Morgunblaðið - 11.09.2014, Blaðsíða 29

Skotlandi og Bandaríkjunum og
áhrif hans voru mikil og víðtæk.
Jónas var atkvæðamikill í fé-
lagsstörfum og hið unga sam-
félag sálfræðinga naut svo sann-
arlega góðs af því. Jónas sat í
stjórn félagsins á árunum 1958-
1963 og gegndi formennsku í fé-
laginu á árunum 1966-1968. Mik-
ill velvilji hans og alúð gagnvart
félaginu var alltaf til staðar og
tengslin styrktust með þátttöku
hans í Sálfræðiþingum frá árinu
2009. Hann fylgdist alltaf vel með
félaginu sem hann átti svo ríkan
þátt í að koma á legg og hafði
sjálfur á orði fyrir skemmstu að
hann undraðist oft hve sú uppá-
tekt fáeinna einstaklinga, að
stofna Félag íslenskra sálfræð-
inga, hefði skilað miklum árangri
í íslensku samfélagi. Nú hafa aðr-
ir tekið við, við aðrar og betri að-
stæður og þeirra er að halda
áfram að efla og styrkja íslenskt
samfélag.
Íslenskir sálfræðingar eiga
frumkvöðlum eins og Jónasi mik-
ið að þakka, það er víst. Aðstand-
endum Jónasar færi ég samúðar-
kveðjur.
Fyrir hönd Sálfræðingafélags
Íslands,
Hrund Þrándardóttir,
formaður SÍ.
Jónas Pálsson sá ég fyrst fyrir
rúmum 40 árum. Broddi Jóhann-
esson rektor kynnti okkur á
ganginum í Kennaraháskóla Ís-
lands, virðulegan skólastjóra Æf-
ingaskólans og stelpuskjátu sem
var nýráðin sem bókavörður við
Kennaraháskólann. Í erli dagsins
snaraðist Jónas inn um dyrnar, í
ljósum frakka með tösku og höf-
uðið örlítið á undan. Kominn í hús
til að hitta Brodda. Örugglega
með handskrifuð blöð í töskunni,
kannski langan lista af bóka- og
tímaritatitlum sem hann langaði
til að bókasafnið keypti. Svoleiðis
fólk vildi ég einmitt hitta.
Samskiptasögu okkar Jónasar
má í grófum dráttum skipta í
fjögur tímabil, hvert og eitt um
áratug. Skólastjóratímabilið í
Æfingaskólanum, rektorstíma-
bilið í Kennaraháskólanum, árin
þegar Jónas stundaði rannsókn-
ir, lestur og tungumálanám og
loks frændsemistímabilið. Eldri
sonur minn gekk í Æfingaskól-
ann í tíð Jónasar og býr lengi að
þeim framsækna anda sem þar
ríkti. Ég þekkti þó betur til starfs
Jónasar vegna tengsla Æfinga-
skólans við Kennaraháskólann
og hreifst af hugsjónaandanum
og gerjuninni þar. Starfsfólk
Kennaraháskólans fagnaði líka
að fá Jónas í sinn hóp í kjölfar
frjórra umbrotatíma um og eftir
1980, tímabils sem oft er kennt
við þemanámið á fyrsta ári kenn-
aranámsins.
Jónasi kynntist ég best sem
rektor og gat alltaf reitt mig á
stuðning hans við bókasafnið.
Hugsun hans var greinandi og
hann velti mikið fyrir sér sam-
skiptum fólks og valdaafstæðum.
Alla vildi hann virkja til um-
ræðna. Ég vildi ólm kynnast
æðaslætti stofnunarinnar og hóf
strangt nám í lýðháskóla Jónasar
Pálssonar, eins konar framhalds-
nám eftir grunnnám hjá Brodda.
Fyrsta hugtakið sem hann
reyndi að fræða mig um var
„vald“. Mér verður æ ljósari hans
femíníska nálgun í því efni.
