 2012
HAMRABORG 10, KÓPAVOGI – SÍMI: 554 3200 – OPIÐ: VIRKA DAGA: 9-18, LAUGARDAGA: 11-14
,
MIKIÐ ÚRVAL AF UMGJÖRÐUM
SJÓNMÆLINGAR– LINSUMÁTANIR
TRAUS
T
OG GÓ
Ð
ÞJÓNU
STA
Í YFIR 1
5 ÁR
T I L B O Ð
GLERAUGU
FRÁ 19.900,-
S Ó L G L E R A U G U N
FÆRÐU HJÁ OKKUR
MEÐ EÐA ÁN STYRKLEIKA