Helgafell - 01.04.1943, Page 86

222
HELGAFELL
Af þessu sést, að meðalvísitala dag-
kaupsins er lægri en framfærsluvísi-
talan bæði árin 1940 og 1941, en 20%
hærri árið 1942, vegna grunnkaups-
hækkana. Meðalvísitala afurðaverðs-
ins er 3% lægri 1940 en framfærslu-
vísitalan. (,,Bretasjóður“ mun þó hafa
bætt það upp), en hærri bæði hin árin
(46% hærri árið 1942).
Af þessum tölum verður ekki annað
ráðið en það, að stríðsárin hafi verið
bændum hagstæðari en launþegum í
landinu. Að vísu má segja, að útsölu-
verð gefi ranga hugmynd um, hvað
bændur fá greitt og í öðru lagi að til-
kostnaður bænda hafi aukizt svo mjög,
að hlutur þeirra sjálfra sé ekki jafn-
góður og ætla mætti. En athugun á
þessum atriðum leiðir í ljós, að bændur
hafa fengið og fá í sinn hlut árið 1942
frá 3,6 falt til 6 falt það verð, er þeir
fengu fyrir vörur sínar fyrir stríð, en
SKYRING
FramfœrslukpstnaSur: Línuritið sýnir, hvernig útgjöld fjölskyjdu í Reykjavík
með tæplega 5 manns í heimili og rúmlega 3850 kr. ársútgjöld, miðað við verðlag
í ársbyrjun 1939, hafa breytzt í heild sinni vegna verðbreytinga síðan. (Rann-
sókn Hagstofunnar og kauplagsnefndar 1939—40).
Landbúnaðarafurðir: Línuritið sýnir, hvernig útgjöld sömu fjölskyldu til
kaupa á landbúnaðarafurðum hafa breytzt. Ársnotkun fjölskyldunnar var sem
hér greinir: 94,52 kg. nýtt kindakjöt, 1,33 kg. nautakjöt, 0,30 kg. kálfskjöt, 0,95
kg. hrossakjöt, 7,12 kg. kjötfars, 9,98 kg. hangikjöt, 45,86 kg. sajtkjöt, 3,16 kg.
kæfa, 7,23 st. slátur, 840,62 lítrar nýmjólk, 12,1 lítrar rjómi, 2,22 lítrar áfir, 26,38
kg. skyr, 13,53 kg. smjör, 5,81 kg. tólg, 6,16 kg. mör, 4,40 kg. mjólkurostur,
3,10 kg. mysuostur, 9,12 kg. egg, 312,27 kg. kartöflur, 27,75 kg. rófur.
Framfœrslukpstna&ur -f- Landbúna&arafurbir: Línuritið sýnir, hvernig öll
önnur útgjöld sömu fjölskyldu hafa breytzt.
Kaupgjald: Línuritið táknar kaupgjald Dagsbrúnarverkamanns. Til dagsins
22. ág. 1942 sýnir línuritið hækkun tímakaups og um leið kækkun 10-tíma dag-
kaups, þar sem grunnkaup og vinnutími (án yfirvinnu) var óbreytt þetta tíma-
bil. Þann 22. ág. 1942 gekk í gildi nýr samningur milli ,,Dagsbrúnar“ og Vinnu-
veitendafélags íslands; vinnutími (án yfirvinnu) var ákveðinn 8 tímar, og grunn-
kaup hækkaði um leið. Línan Á táknar því breyt-
ingar á dagkaupi (án yfirvinnu — eða 10 tímar
til 22. ág. 1942 og 8 tímar eftir þann tíma). Lín-
B. táknar breytingu á tímakaupi, og loks
táknar Jínan C. breytingu á greiðslu fyrir 10
stunda vinnudag, þannig að eftir þ. 22. ág. 1942
eru reiknaðar 2 stundir með yfirvinnukaupi.