Morgunblaðið - 05.05.2014, Qupperneq 22

Morgunblaðið - 05.05.2014, Qupperneq 22
22 UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. MAÍ 2014 sturtusett Hitastýrt Verð frá kr. 66.900 Gæði fara aldrei úr tísku Í upphafi máls míns nú ætla ég að taka fram, að mér finnst lít- ið hagræði vera að sumum þessum svo- kölluðu skipulagstil- lögum, sem settar hafa verið fram, sérstaklega varðandi Haga- og Melahverfið, t.d. varð- andi opnun Kapla- skjólsvegarins út á Hringbrautina, sem ég minntist á um daginn. Mér sýnist líka, sem Dagur og kompaní sjái hérna vesturfrá ein- hverjar stórkostlegar breiðgötur, sem þurfi endilega að mjókka, þótt sannleikurinn sé sá, að flestar ef ekki allar íbúðargöturnar í það minnsta séu þröngar húsagötur, sem má nú ekki þrengja mikið til muna frá því, sem verið hefur, án þess að þær verði einhverjir krákustígar milli húsa eins og var í þorpum og bæjum í gamla daga, sem voru að byggjast upp. Svo virðist sem þetta fólk sé haldið einhverri fortíðarþrá, vilji sjá Reykjavík eins og hún var á fyrri hluta síðustu aldar, þegar hún taldi varla meira en hverfin í kring- um Tjörnina auk gamla Vesturbæj- arins, og svo háskólasvæðið, enda vita nú allir, hvernig göturnar í Þingholtunum og víða í gamla Vest- urbænum eru, eða svo þröngar, að það er varla hægt fyrir tvo bíla að mætast. Þannig eru flestar íbúðar- göturnar á Högunum og Melunum. Þessi hverfi voru líka byggð á þeim tíma, sem bílaeign manna var í lág- marki miðað við það, sem nú er. Reykjavík var heldur ekki eins stór þá og hún er í dag, og fjarlægðirnar meiri milli borgarhverfa en svo, að það væri góður göngutúr þar á milli. Hins vegar voru á þeim tíma meiri snyrtipinnar við stjórnvölinn í borg- inni en nú er að finna, og öldin önnur þá, eins og þar stendur, og hún kem- ur aldrei aftur. Þessir fuglar í borg- arstjórninni verða að átta sig á því. Það er talað um að setja hjólastíga á Birkimelinn. Hvar finna þeir nú eiginlega pláss fyrir þá, spyr ég? Ég sé ekki, að það sé mikið svigrúm til að setja þá upp neins staðar. Það sér það enginn nema þá þessi furðulegu skipulags- yfirvöld. Þegar litið er til borganna í nágranna- löndum okkar og jafn- vel New York og ann- arra borga vestanhafs, þá sést hvernig yfir- völd hafa skipulagt út- hverfin þannig, að þau séu íbúavæn og fólk finni sig vel þar og vilji búa þar. Þetta framtíðar- skipulag Reykjavíkur, sem er búið að leggja fram, gengur þvert á það allt saman vægast sagt. Bílar eiga helst ekki að fyrirfinnast í borginni, þótt fjarlægðin milli borgarhverfa sé orðin svo mikil, að ekki sé hægt að ganga þar í milli, og ekki geta allir hjólað. Það er vitað mál. Ég talaði um daginn um Kapla- skjólsveginn, Suðurgötuna og flug- vallarsvæðið. Nú ætla ég að beina sjónum aðeins að bernskuslóðum mínum á Hjarðarhaganum. Þar er stefnan að fjarlægja alla bílskúrana við fjölbýlishúsin og troða þar niður íbúðarbyggð, allt í nafni þéttari byggðar. Sjarmi Hagahverfisins hef- ur falist í því útliti, sem nú er á því, og þeirri uppbyggingu, sem hefur verið þar frá því um miðja síðustu öld, þegar það byggðist upp. Hvað hafa Dagur og kompaní svona á móti bílskúrum? Í fæstum tilvikum eru bílskúrar notaðir einungis sem bíla- geymslur, heldur veit ég, að þar hafa iðnaðarmenn oft heimaverkstæði sín, þar geymir fólk oft eitt og annað dót. Við einbýlis- og tvíbýlishús eru þar geymd garðverkfæri og annað þvílíkt. Bílskúrar eru yfirleitt inni á einkalóðum. Það eru bílskúrarnir við Hjarðarhagann líka. Þvílíkur yfir- gangur, dónaskapur og frekja