Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.03.2014, Blaðsíða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.3. 2014
HEIMURINN
eilbrigðismálastofn
nni áfanga í b
uð Asía er
. E er þe
dur í Af a
O
n
N LAI
DENÝJU ir
ewuskili tveim forn
ypti afSouth Wales ke
sala í Ne
Subhash Kapo
ur, sem er um 90
gömul, var keypt á
milljónir dollar
ður
ÚKR
V ósjenko, f
aínu, segist ætla aðforsætisráðherra Úkr
eta landsins en kosiðbjóða sig fram til fors
bættisins og þingsinsverður til forsetaem
var ein þekktasti25. maí.Tímósjenko
g y gnu ulu b ltin unni 2004.leiðtoginn í appelsí
BANDARÍKIN
SEATTLE núLjóst er
ðað minnst 24 létu lífi
lélaurskriðunni miklu se
ttlesvæði skammt frá Sea
fyrir nokkru. Hins veg
hefur tala þeirra sem
er saknað lækkað mjö
nú 90. Au
borgina Os
Barack Obama Bandaríkjaforseti hefur ekki tekið afstöðu
til framboðs el-Sisis en stjórn forsetans dró mjög úr fjár-
stuðningi við egypska heraflann eftir valdaránið í júlí. Áð-
ur hafði stuðningurinn numið rösklega milljarði dollara á
ári. „Þið sneruð baki við Egyptum og þeir munu ekki
gleyma því,“ sagði el-Sisi um Bandaríkjamenn. Hann getur
þó huggað sig við að forseti Rússlands, Vladímír Pútín, hefur
lýst stuðningi við framboð hans. Og nýlega sömdu Egyptar
við Rússa um vopnakaup fyrir um þrjá milljarða dollara.
S
íðustu ár í sögu þjóðar
okkar hafa sýnt með
afgerandi hætti að eng-
inn getur orðið forseti
Egyptalands gegn vilja
þjóðarinnar eða án stuðnings
hennar,“ sagði Abdel Fattah el-
Sisi, marskálkur og varnarmála-
ráðherra Egyptalands, á miðviku-
dag þegar hann lýsti yfir framboði
sínu í kosningunum í júlí. Fögur
orð frá manninum sem síðasta
hálfa árið hefur verið talinn vold-
ugasti maður landsins og herráðs-
ins. Flestir fréttaskýrendur segja
hann öruggan um sigur enda hafa
fjölmiðlar landsins hafið hann upp
til skýjanna. Margir segja Egypta
nú þurfa að fá „sterkan mann“ í
valdastólinn.
En el-Sisi hafði í fyrra forystu
um að velta fyrrverandi forseta,
íslamistanum Mohammed Morsi,
úr sessi, fyrsta lýðræðislega
kjörna leiðtoga Egypta í mörg
þúsund ára sögu þeirra. Ný kosn-
ingalög, sem fulltrúar herforingj-
anna kynntu í byrjun mars, hafa
fengið harða gagnrýni, jafnt af
hendi lýðræðissinna sem íslamista.
Kjörstjórnin er hafin yfir lög, ekki
hægt að áfrýja úrskurðum hennar.
Hins bera að gæta að skoðana-
kannanir sýndu að um 67%
Egypta lýstu stuðningi við hrotta-
legar aðgerðir hersins gegn Morsi
og stuðningsmönnum hans í
Bræðralagi múslíma í fyrra. Svo
hrapallega hafði honum mistekist
að sameina þjóðina að baki sér.
Hann beitti þess í stað offorsi til
að þröngva bókstafstrú öfgafullra
múslíma upp á þjóðina.
Vesturveldin og þá einkum
Bandaríkin eru í óleysanlegri
klípu. Þau studdu a.m.k. í orði
lýðræðisbyltinguna í Egyptalandi
og fleiri arabalöndum en niður-
staðan hefur víðast hvar orðið
annaðhvort afturhvarf til fyrri ein-
ræðishátta eða upplausn og stríð.
Þegar Egyptar fengu tækifærið
þá kusu þeir (sá helmingur þeirra
sem ómakaði sig á kjörstað) yfir
sig ofsatrúarmenn sem innst inni
fyrirlíta allt lýðræði og hafa nú
sennilega misst megnið af fylgi
sínu. Og nú verða vestræn ríki
sökuð um tvískinnung ef þau
styðja el-Sisi og menn hans.
