SunnudagsMogginn - 12.08.2012, Blaðsíða 6

Efnahernaður og efnaslys geta
verið ansi svæsin og því miður er
hægt að nefna nokkur dæmi um
slík atvik. Mörg slík mál eru
tengd kjarnorku og má þar nefna
kjarnorkuárásir Bandaríkjamanna
á Japan árið 1945, slysið í
Tsjernóbíl í Úkraínu árið 1986 og
slysið í kjarnorkuverinu í Fukus-
hima sem varð á síðasta ári í Jap-
an. Kjarnorkan getur, líkt og efnin
sem Bandaríkjamenn notuðu í Ví-
etnam, setið mjög lengi á því
svæði sem það fær að leika laus-
um hala á og valdið sjúkdómum
og vansköpun.
Fjöldi vanskapaðra barna hefur
fæðst í Úkraínu og Japan völdum
kjarnorkunnar og til að mynda er
bærinn umhverfis kjarnorkuverið í
Úkraínu enn þann dag í dag
draugabær sökum geislunar.
Stjórnvöld þar í landi hafa gefið
það út að svæðið muni vera óhæft
til búsetu næstu 20 þúsund árin.
Rúmlega 30 kílómetra radíus hef-
ur verið afgirtur í kringum svæðið
og nánast engum hleypt inn nema
vísindamönnum. Geislunin í Japan
var ekki eins mikil og í Úkraínu þó
svo afleiðingarnar hafi vissulega
verið hræðilegar.
Kjarnorka veldur vansköpun
Slys varð í kjarnorkuverinu í Fukushima í Japan á síðasta ári.
AFP
6 12. ágúst 2012
Í Víetnam-stríðinu, sem stóð frá árinu 1961til 1975, gerðu Bandaríkjamenn sig seka umalvarlega glæpi gegn óvopnuðum þegnumVíetnam. Á áratuga skeiði, frá árinu 1961 til
1971, beittu þeir grimmúðlegri hernaðaraðferð
sem gekk út á það að eyðileggja uppskeru bænda í
landinu. Þannig urðu þeir valdir að hungursneyð
og eymd í landinu sem teygði anga sína til hers-
ins.
Aðgerðin, sem kallaðist Ranch Hand aðgerðin,
var vel skipulögð og yfirvöld í Bandaríkjunum
nýttu sér þess lenskar efnaverksmiðjur og land-
búnaðarfyrirtæki til að þróa efni sem dræpi allar
matjurtir. Í ljós kom síðar að efnið, sem hlaut
nafnið Agent Orange, innihélt efnablöndu sem olli
enn meira skaða en bara að drepa plönturnar.
Byrjað var að spreyja þann 10. ágúst árið 1961 og
þáverandi forseti Bandaríkjanna, John F. Ken-
nedy, samþykkti tillögur um að styðjast við efna-
vopn. Hann afsalaði sér síðar ákvörðunarréttinum
yfir efnavopnunum og undirmenn hans í hernum
tóku skrefið lengra og hófu efnahernað af krafti.
80 milljónum lítrum af efninu, sem blandað var
saman við flugvélaeldsneyti, var sprautað yfir
landbúnaðarhéruð og skóga í Víetnam, Laos og
Kambódíu og eitrað var fyrir að minnsta kosti
20% af öllu skóglendi í Suður-Víetnam. Sam-
kvæmt upplýsingum létust 400 þúsund manns
eða sköðuðust illa og talið er að rúmlega hálf
milljón barna hafi fæðst vansköpuð sökum efna-
vopnanna. Stjórnvöld í Víetnam segja töluna vera
talsvert hærri og segja fórnarlömbin vera hátt í 4
milljónir.
Slagorð herferðarinnar var „Aðeins þú getur
komið í veg fyrir skóg“, sem tekið var frá lukku-
dýrinu Reykbirninum sem stóð fyrir herferð gegn
skógareldum í Bandaríkjunum; kaldhæðnin náði
því nánast hámarki. 95% af efnunum var dreift úr
lofti og restinni var dreift með bátum, bílum og
með handspreyi. Stór hluti þeirra trjáa sem voru
spreyjuð drapst enda urðu mörg þeirra fyrir
mörgum umferðum af Agent Orange auk ná-
skyldra efna. Svæðið sem aðgerðin var keyrð út
frá er enn þann dag í dag hættulega menguð og
hreinsun þess hefur verið á forgangslista hjá
yfirvöldum í Víetnam í langan tíma.
Þó svo margir hafi ekki heyrt af þessari hlið
Víetnam-stríðsins þá hefur aðgerðin verið um-
deild allt frá upphafi. Vísindamenn og fræðimenn
gagnrýndu árásirnar harkalega. Árið 1967 skrif-
uðu 17 Nóbelsverðlaunahafar auk 5.000 vísinda-
manna undir áskorun þess efnis að hætt yrði allri
gróðureyðingu af efnavöldum af hálfu bandaríska
hersins í Víetnam. Bandarísk stjórnvöld létu ekki
segjast og héldu áfram aðgerðinni til ársins 1970,
þá tóku við skyld efnavopn.
Enn þann dag í dag er herferðin að valda sjúk-
dómum, eitrun í matvælum auk þess sem börn
eru ennþá að fæðast vansköpuð. Bandaríkjamenn
hafa hingað til neitað því að tenging sé á milli
efnavopnanna og fórnarlambanna; eitthvað sem
vísindamenn hafa staðfest. Bandarísk stjórnvöld,
og verksmiðjurnar sem bjuggu til efnin að beiðni
þeirra, hafa auk þess neitað að taka ábyrgð á af-
leiðingum efnavopnanna. Þau ákváðu hinsvegar á
dögunum að fjármagna og hefja hreinsunarstarf á
svæðinu, í fyrsta skiptið sem slíkt hefur verið gert
frá lokum stríðsins árið 1975.
Vansköpuð
sökum efnavopna
Bandarísk stjórnvöld hefja
hreinsunaraðgerðir í Víetnam
Vikuspegill
Davíð Már Stefánsson davidmar@mbl.is
Víetnamar hafa þurft að súpa seyðið af efnahernaði Bandaríkjamanna í
Víetnamstríðinu. Bandarísk stjórnvöld neita ábyrgð.
Talið er að meira en hálf milljón barna hafi fæðst með fæðingargalla af
völdum efnavopnanna.
AFP
Stórhöfða 21 | sími 545 5500 | flis.is
Gæði og glæsileiki á góðu verði