er það að ætla að ráðast á þá bílskúra með jarðýtum og taka þar með hluta af fjölbýlishúsalóðunum eignarnámi í nafni þéttingar byggðar. Það er með eindæmum. Ég sé heldur ekki fyrir mér, hvernig er hægt að fram- kvæma þetta í reynd, án þess að þrengja götuna til muna frá því, sem er í dag, og er hún nú nógu þröng fyrir og hefur alltaf verið. Ég hef oft tekið mér göngutúr á góðviðris- dögum á mínum gömlu slóðum, upp og niður Hjarðarhagann og nýt kyrrðarinnar, sem þar ríkir, enda ekki mikil umferð þarna miðað við margar aðrar götur, og það þrátt fyrir að strætisvagn fari um götuna, og þetta sé ein af aðalgötum hverf- isins. Ég veit ekki, hvar manni er ætlað að fá sér göngutúra um göt- una, eftir að skipulagsyfirvöld hafa þrengt hana til muna og plantað nið- ur fleiri húsum þar og sett auk þess hjólreiðastíga meðfram götunni. Ef þessar skipulagstillögur verða allar framkvæmdar, eins og þær koma fyrir, þá sýnist mér engu lík- ara en Reykjavík muni í heild sinni minna meira á iðnaðarborgir erlend- is en vistvænar borgir, þar sem fólk vill setjast að og búa, með skemmti- legum íbúðarbyggðum, görðum og trjágróðri, sem má helst hvergi sjást. Þó er þetta fólk að tala um, að það þurfi að minnka mengunina í borginni. Það er greinilegt, að það hefur ekki heyrt talað um, að trjá- gróður minnki mengun, og taka kannski ekki mark á slíkri speki heldur. Staðreyndin er samt sú. Þess vegna skil ég ekkert í þessu hatri á görðum og trjágróðri hjá skipulagsyfirvöldum og vilja aðeins hafa hús og aftur hús án nokkurra útivistarsvæða neins staðar. Nei, það er komið meira en nóg af þessari vitleysu. Því vona ég, að fólk sjái að sér og kjósi annað en þessa jólasveina til að stjórna borginni eft- ir kosningarnar í vor. Meira um skipulagsruglið í Reykjavík Eftir Guðbjörgu Snót Jónsdóttur » Þess vegna skil ég ekkert í þessu hatri á görðum og trjágróðri hjá skipulagsyfirvöldum og vilja aðeins hafa hús og aftur hús… Guðbjörg Snót Jónsdóttir Höfundur er guðfræðingur og fræðimaður. Við 66. gráðu norð- lægrar breiddar stát- ar Ísland af dýrðlegu norrænu landslagi, en í sannleika sagt er hér fátt sem ekki er að finna annars staðar. Hrikalegt snævi þakið landslag líkt okkar má finna í hálöndum Skandinavíu og Alaska. Norskir firðir eru heimsþekktir fyrir stórbrotna fegurð sína. Goshveri, jarðhitasvæði og sjóðandi leir má sjá í Nýja- Sjálandi, Bandaríkjunum, Rússlandi og Síle. Í Zambíu, Bandaríkjunum og Nýja-Sjálandi má finna fossa sem slá Gullfossi við í hæð sinni og breidd. Í samanburði við And- esfjöllin, Alpana og Klettafjöllin er íslenskt fjallendi dvergvaxið. Engu að síður hefur Ísland magnað að- dráttarafl og sífellt fleiri ferðamenn flykkjast hingað. Hvers vegna? Ég kom hingað sem ferðamaður fyrir aldarfjórðungi, en er nú búsett hér og hitti oft og tek öðru hvoru á móti erlendum gestum. Í samtölum kemur glöggt í ljós að gestir eru jafn heillaðir af víðerni íslenskrar náttúru og fegurð hennar. Ísland er meðal stærstu náttúrulegu land- svæða Evrópu þar sem enn er að finna stór svæði nær óspilltrar nátt- úru. Þorp okkar og bæir eru smá, kyrrlát og draga ekki athygli frá að- liggjandi landslagi. Þar af leiðandi hafa ferðamenn rúm og frelsi til að njóta þeirrar sjaldgæfu reynslu að finna sig eina með náttúrunni – sjónarhorns þar sem maðurinn er nánast umvafinn náttúrunni. Gest- um finnst hin fjarlæga og kalda náttúra okkar vera tímalaus og af öðrum heimi, hún veki í senn auð- mýkt og uppörvun. Þegar þeir eru spurðir um hápunkta heimsóknar sinnar nefna þeir