Tengsl okkar rofnuðu ekki þó
að Jónas léti af embætti. Hann
kom áfram á bókasafnið, gerði
tillögur um ritakaup og inspírer-
aði starfsfólkið með hvetjandi
samræðum um alla heima og
geima. Eftir sjötugt lagði hann
stund á frönsku-, þýsku- og
ítölskunám hérlendis og erlendis
til þess að víkka sjóndeildar-
hringinn. Las dagblöð á þessum
málum og fékk sér tæknibúnað á
húsþakið til þess að fylgjast með
erlendum sjónvarps- og útvarps-
stöðvum. Á sama tíma rannsak-
aði hann íslenskt skólastarf og
fylgdist grannt með stjórnmál-
um. Þetta hélt huga hans síkvik-
um og fram á þetta ár vann hann
að þýðingu heimspekirita úr
ensku.
Fyrir áratug uppgötvaðist að
við værum skyld, komin af bláfá-
tækum vinnumanni sem fæddist
árið 1808 norður í Skagafirði.
Elsta dóttir hans var langamma
Jónasar en sú yngsta amma mín.
Á þeim systrum var 52 ára ald-
ursmunur. Jónas var bundinn
formæðrum sínum sterkum til-
finningaböndum og fagnaði því af
heilum hug að kynnast móður-
systur minni og fóstru sem minnti
hann sterklega á ömmu sína.
Undruðust þau bæði hvað hugir
þeirra náðu fljótt og vel saman.
Ég er þakklát fyrir áralanga
vináttu Jónasar Pálssonar og ein-
lægan áhuga og alúð sem hann
sýndi mér og mínu fólki. Aðstand-
endum hans votta ég innilega
samúð.
Kristín Indriðadóttir.
Jónas Pálsson var frumkvöðull
á sviði menntamála á Íslandi.
Hann var skólastjóri Æfinga- og
tilraunaskóla Kennaraháskóla Ís-
lands um árabil og síðar rektor
Kennaraháskólans.
Jónas var hugsjónamaður um
breytingar og framfarir í skóla-
málum og í Æfingaskólanum kom
hann mörgum hugmyndum sín-
um í framkvæmd. Hann stuðlaði
að frjórri umræðu um hugmynda-
fræði, markmið og leiðir. Hann
hvatti kennarana til samstarfs og
nýbreytni í starfi og til að rök-
styðja hugmyndir sínar og starfs-
hætti. Hann studdi við þá sem
sýndu frumkvæði og leit svo á að
ágreiningur leiddi til framfara.
Hann hafði hvetjandi áhrif á unga
kennara sem margir sóttu sér
frekari menntun og höfðu áhrif á
skólastarf og stefnumótun í
menntamálum. Æfingaskólinn
var í tíð Jónasar suðupottur um-
ræðna og hugmynda í skólamál-
um. Þær hugmyndir áttu greiða
leið inn í menntun kennara í
gegnum æfingakennara skólans
sem jafnframt voru kennarar við
Kennaraháskólann.
Jónas var félagslegur umbóta-
maður og ötull baráttumaður
þeirra barna sem af einhverjum
ástæðum stóðu höllum fæti. Hann
taldi að helsta markmið skóla-
starfs ætti að vera að hver ein-
staklingur fengi tækifæri til að
þroskast á eigin forsendum og
njóta menntunar í samræmi við
hæfileika sína og áhugasvið. Sam-
þætting sérkennslu og ráðgjafar
og almenns skólastarfs var höfð
að leiðarljósi og réði hann fyrstur
skólastjóra félagsráðgjafa til að
starfa með kennurum, börnum og
foreldrum í Æfingaskólanum.
Jónas var lektor í yngri barna
kennslu við KHÍ áður en hann
var kjörinn rektor og var mennt-
un ungra barna honum sérstak-
lega hugleikin. Hann leit svo á að
á fyrstu árunum væri grunnur
frekara náms og velfarnaðar á
lífsleiðinni lagður. Hann studdi
sérstaklega við nýjungar í byrj-
endakennslunni í Æfingaskólan-
um.
Meðal nýbreytni voru aldurs-
blandaðir hópar þar sem áhersla
var lögð á frumkvæði og styrk-
leika barnanna og gerðar tilraun-
ir með nýbreytni í lestrarkennslu
og samþættingu námsgreina.
