Helgafell - 01.04.1943, Page 104

LfSTIR
Merkur tónlistarviðburður
Jóhannesarpassían eftir Joh. Seb.
Bach var flutt fjórum sinnum hér í
Reykjavík um páskana á vegum Tón-
listarfélagsins. Má tvímælalaust telja
flutning hennar merkasta viðburðinn
í tónlistarlífi Reykjavíkur í vetur, og
eru til þess margar orsakir.
í fyrsta lagi er passían glæsilegt tón-
verk og eitt hið merkasta, sem til er,
sinnar tegundar. — í öðru lagi hefur
íslenzki biblíutextinn, passíusálmar
Hallgríms Péturssonar og aðrir rslenzk-
ir sálmar verið felldir við tónverkið
með þeim hagleik og þeirri smekkvísi,
að aðdáunarvert er. — í þriðja lagi
má segja, að flutningur verksins í heild
hafi tekizt með ágætum, þegar þess er
gætt, hve mikið það er í vöfum og
vandmeðfarið, en skilyrði öll erfið. —
Og í fjórða lagi komu þarna fram tveir
ungir söngmenn, sem þreyttu erfiða
prófraun og stóðust hana með meiri
ágætum en nokkurn mun hafa órað
fyrir að óreyndu.
Jóhannesarpassían er reist á frásögn
Jóhannesar guðspjallamanns um pínu
og dauða Jesú. Meginþungi verksins
hvílir á einsöngvara, sem fer með hlut-
verk guðspjallamannsins og syngur eða
tónar alla frásögnina, nema þau orð,
sem beint eru höfð eftir öðrum, svo
sem orð Krists, Pílatusar og Péturs,
en með þau fara aðrir einsöngvarar.
Verkið hefst á voldugum kór, ákalli,
sem sungið er með undirleik orgels og
hljómsveitar, en textinn er úr fyrsta
passíusálminum:
Upp, upp, mín sál og allt mitt geð,
upp, mitt hjarta og rómur með,
hugur og tunga hjálpi til:
Herrans pínu ég minnast vil.
Fer vel á því, að hefja upp sönginn
með þessum orðum, enda þótt efni
þeirra komi ekki með öllu heim við
þýzka frumtextann. Síðan hefst sjálf
frásögn guðspjallsins, en inn í hana
er fléttað aríum — hugleiðingum trú-
aðra sálna — og kórölum, en auk þess
syngur kórinn þau orð, sem múgnum
eru lögð í munn í guðspjallinu. Renn-
ur þetta allt í samfellda og áhrifamikla
heild í höndum meistarans Bachs og
hlýtur að verða ógleymanlegt hverjum
manni, sem einu sinni ljær því eyra,
jafnvel þótt hundheiðinn sé. Það mun
þó mega fullyrða, að kóralarnir taki
menn föstustum tökum, að minnsta
kosti fyrst í stað, enda eru kóralar
Bachs hvort tveggja í senn, einhver su
hreinasta og háleitasta tónlist, sem til
er, en jafnframt svo einfaldir og al-
þýðlegir sem mest má verða. Mun
mörgum þeim, sem heyrt hafa J°'
hannesarpassíuna, verða minnisstæður
niðurlagssálmur hennar.
Það er engri rýrð kastað á Tonlist-
arfélagið, þá áhugamenn, sem að þvi
standa, né nokkurn annan, þó að full'