oft reynslu á borð við að standa aleinn á einhverri sandfjöru suðurstrandarinnar um- kringdur sjófuglum og stara út á úf- ið hafið sem engan enda tekur fyrr en á Suðurskautinu. Úr því að ferðamenn koma hingað til þess að vera með náttúrunni stöndum við frammi fyrir því, í fyrsta lagi, að þurfa að stýra ferða- mannasvæðum okkar þannig að gestir geti séð þau eins og þeir vilja helst sjá þau – án manngrúa og um- ferðaröngþveitis. Ferðamenn koma ekki hingað til þess að láta drekkja sér í þvögu fólks og ökutækja. Því síður hafa þeir áhuga (eða þörf) á að kaffihúsum, salernishúsum, bíla- stæðum eða annarri „aðstöðu“ sé komið fyrir á hverjum einasta stað, og síst smærri svæðum með við- kvæm vistkerfi. Þegar þróun- arstefnan er annarsvegar má segja að minni aðgerðir skili meiru. Verði öðrum hverjum bóndabæ, hlöðu, fjósi, fjárhúsi og flutningagámi breytt í hótel, gistihús eða kaffihús, og hvert fái stórt skilti meðfram þjóðvegi 1, tæki hringvegurinn að minna óþægilega á Costa del Sol. Bílaleigur sem draga aukinn tíma til björgunar og viðgerða á kostnað ferðalaga vekja spurningar meðal gesta um „hreinleika“ íslenskrar ferðaþjón- ustu. Í öðru lagi verðum við að viðurkenna að nútíma ferðamenn skilja hvað ábyrg ferða- þjónusta felur í sér. Þeir skilja mæta vel að Íslendingar hafa ekki efni á að lagfæra tjón af völdum milljón manna sem árlega ganga um landið. Vera kann að við eigum hug- myndafræðilega séð erfitt með að taka gjald af fólki fyrir að skoða náttúruna, en ferðamenn líta ekki á það sem vandamál. Flestir þeirra koma frá löndum þar sem aðgangs- eyrir er innheimtur og ekki er litið á það sem mannréttindi að mega rása um allt. Hönnun og stjórnun slíkra innheimtukerfa er best komin hjá þeim sem hafa langtíma hagsmuni af verndun einstakra ferða- mannasvæða. Líklegt er að landeig- endur, ábúendur og lítil samfélög hafi mestan áhuga á að vel takist til við gjaldtöku og að innkomu sé skynsamlega varið. Að sama skapi er líklegt að miðstýrð innheimtu- kerfi skorti trúverðugleika vegna þess að ríki og sveitarfélögum er ekki treystandi til að skipta tekjum af ferðamönnum af réttlæti milli svæða og staða og þau gætu einnig hneigst til að klípa af umhverfistekj- um til afnota í aðra og óskylda út- gjaldaliði. Nú líður að sveitarstjórnarkosn- ingum. Frambjóðendur sem kunna að meta atkvæði okkar og framtíð eins af höfuðatvinnuvegum þjóð- arinnar munu ekki tala fyrir ferða- þjónustu sem spillir umhverfinu og skilar því ekki nægum tekjum. Við þurfum að kjósa karla og konur sem tala af krafti fyrir auknum gæðum í ferðaþjónustu, ekki bara meira magni og fjölda. Velja þarf fólk sem skilur að ferðamenn munu ekki koma hingað aftur í sama mæli og þeir sem sækja hlýrri lönd, en að þeir munu senda börn sín og barna- börn hingað ef öflug langtíma verndun umhverfis er grundvöllur ferðaþjónustu. Okkar ferðaþjónusta er ekki fyrir daginn í dag, heldur morgundaginn og næsta dag. Nátt- úruleg víðerni eru hluti af því sem við köllum „heima“, en aðeins með öflugri framtíðarsýn getum við um langan aldur deilt þeim víðernum með erlendum gestum okkar. Hvers vegna koma ferðamenn til Íslands? Eftir Söndru B. Jónsdóttur Sandra B. Jónsdóttir »Meðal hápunkta heimsóknar til Ís- lands er einvera með náttúrunni, t.d. með sjó- fuglum á sandströnd við opið haf, fjarri mann- grúa og umferðaröng- þveiti. Höfundur er sjálfstæður ráðgjafi. Nú geta allir fengið iPad-áskrift Skráðu þig í iPad-áskrift á www.mbl.is/mogginn/ipad/

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.