Sem rektor Kennaraháskólans
beitti Jónas sér enn frekar fyrir
umbótum í menntamálum og
lagði metnað sinn í að þróa og efla
menntun kennara. Í hans rekt-
orstíð voru samþykkt lög um
Kennaraháskólann, sem veittu
skólanum leyfi til að bjóða upp á
meistaranám, en formlegt fram-
haldsnám til æðri prófgráðu hafði
fram til þess tíma ekki staðið
kennurum til boða hér á landi.
Hann markaði því djúp spor í
menntun íslenskra kennara.
Menntavísindasvið Háskóla Ís-
lands þakkar Jónasi Pálssyni
óeigingjarnt framlag hans til
menntamála og sendir fjölskyldu
hans innilegar samúðarkveðjur.
Fyrir hönd starfsfólks
Menntavísindasviðs HÍ,
Jóhanna Einarsdóttir.
MINNINGAR 29
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 2014
✝ Steinunn LiljaSteinarsdóttir
fæddist á Ísafirði
23. júní 1940. Hún
lést á heimili sínu
29. ágúst 2014.
Foreldrar henn-
ar voru hjónin
Steinar Steinsson,
skipasmíðameistari
á Ísafirði, f. 4. októ-
ber 1905, d. 22.
ágúst 1967 og Katr-
ín Elísabet Halldórsdóttir, hús-
móðir, f. 10. desember 1900, d.
11. október 1986. Systkini Stein-
unnar Lilju eru María Jóhanna
Vilhelmsdóttir, sammæðra, f.
26. júní 1926, d. 10. nóvember
2001, Ólöf, f. 5. júní 1932, Helga,
f. 20. maí 1934 og Halldór
Trausti, f. 9. mars 1936, d. 1.
desember 1979.
Steinunn giftist 29. apríl 1961
22. júlí 1989, 3) Berglind Lauf-
ey, f. 29. desember 1973, gift
Matthíasi Geir Pálssyni, f. 31.
maí 1966, þeirra dætur eru
Matthea Katrín, f. 9. janúar
2010 og María Rún, f. 13. júlí
2012.
Steinunn ólst upp í foreldra-
húsum á Ísafirði og gekk þar í
skóla og lauk landsprófi. Að
námi loknu fór hún að vinna við
verslun, fyrst í Hannyrðabúð-
inni á Ísafirði og eftir að hún
fluttist til Reykjavíkur vann hún
í verslunum Kron. Eftir að börn-
in komu í heiminn helgaði hún
þeim og uppeldi þeirra allan
sinn tíma og ástúð, bjó þeim
öruggt heimili, og var alltaf til
staðar. Er börnin uxu úr grasi
fór hún aftur út á vinnumark-
aðinn og vann í nokkur ár hluta-
starf hjá Hótel Íslandi og þegar
félagsmiðstöð aldraðra að
Hraunbæ 105 tók til starfa hóf
hún störf þar í eldhúsi og starf-
aði þar til ársins 2007 þegar hún
fór á eftirlaun.
Útför Steinunnar Lilju fór
fram í kyrrþey frá Fossvogs-
kirkju þann 5. september 2014.
Inga Walter Sig-
urvinssyni, f. 14.
apríl 1940. Fóstur-
foreldrar hans voru
Þorsteinn Frið-
riksson, f. 6. júlí
1906, d. 30. október
2004, og Guðrún
Laufey Árnadóttir,
f. 13. mars 1909, d.
25. júní 1952.
Börn Steinunnar
og Inga eru 1) Elv-
ar Jóhann, f. 22. nóvember 1961,
kvæntur Helgu Hjaltested, f. 19.
nóvember 1962, börn þeirra eru
Gunnar Ingi, f. 10. maí 1988,
Anna Lilja, f. 1. október 1990, og
Linda Katrín, f. 11. júlí 1996, 2)
Sigrún, f. 29. júlí 1965, gift
Skúla Bjarnasyni, f. 26. janúar
1964, sonur þeirra er Daði
Snær, f. 29. júní 1988, kvæntur
Guðbjörgu Rist Jónsdóttur, f.