Fjölmörg samtök/flokkar og
þekktir einstaklingar hafa þeg-
ar lýst stuðningi við framboð
el-Sisis, nefna má Amr Mo-
ussa, fyrrverandi utanrík-
isráðherra, og Abdel-
Hakim Abdel-Nasser,
son Gamals Abdel Nas-
sers sem var dáður forseti
frá 1954 til 1970. Einnig
er ljóst að ráðamenn í
Sádi-Arabíu, sem styðja
nú Egypta með um 12 milljarða
dollara framlagi á ári, vilja el-Sisi
til valda.
En hvernig persóna er hann,
maðurinn sem oft er kallaður
Þögli hershöfðinginn? Hann virð-
ist, öfugt við marga leiðtoga, ekki
njóta þess mjög að hlusta á sjálf-
an sig. Foreldrar hans eru
sanntrúaðir og el-Sisi skreytir oft
mál sitt með tilvitnunum í kór-
aninn. Börnin eru þrjú, eigin-
konan hylur hár sitt með hefð-
bundinni blæju en annars er fátt
vitað um fjölskyldulíf forsetaefn-
isins sem er 59 ára. Eitt er samt
orðið ljóst: El-Sisi kann að nota
loðið orðalag. Nefna má yfirlýs-
ingar hans um að egypski herinn
myndi alltaf standa með þjóðinni,
„höggva verður af sérhverja hönd
sem skaðar einhvern Egypta“,
sagði hann í ræðu í apríl 2013,
skömmu fyrir valdarán hersins í
júlí. Stuðningsmenn Morsis túlk-
uðu orðin svo að el-Sisi myndi
ekki leyfa að stjórninni yrði
steypt.
Lék tveim skjöldum
Morsi skipaði hann varnar-
málaráðherra 12. ágúst 2012. Þá
var á kreiki orðrómur um að el-
Sisi væri í reynd hlynntur
Bræðralagi múslíma, væri verk-
færi þeirra. Ákvörðun Morsis var
því skiljanleg, el-Sisi virtist skásti
kosturinn í röðum hermanna. En í
lok júní var efnt til geysifjöl-
mennra útifunda þar sem krafist
var afsagnar Morsis. Víða kom til
átaka. Herinn gaf í byrjun júlí
forsetanum tveggja sólarhringa
frest til að koma á stöðugleika.
Fresturinn rann út, herinn undir
forystu el-Sisis tók völdin og skip-
aði lítt þekktan dómara, Adly
Mansour, bráðabirgðaforseta.
Deila má um það hvort herinn,
sem er mjög vel búinn vopnum,
hafi nokkurn tíma misst völdin
eftir að hann steypti síðasta kon-
unginum árið 1952. Smám saman
hefur hann náð tökum á drjúgum
hluta allrar vöruframleiðslu í land-
inu og valdataka Morsis eftir ára-
tuga skeið sýndarlýðræðis hnikaði
lítið þessum heljartökum hersins.
Sættir sig
við „vilja
þjóðarinnar“
FÁTT VIRÐIST GETA KOMIÐ Í VEG FYRIR AÐ ABDEL FATTAH
EL-SISI VERÐI NÆSTI FORSETI EGYPTALANDS. LANDSMENN
ERU SAGÐIR ÞREYTTIR Á LÝÐRÆÐI, ÁTÖKUM OG STJÓRN-
LEYSI OG ÞRÁ AÐ FÁ „STERKAN MANN“ TIL VALDA.
Barack
Obama
Í FAÐM RÚSSA?
Kona úr röðum stuðningsmanna el-Sisis hrópar slagorð á útifundi í Alexandríu
í vikunni. Margir Egyptar vona að el-Sisi komi á stöðugleika eftir ókyrrð og
átök í kjölfar byltingarinnar gegn Hosni Mubarak 2011.
AFP
* Almáttugur Guð hefur skipað okkur að virða trú ann-arra, á sama hátt og við virðum okkar eigin trú.Mohammed Morsi, fyrrverandi forseti Egyptalands.AlþjóðamálKRISTJÁN JÓNSSON
kjon@mbl.is