Morgunblaðið - 18.08.2014, Page 27

MENNING 27
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. ÁGÚST 2014
...sem þola álagið!
TRAUSTAR VÖRUR...
VIFTUR
Í MIKLU ÚRVALI
Það borgar sig að nota það besta!
• Bor›viftur
• Gluggaviftur
• I›na›arviftur
• Loftviftur
• Rörablásarar
• Ba›viftur
• Veggviftur
Sími: 540 7000 • www.falkinn.is
Náðu þér í aukin ökuréttindi
Fagmennska og ökufærni í fyrirrúmi
Öll kennslugöng innifalin
www.bilprof.is
Upplýsingar og innritun í síma 567 0300 og 894 2737 • Opið 10-17 alla daga
Næsta
námskeið
hefst
20. ágúst
ÖKUSKÓLINN Í MJÓDD – yfir 40 ár í fagmennsku
Meirapróf
Þekking og reynsla
í fyrrirúmi
Erlendsson, langalangafi minn, kom
þangað 1875 bjuggu þar fjögur þús-
und manns, en um aldamótin voru
íbúarnir orðnir nokkur hundruð þús-
und. Staðreyndin er sú að þetta sam-
félag óx mjög hratt.“
Þegar Íslendingarnir komu voru
þeir ekki í fylkinu Manitoba. Þeir
voru í grannhéraði, sem var hluti
Keewatin þar sem einnig var land-
svæði frumbyggja.
„Íslendingarnir höfðu sérstakan
erindreka eða fulltrúa rétt eins og
frumbyggjarnir,“ segir hann. „Þetta
var á mikilvægum tímapunkti í kan-
adískri sögu.“
Framúrstefnuleg stjórnarskrá
Glenn lýsir því í bókinni hvernig
þessir fyrstu Íslendingar gerðu sér
sína eigin stjórnarskrá.
„Ég gleymi því aldrei þegar ég sá
þessa stjórnarskrá fyrst,“ segir hann.
„Ég var að vinna að hundruðustu Ís-
lendingahátíðinni 1989 og bað ungan
sagnfræðing í framhaldsnámi, Jónas
Þór, að finna þessa stjórnarskrá fyrir
mig því að mig langaði til að sjá hana
og jafnvel nota hana til að búa til ein-
hvers konar minnisvarða. Ég fékk
hana í hendur á skrifstofunni minni
rétt áður en ég átti að fara til Toronto
til að stýra stórri ráðstefnu og var
furðu lostinn þegar ég sá hvað þetta
skjal var margslungið. Það átti sér-
staklega við um réttarkerfið þar sem
gert var ráð fyrir miðlun mála og
áfrýjun til gerðardóms. Þetta var
flókið og framúrstefnulegt skjal. Ég
sýndi það á ráðstefnunni og þeir
héldu að það væri nútímatilbúningur
minn. Þegar ég sagði þeim að þetta
væri sköpunarverk nokkurra ein-
þykkra Íslendinga, sem sátu við
strönd Winnipeg-vatns fyrir rúmri
öld voru menn gáttaðir.“
Ekkert vald án umboðs
Glenn tengir þetta skjal beint við
störf sín við að leysa deilur. „Ég fór
að velta fyrir mér úr hverju þessi
hugsun væri sprottin og hvernig hún
hefði komið fram,“ segir hann. „Þeg-
ar ég horfi á þetta frá mínum sjón-
arhóli snýst þessi stjórnarskrá um að
hafa alla með, að allir hafi sína rödd.
Settar voru á fót sérstakar undir-
nefndir sem unnu að þessu skjali,
margir komu að því. Á einum stað er
vísað til þess að öllum völdum þurfi að
fylgja umboð frá öllum, sem hlut eiga
að máli. Ég fór að horfa aftur á það
sem bjó undir íslensku hugarfari í
sögunni allt aftur til Landnámu og
svo skoðaði ég hina stórgóðu bók Atl-
antic eftir Simon Winchester. Síðan
fór ég að skoða samtímasöguna og
umræðuna um að gera nýja stjórn-
arskrá á Íslandi. Það er mjög fróðlegt
að fyrir hendi skyldi vera sá djúpi
skilningur að ekki væri nóg að festa
einhver orð á blað, heldur þyrfti að
vera hugsun á bak við hvernig það
væri gert. Til þess að orð hafi gildi
þurfa þau að fá samþykki allra – þessi
orð lýsa mjög mikilli framsýni.“
Ófullnægjandi svör laganna
Annars staðar í bókinni fjallar
Glenn um lausn á deilum og segir að
hann hafi misst trúna á lögin.