Hjartkær systir mín, Steinunn
Lilja, er farin eftir þriggja ára
baráttu við illvígan sjúkdóm, sem
hún háði af æðruleysi og krafti og
studd af Inga, sínum ástkæra og
trausta eiginmanni, sem stóð þétt
við hlið hennar, ásamt börnum
þeirra, þar til yfir lauk.
Steinunn fæddist í júní 1940 í
húsinu, sem afi Steinn Sigurðs-
son byggði á sínum tíma á Ísa-
firði ásamt börnum sínum og þau
nefndu Þórshamar. Þegar hann
afi okkar lést í desember sama ár
var Steinunn skírð – í stofunni
heima, yfir kistu afa síns og fékk
nafnið hans. Ég var sex ára og
man þessa stund í stofunni. Ætt-
ingjar glöddust og syrgðu í senn.
Og skírnarsálmurinn ómaði við
undirleik mömmu.
Steinunn var yngst okkar
systkina og varð eftirlæti og
augasteinn okkar allra sem að
henni stóðum, enda strax yndis-
legt og fallegt barn. Bernskuárin
liðu við margs konar leiki barna,
úti sem inni. Allt var ævintýri og
lærdómur og frelsi til að kanna
umhverfið, hvort sem var uppi í
hlíð eða niður við spegilsléttan
pollinn. Skátastarfið var öflugt á
Ísafirði og varð Steinunn skáti
ásamt okkur Dúdda bróður. Já,
það var skemmtilegt að alast upp
á Ísafirði.
Söngur og tónlist settu nokk-
urn svip á heimilið á Þórshamri.
Pabbi spilaði á fiðlu og mamma
lék á orgelið sitt og æfðu þau oft
saman falleg lög. Oft settist
mamma við orgelið þegar tími
gafst til og lék sín fallegu lög og
söng með. Við lærðum þau fljótt
og tókum svo lagið með henni.
Það voru hugljúfar stundir – sem
við öll geymum í minningunni.
Steinunn og Ingi kynntust í
Gagnfræðaskólanum á Ísafirði og
luku þar prófi. Steinunn hóf þá
störf í Hannyrðaverslun Sigrún-
ar Magnúsdóttur og Ingi fór á
sjóinn. Þau settust síðar að í
Reykjavík.
Á Reykjavíkurárunum vorum
við hjónin ásamt Birki syni okkar
í sambýli með Steinunni og Inga
– í Vesturbænum við Sörlaskjól,
áður en við fluttum vestur í Dali.
Þetta voru ánægjulegir tímar og
gleðiríkir, fullir af bjartsýni æsk-
unnar.
Mikil tilhlökkun ríkti fyrir
vestan og gleði þegar von var á
Steinunni og Inga og börnunum í
heimsókn í sveitina. Þá var
brugðið á leik og alltaf glatt á
hjalla. Steinunn var einstök,
hjartahlý og umvafði okkur af
elskusemi, enda var hún okkur
kær.
Fyrr á árum þegar við hjónin
og börnin komum til Reykjavíkur
var farið beint til Steinunnar og
Inga; þar var opið hús fyrir okkur
og hlýjan og gestrisnin mikil og
systragleðin ómæld þegar við
sáumst. Hjartarýmið alltaf til
staðar.
Heimili Steinunnar og Inga
var ætíð opið ættingjum og vin-
um, þar sem rætt var um málefni
líðandi stundar og sögur sagðar
frá liðinni tíð; yfir fallegu kaffi-
borði sem yljaði og gladdi sálina.
Öll þau ár sem við bjuggum
fyrir vestan vorum við Steinunn í
stöðugu bréfasambandi, eða frá
1960 til 2005, er við fluttum til
Reykjavíkur. Síminn hefur síðan
verið óspart notaður á milli þess
að hittast. Ég kveð með söknuði
kæra systur.
Innilegar samúðarkveðjur til
Inga og barnanna þeirra Elvars,
Sigrúnar og Berglindar og fjöl-
skyldna. Megi Guð blessa þau öll
og leiða um ókomin ár.
