Morgunblaðið - 03.07.2014, Blaðsíða 18

FRÉTTASKÝRING
Andri Steinn Hilmarsson
ash@mbl.is
Hálendisvakt Slysavarnafélagsins
Landsbjargar hófst síðastliðinn
föstudag og mun standa yfir þar til í
seinni hluta ágústmánaðar. Fjórir
hópar standa vaktina hverju sinni og
verða þeir á þremur svæðum. Einn
hópur á Sprengisandi, annar norðan
Vatnajökuls og tveir á Fjallabaki.
Björgunarsveitir landsins skiptast á
að standa vaktina og taka 200 sjálf-
boðaliðar og um 30 björgunarsveitir
þátt í verkefninu. Það er um þriðj-
ungur allra björgunarsveita landsins
og er þetta níunda sumarið í röð sem
hálendið er vaktað með þessum
hætti, að sögn Jónasar Guðmunds-
sonar, verkefnastjóra slysavarna
ferðamanna. Hann segir ástæðu
þess að verkefnið hafi verið sett af
stað á sínum tíma vera að í þá tíð
hafi útköllum á hálendinu fjölgað
mikið. Þar sem vegalengdir í bjargir
voru oft töluverðar var ákveðið að
færa bækistöð björgunarsveitanna á
hálendið. Hann tekur fram að atvik-
um hafi fjölgað töluvert síðan þá og
eru þau tvöfalt fleiri nú en þau voru
fyrir fjórum til fimm árum.
Atvikin eru af ýmsum toga
Jónas segir störf björgunar-
sveitarmanna á hálendisvaktinni
vera margvísleg og að um 2.100 at-
vikum hafi verið sinnt í fyrra. Þar af
voru 600 atvik þess eðlis að kalla
hefði þurft björgunarsveitir út ef
ekki hefði verið fyrir hálendisvakt-
ina. Önnur atvik voru smávægilegri
og þeim var sinnt þar sem björg-
unarsveitir voru á svæðinu. Meðal
þeirra atvika sem björgunarsveit-
irnar hafa sinnt á hálendinu und-
anfarin ár eru beinbrot, tognanir,
veikindi, bílavandræði, týndir ferða-
menn og almennar leiðbeiningar, til
dæmis hvernig keyra eigi yfir ár.
Jónas tekur það sem dæmi að í á
annan tug skipta hafi björgunar-
sveitarmenn keyrt til móts við
sjúkrabíl frá Landmannalaugum.
Þá segir hann að í fyrra hafi
björgunarsveitarmenn leitað að
týndu fólki í um það bil 30 skipti.
„Hóparnir bregðast skjótt við
og finna viðkomandi yfirleitt á ein-
um til tveimur tímum. Þetta er aug-
ljóslega mun fljótlegra en að kalla út
björgunarsveitir úr byggð enda tek-
ur það tíma fyrir þær að koma sér
upp eftir og svo framvegis,“ segir
Jónas. Hann segir að í mörgum til-
fellum sé ræst viðbragð úr byggð og
að hóparnir snúi frekar til baka ef
viðkomandi einstaklingur finnist
frekar en að bíða og sjá hvað gerist.
„Við erum með eitt til tvö atvik
flest sumur þar sem við teljum að
hálendisvaktin og björgunarsveit-
armenn sem að henni standa bjargi
mannslífum,“ segir Jónas.
Sjálfboðaliðar gefa vinnu
Að sögn Jónasar eru allir þeir
sem eru á hálendisvaktinni í sjálf-
boðavinnu eins og almennt gengur
með björgunarstörf.
„Þau fá engin laun og eru al-
gjörlega í sjálfboðavinnu. Fólk legg-
ur sitt sumarfrí í þetta og borgar
sjálft fyrir matinn sinn. Björgunar-
sveitirnar leggja sjálfar til tæki og
tól og fellur kostnaður við verkefnið
því á sjálfboðaliða og sveitir,“ segir
Jónas. Hann segir pen-
ingana koma frá fjáröfl-
unum björgunarsveit-
anna og ítrekar
mikilvægi flugeldasöl-
unnar og sölu neyð-
arkallsins. Hann segir
stefnt að því að finna
fjármagn til að
minnka kostnað
björg-
unarsveit-
anna.
Göfugt starf björgun-
arsveita á hálendinu
Ljósmynd/Landsbjörg
Reiðubúin Björgunarsveitir af öllu landinu sinna hálendisvakt yfir sum-
artímann. Sjálfboðaliðar eyða hluta af sumarfríi sínu til björgunarstarfa.
18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Fríversl-unarsamn-ingurinn við
Kína, sem tók gildi
um mánaðamótin, er
fagnaðarefni. Bæði
felur hann í sér að
tollur á flestallar þær vörur sem
hingað eru fluttar inn frá Kína
mun snarlækka, sem og hitt, sem
líklega munar mest um, að tollar
á fiskafurðir okkar falla niður.
