Kjarninn - 07.08.2014, Side 45

02/04 pistill
Á árunum eftir 1945 urðu til alþjóðastofnanirnar SÞ, AGS,
NATO, Norðurlandaráð, Evrópuráðið með Mannréttindasátt-
mála sinn og dómstól og efnahagsbandalagið sem nú heitir
Evrópusambandið. Við lok kalda stríðsins gekk Rússland í
Evrópuráðið eins og önnur ríki hins horfna Varsjárbandalags
og „stækkunin til austurs“ varð í raun lýsing á friðsamlegri
útbreiðslu frelsis og stjórnarskrárbundins lýðræðis um alla
Evrópu.
En hafi vestrið „unnið“ kalda stríðið og fyllst sjálfs-
trausti til að beita heimslögregluvaldi á Balkanskaga og
Mið-Austurlöndum á sl. 20 árum er tími þess sjálfstrausts
nú liðinn. Og hafi kjör Baracks Husseins Obama 2008 eða
arabíska vorið sem hófst 2010 fyllt margt fólk bjartsýni um
lýðræðis- og friðartíð alþýðu drógust tjöldin
snemma fyrir þann glugga gullinna tækifæra.
Ein hættan sem jafnan stafar af fjármála-
kreppum er að af þeim leiði stríðsátök. Hin
trausta vissa hverfur og í staðinn kemur
tómarúm. Mér verður ávallt minnisstætt
hvernig Jean Claude Trichet, þá bankastjóri
Seðlabanka Evrópu, tók til orða á vorfundi
AGS í Washington vorið 2011 „að nú steðjaði
mesta hætta að Evrópu frá lokum síðari
heimsstyrjaldar“. Mörgum fannst tveimur
árum síðar hættan liðin hjá en slíkar viðvaranir rætast
sjaldnast bókstaflega heldur í annarri útgáfu – sennilega
vegna þess að samspil orsakasamhengis, atburðarásar og
tíma er flóknara en nokkur mannleg spádómsgáfa nær
fullum tökum á.
Í ágúst 2008 hófst stríð í Evrópu milli Georgíu og Rússlands.
Ótti ríkja eins og Eistlands og annarra við Eystrasalt var mikill
en gleymdist snarlega þegar bankahrun yfirtóku alla athygli
innan við mánuði frá því að vopnahlé var samið. Nú er stríðið
í Úkraínu með Rússland sem virkan þátttakanda gengið svo
langt að farþegaþota er skotin niður, hundruð manna drepin
og það eitt að safna saman jarðneskum leifum og greftra reyn-
ist alþjóðasamfélaginu nánast um megn. Af hverju?
„En hafi vestrið
„unnið“ kalda
stríðið og fyllst
sjálfstrausti
IVX®QM¿IWW
sjálfstrausts
nú liðinn.“