Helgafell - 01.04.1943, Síða 126

262
HELGAFELL
þeir hafa báðir naerat auga fyrir þeirri hlið
ljósmynda. En hér má einmitt vekja athygli ljós-
myndara á mikilvægu og þjóðlegu , .yrkisefni",
ef svo mætti að orði komast, sem aðeins útlend-
ingar hafa komið auga á og hagnýtt sér til þessa.
Þriðji gallinn — og á honum eiga veljendurnir
tvímælalaust sök — er fólginn í þeirri viðleitni
að sýna ísland öðru vísi en það er, að draga
fram vissa þætti, sem alls ekki eru sérkenni-
legir fyrir ísland, heldur næstum því það gagn-
stæða. Hér á ég við skógarmyndirnar. Ekki
það, að þær séu sérstaklega margar, heldur hitt,
að á sumum þeirra er reynt að ýkja skógargróð-
urinn með myndtækni. Þarf þar ekki annað
en benda á myndaopnuna 134 og 135. Báðar
myndirnar gefa ósannar myndir og verða fyrst
og fremst ósannar, af því að þær ýkja og stækka
fyrirbrigði, sem ekki eru íslenzk. Það má ýkja
hver, foss, jökul, sandauðn, hraun eða annað
það, sem. er fyrst og fremst sérkennilegt fyrir
landið okkar. Slíkar ýkjur myndtækninnar geta
verið bæði skemmtilegar og þarfar, þar sem
þær eiga heima.
Annars eru í bókinni undarlega fáar myndir,
sem maður telur sig þurfa að vera lausan við.
Ein mynd er þar þó, sem ég myndi ekki sakna
— jafnvel ekki þó ég sæi hana aldrei meir.
Það er mynd nr. 48 og heitir ,,Fífusund“. Að
sjálfsögðu á hún að sýna fífu, en sú fífa er
ekki annað en hvít og líflaus skella og handan
við hana sker grámóskulegt fjall þvera myndina
á mjög þjösnalegan hátt. Ýmsar fleiri myndir
hafa að vísu galla, eins og t. d. mynd nr. 47,
af OJfusárbrú, þar sem tvær samhliða línur
eyðileggja allt listrænt gildi hennar, en hún
hefur hins vegar þann kost, flestum myndum
fremur, að sýna mikinn vatnsflaum í námunda
við brú. Þannig mætti telja nokkur fleiri dæmi,
en ég læt þetta nægja, enda hefur myndskoð-
andinn aðeins gott af því að leita gallanna og
kostanna sjálfur.
Ég get ekki komizt hjá að vekja athygli á
dýramyndunum, sem valdar hafa verið af frá-
bærri smekkvísi, og eru flestar afburðagóðar,
sumar jafnvel Jistaverk, eins og kríumynd Arn-
gríms Ólafssonar, lundamynd Björns Ólafssonar
og fálkamynd H. J. Sherlock's, svo fáeinar séu
nefndar. Þetta hvílir augað frá eilífum fjöllum,
jöklum, fossum og vötnum og eykur á fjölþættni
bókarinnar.
Ég hef ástæðu til að þakka bæði útgefanda
og veljendum fyrir vönduðustu og fallegustu
myndabókina, sem enn hefur verið gefin út á
íslandi, en einnar myndar sakna ég — myndar,
sem mér hefur ávallt fundizt ein heiðríkasta og
fallegasta lýsing á landi voru, en það er formáli
Pálma Hannessonar að fyrri útgáfunum að ,,ís-
landi í myndum".
Þorsteinn Jóscfsson.
Vísindamaður segir
frá starfi sínu
Bjarni Sœmundsson: ,,UM LÁÐ OG
LÓG. FerSapistlar jrá ýmsum tímum".
P. p. VIII + 454 + II myndasíður. Út-
o'efendur Anna og fCristín Bjarnadætu’-
Reykjavík 1943, Víkingsprent. (750 tölu-
sett eintök alls).
Dr. Bjarni Sæmundsson var mjög vel mennt-
aður. Hann var gæddur sérstakri athyglisgáfu,
og hann var starfsmaður svo af bar. Rit hans,
vísindalegs efnis, er áttu erindi til fleiri en landa
hans, birtust auðvitað á víðlesnari málum en ís-
lenzkunni. En á móðurmáli sínu lét hann eftir
sig þrjú stórverk (um: spendýr, fugla og fiska
landsins), kennslubækur í náttúrufræði og landa-
fræði, sem heil kynslóð þessarar þjóðar hefur
numið, og þar að auki kynstur af fræðandi rit-
gerðum, skýrslum og skrám í blöðum og tíma-
ritum.
Eins og undirtitill bókarinnar ,,Um láð og
Iög“ hermir, er hún ferðapistlar frá ýmsum
tímum. Efnið skiptist í þrjá meginþætti, er
nefnast: A. Pistlar frá bemskuárunum, B. Pistl-
ar frá unglingsárunum, og C. Pistlar frá full-
orðinsárunum. Síðasti þátturinn er fyrirferðar-
mestur, 409 síður. Ekkert af fyrsta þætti, og
öðrum mun hafa birzt áður, annað en „Grasa-
ferð til Faneyjar og Vestur-Jótlands" (úr öðrum
þætti), en allt efni þriðja þáttar ætla ég að sé
áður prentað í: Sögusafni Stefnis 1895, íslandi
1898, ísafold 1903—05, Lögréttu 1910—23, Verði
1925—26, Sunnudagsblaði Vísis 1928 og í Lesbók
Morgunblaðsins 1930—32.
Pistlarnir frá bernskuárunum byggjast á end-
urminningum höfundar, frá því hann fyrst man
eftir sér í foreldrahúsunj (í Grindavík) og til
fermingaraldurs. Þar er t. d. sagt frá fyrstu ferð-
inni út fyrir túnið, fyrstu sjóferðinni, fyrstu
kaupstaðarferðinni. Efnið er ekki stórfenglegt
að vonum, en ást höfundar á samferðamönn-
unum frá þessum árum og hlýja hans til Suður-