Með samningnum er því næst-
stærsta hagkerfi heimsins opnað
upp á gátt fyrir viðskiptum við
Íslendinga. Fyrirséð er því að
samningurinn geti komið báðum
ríkjum til góða. Jafnframt opnar
hann enn frekar dyr að auknu
samstarfi við Kínverja í ýmsum
málaflokkum, eins og til dæmis
orkumálum og nýtingu jarðhita.
Oft er ástæða til að hafa var-
ann á í samskiptum við stór og
öflug ríki, sér í lagi þegar stóra
ríkið deilir ekki með okkur við-
horfum til frjálslyndis og lýðræð-
is. Þrátt fyrir að í fríverslunar-
samningnum felist mikilvæg
tækifæri, má þess vegna ekki
loka augunum fyrir því að stjórn-
arfar í Kína er ekki byggt á þeim
grunni sem Vesturlönd hafa haft
í heiðri, og að staða mannrétt-
inda þar er afar bágborin. Þess
vegna er ástæða til að viðhafa
eðlilega varkárni í samskipt-
unum, þó að viðskiptin við Kína
verði meiri. Í þessu sambandi má
nefna áhuga Kína á
málefnum norð-
urslóða og risastór-
um íslenskum jörð-
um.
Ítreka ber þó, að
kostirnir við frí-
verslun eru mun fleiri en mögu-
legir gallar. Samningurinn sem
nú hefur tekið gildi ber því vitni,
að fyrir fullvalda þjóð sem
treystir jafnmikið á inn- og út-
flutning og við gerum getur það
skipt verulegu máli hvaða samn-
ingar eru gerðir og við hverja.
Fríverslunarsamningurinn við
Kínverja nú er einungis einn af
fjölmörgum sem íslenska lýð-
veldið hefur gert við aðrar þjóðir
í krafti fullveldisins.
Á sama tíma er landið enn um-
sóknarríki að tollabandalagi, þar
sem rétturinn til þess að gera
slíka samninga er ekki lengur hjá
ríkjunum sjálfum, heldur er fal-
inn kommisörum bandalagsins.
Þeir fríverslunarsamningar sem
taka myndu gildi hér við inn-
gönguna í Evrópusambandið
myndu taka mest mið af hags-
munum ESB, eins og þeir eru
skilgreindir af þeim sem ráða þar
mestu, en ekki hagsmunum ein-
stakra aðildarríkja. Er hætt við
því að ávinningur Íslands af því
tollaumhverfi yrði mun minni en
kostnaðurinn við það, að varpa
öllum núgildandi samningum
landsins fyrir róða.
Mikilvægt er að
opna dyrnar að
næststærsta hag-
kerfi heims}
Fríverslun við Kína
Það er alvegmakalaust
hvað allt er miklu
betra í útlöndum.
Meira að segja at-
vinnuleysi í þeim
evrulöndum þar
sem það er komið í
27% almennt og yf-
ir 50% hjá ungu
fólki fipar ekki sanntrúaða Evr-
ópusambandssinna.
Vegna tímabundinna erf-
iðleika í húsnæðismálum hlupu
forystumenn á vinnumarkaði til
og sóttu sér plögg um danska
húsnæðiskerfið (kerfi sem Ís-
lendingar hafa reynslu af),
þýddu þau og töldu sig þar með
hafa uppgötvað fullkomnari
lausn en okkar.
Í frétt Mbl sagði í gær:
„Meðalhlutfall (húsnæð-
iskostnaðar) Norðurlandanna
var tæp 18% meðan það var
16,5% á Íslandi. Danmörk er
langhæst Norðurlandanna og
sker sig töluvert frá hinum fjór-
um löndunum. Danir nota um
fjórðung ráðstöfunartekna til
húsnæðis.
Þegar litið er á verulega
íþyngjandi húsnæðiskostnað er
Ísland einnig í miðjum hópi
Evrópuþjóða. Á árinu 2013
bjuggu 9% íslenskra heimila við
verulega íþyngjandi húsnæðis-
kostnað. Íslend-
ingar voru í miðj-
unni meðal
Norðurlandaþjóða
hvað þessa stærð
varðar, en meðaltal
Norðurlandanna
var um 10%. Staðan
er sýnu verst í
Danmörku þar sem
18% heimila búa við verulega
íþyngjandi húsnæðiskostnað.
Segir í Hagsjánni (LÍ) að
staða Dana veki sérstaka at-
hygli þar sem þeirra íbúða-
lánakerfi er mikið í umræðunni
hér. Danir eru ekki einungis
meðal þeirra þjóða sem skulda
mest vegna húsnæðis heldur er
byrði þeirra vegna húsnæð-
iskostnaðar meiri en flestra
annarra.
Almennt hefur byrði húsnæð-
iskostnaðar allra heimila verið
nokkuð stöðug og jafnvel farið
minnkandi á síðustu 10 árum.
Það gildir líka um byrði eig-
enda. Húsnæðisbyrði leigjenda
hefur hins vegar aukist töluvert
á þessum tíma, eða um u.þ.b.
5% af ráðstöfunartekjum.“
Nauðsynlegt er að gera slík-
an samanburð fyllri en þarna er
gert og til að mynda greina
hvað telst með í þessu tilviki.
En engu að síður er hann fróð-
legur.