„Reyndin er sú að hvort sem mað-
ur er lögfræðingur eða verkfræð-
ingur, skósmiður eða kertagerð-
armaður, á endanum horfir maður á
heiminn frá ákveðnum sjónarhóli.
Sjónarhóll laganna snýst um réttindi
og vald, ekki grundvallargildi. Þetta
snýst um það hvernig réttindum er
breytt í niðurstöður og koma á raun-
verulegum framförum. Ég vinn við að
breyta réttindum í niðurstöður. Í
breskum rétti er hægt að gera
þrennt, lýsa hlutum yfir, stöðva hluti
og gefa og taka peninga. En ég get
ekki farið inn í Norður-Kanada til að
vinna með frumbyggjunum við Nel-
son-fljót, einu ána sem rennur úr
þessu mikla vatni, sem ég horfi nú á,
og sagt við þá að ég hafi fengið fullt af
peningum til að bæta þeim upp tjónið
út af stífluframkvæmdum, en því mið-
ur geti ég ekkert hjálpað til koma í
veg fyrir að þeir missi veiðarnar sem
eru lífsviðurværi þeirra. Þetta fólk
býr þarna og ég þarf aðlögunarhæf-
ari verkfæri til að vinna í þeirra þágu.
Ég efast sem sagt um að lögin veiti
fullnægjandi svör.“
Glenn talar einnig um það hvað
geri góðan leiðtoga og segir að góður
leiðtogi sé sá sem ávinnur sér virð-
ingu með því að sýna öðrum virðingu.
„Þetta hljómar heimspekilega en
er í raun mjög praktískt,“ segir hann.
„Eins og Stevie frændi minn sagði:
Ef þú vilt vera leiðtogi í fiskverk-
uninni vertu þá viss um að þú leggir
harðar að þér í vinnunni en allir hinir
og þá munu þeir allir leggja jafn hart
að sér og þú. Ef fólki finnst það eiga
hlutdeild í einhverju er það líklegra
til að gera hlutina.“
Spor minninganna
Í bókinni skrifar Glenn um margar
litríkar persónur. Oft veldur Bakkus
þeim vandræðum, en allar eiga þær
sínar góðu hliðar og blómstra í sam-
félaginu við vatnið. Lýsingarnar á
þeim eru opinskáar en hlýjar.
„Ég átti auðvelt með að skrifa um
þetta fólk, ég skrifaði einfaldlega út
frá tilfinningum mínum til þess,“ seg-
ir hann. „Þarna fjalla ég um marga af
vinum mínum af öllum stigum sam-
félagsins og þeir hafa allir haft áhrif á
mig og mótað mig. Maður á milljónir
samtala á ævinni, en sum þeirra fest-
ast í minni manns af einhverri und-
irliggjandi ástæðu. Ég hef oft velt
fyrir mér hvers vegna þessi samtöl og
myndir skilja eftir sig svo voldug spor
í huganum að maður man þau löngu
síðar. Síðan komst ég að því að minn-
ingin skýrist þegar maður fer að róta
í henni.“
Fjölskyldufyrirtæki Fjölskylda Glenn Sigurdson stundaði útgerð á Winnipeg-vatni kynslóð fram af kynslóð undir
merkjum Sigurdson Fisheries. Bókarhöfundur segir að vinna þurfi í sátt við umhverfið til að búa til efnahagslíf.
Skipskaði Báturinn JR Spear var í eigu Sigurdson-fjölskyldunnar 1933 til
1968. Þá um vorið sökk báturinn, en öllum 22 manns um borð var bjargað.
www.vikingsonaprairieocean.com