Það sem er sagt
tíðkast í „saman-
burðarlöndum“ fær
iðulega ríkulegri
forgjöf en sést í
nokkrum golfleik}
Rauða grasið grænna
annars staðar
Á
ri eftir alþingiskosningar sýna
skoðanakannanir að Framsókn-
arflokkurinn hefur misst helming-
inn af fylgi sínu. Hlýtur það að
teljast allrösklega að verki staðið
hjá flokknum að hafa á svo skömmum tíma
áorkað að fæla frá sér um helming kjósenda
sinna. Nýjasta útspil flokksins, fyrirhugaður
flutningur höfuðstöðva Fiskistofu frá Hafn-
arfirði til Akureyrar með tilheyrandi fjölda-
uppsögnum og hreppaflutningum, er ekki lík-
legt til að stöðva fylgishrunið. Það er
einfaldlega svo að stjórnmálaflokkar sem láta
sér ekki annt um fólk geta ekki búist við að laða
til sín fjöldafylgi. Rétt er svo að minna á að
stjórnmálaflokkur sem horfist ekki í augu við
eigin mistök og snýr við blaðinu, heldur leggst í
taumlausa sjálfsvorkunn og kennir fjölmiðlum
og illa þenkjandi fólki um fylgishrun, er ekki flokkur sem
ástæða er til að bera mikla virðingu fyrir. Stöðugt písl-
arvættisvæl framsóknarmanna er orðið vandræðalegt og
flokknum ekki til sóma.
Íslenskur almenningur á ekki í neinum vandræðum
með að setja sig í spor starfsmanna Fiskistofu sem dag
einn var sagt að vinnustaðurinn yrði fluttur út á land og
þeir gætu haldið vinnunni með því að flytja með. Það lýsir
fádæma skilningsleysi á lífi venjulegs fólks að telja sjálf-
sagt að það gangi út úr íbúðum sínum, kveðji vini og fjöl-
skyldu og flytji í annan landshluta af því að stjórnvöldum
þóknast að flytja vinnustað þess þangað. Við þetta bætist
að ekkert bendir til að flutningurinn sé hag-
kvæmur og skili fjárhagslegum ávinningi og
lagastoð kann einnig að skorta. Það lýsir síðan
fádæma ósvífni hjá ráðherrum að halda því
fram að með þessu sé verið að bjóða starfsfólk-
inu upp á ný og spennandi tækifæri.
Innan betri helmings ríkisstjórnarinnar,
Sjálfstæðisflokksins, ríkir lítil hrifning með
þessar tillögur og nokkrir þingmenn flokksins
hafa lýst sig andvíga þeim. Vonandi munu þau
orð ekki reynast marklaust hjal. Reyndar er
ekki líklegt að hægt sé að þagga niður í þess-
um þingmönnum sem fram að þessu hafa verið
óhræddir við að hafa sjálfstæðar skoðanir og
standa með sannfæringu sinni. Megi allar góð-
ar vættir lýsa veginn þeirra.
Allnokkrar vonir voru bundnar við þessa
ríkisstjórn eftir slæman valdaferil vinstri-
stjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur. Fram að þessu hefur
hins vegar ekki verið sérlega mikill glans yfir verkum
stjórnarinnar.
Stjórnmálin hafa breyst og sérstaklega að því leyti að
almenningur nennir ekki lengur að láta valdníðslu yfir sig
ganga. Þetta verður ríkisstjórnin að hafa í huga. Hún fær
vald sitt frá almenningi sem getur síðan svipt hana því
valdi fari hún illa með það. Ríkisstjórnin verður að taka sig
rösklega á ætli hún sér ekki að verða illa þokkuð. Fjölda-
uppsagnir og hreppaflutningar geta ekki verið á dagskrá
hjá ríkisstjórn sem vonandi vill kenna sig við frjálslyndi,
framfarir og mannúð. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Framsóknarflokkur á villigötum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Ein þeirra sem standa hálendis-
vaktina um þessar mundir er
Hafdís Erla Árnadóttir, starfs-
maður öryggisgeðdeildar á
Kleppi. Hún segist eyða hluta af
sumarfríinu sínu á hálendis-
vaktinni ásamt öðrum úr björg-
unarsveitinni Ársæli frá Reykja-
vík og er hún á vaktinni í fyrsta
skipti. „Við komum á laug-
ardaginn og við verðum hér
fram á sunnudag,“ segir Hafdís.
Hún segir þetta vera mjög
spennandi og að þetta hafi ver-
ið ofarlega á blaði þegar kom að
því að skipuleggja sumarfríið.
„Það er ævintýri að fá að
vera með ferðafólkinu og
hjálpa þeim sem eru hjálpar-
þurfi á Fjallabaki,“ segir Haf-
dís en björgunarsveitin Ár-
sæll sér um vaktina á
Fjallabaki.
„Þetta gengur ljómandi
vel og allir eru mjög
ánægðir hérna,“ seg-
ir Hafdís.
Á vaktinni í
sumarfríinu
ÓEIGINGJARNT STARF
Hafdís Erla
Árnadóttir