Helga systir.
Með söknuði og sorg í hjarta
kveð ég tengdamóður mína
Steinunni Lilju. Allt tekur enda
og nú er baráttunni við illvígan
sjúkdóm lokið.
Þegar við kynntumst fyrir
rúmum þrjátíu árum sá ég fljótt
að þarna var mikil öndvegiskona
á ferð. Ég fann strax að ég var
velkomin í þessa fjölskyldu og
alla tíð hef ég fundið fyrir hlýju
og væntumþykju frá tengdamóð-
ur minni.
Steinunn var bæði greind og
falleg kona með sterka réttlæt-
iskennd og ekki annað hægt en að
bera mikla virðingu fyrir henni.
Hún las mikið og hafði sterkar
skoðanir á flestum hlutum og var
dugleg að miðla upplýsingum til
annarra og ekki síst til barna-
barna sinna. Hún var einstök
amma, sýndi barnabörnum sín-
um ávallt mikinn áhuga á öllu
sem þau tóku sér fyrir hendur,
alltaf tilbúin að hlusta á þau,
sama á hvaða aldursskeiði þau
voru. Það ríkti mikill kærleikur á
milli þeirra. Í fjölskylduboðum
sást hún oft ekki í lengri tíma inni
í stofu með fullorðna fólkinu en
þá var hún inni í einhverju barna-
herberginu að spjalla við krakk-
ana.
Steinunn var sérstaklega um-
hyggjusöm gagnvart fólkinu sínu
og dugleg að hrósa öðrum en allt-
af jafn hógvær gagnvart sjálfri
sér. Í þessi þrjú ár sem hún barð-
ist við þennan illvíga sjúkdóm
sem krabbamein er þá man ég
aldrei eftir að hafa heyrt hana
kvarta. Hún vildi sem minnst um
þetta tala og bað okkur frekar að
tala um eitthvað skemmtilegt.
Minningarnar hrannast upp
og þar er af miklu að taka. Öll
fjölskylduboðin, bæði stór og
smá, allar góðu samverustund-
irnar í sumarbústaðnum hjá þeim
Inga, ferðalög bæði hér heima og
erlendis með þeim. En ekki síst
hinn venjulegi hversdagur þegar
maður kom við hjá henni bara til
að spjalla og öll skiptin sem hún
og Ingi komu færandi hendi í
vinnuna til okkar með nýbakaðar
lummur eða eitthvað álíka.
Nú er hinsta stundin runnin
upp og kveð ég mína kæru
tengdamóður með þakklæti og
eftirsjá.
Megi hún hvíla í friði, blessuð
sé minning hennar.
Helga Hjaltested.
Mig langar að minnast elsku-
legrar móðursystur minnar,
hennar Steinunnar.
Hún Steinunn var sönn fyrir-
mynd, manneskja sem lét aldrei
bilbug á sér finna og barðist við
erfið veikindi með jákvæðni og
húmor að vopni. Samverustund-
irnar síðustu árin voru kærkomn-
ar þó að þær væru allt of fáar. Ég
er þakklát fyrir að hafa getað
heimsótt hana á afmælisdaginn
hennar í sumar.
Þó að heilsunni hefði hrakað
fylgdi hún mér fram að dyrum er
ég kvaddi og tók ekki í mál að ég
færi heim án þess að þiggja veit-
ingar. Því þannig var Steinunn,
frá henni fór enginn þurfandi,
hvorki á sál né líkama. Ilmurinn
af nýbökuðum rúsínubollum í
Hraunbænum er mér minnis-
stæður, tengdur gleði og fjörug-
um umræðum við eldhúsborðið,
þegar við fjölskyldan komum í
heimsókn úr sveitinni. Aldrei ef-
aðist barnið, unglingurinn og
seinna fullorðna konan ég um
einlægan áhuga Steinunnar á lífi
mínu og störfum. Hún hlustaði,
hugsaði og ráðlagði, en dæmdi
aldrei. Hún Steinunn sagði nefni-
lega aldrei styggðaryrði um
nokkurn mann og hallmælti eng-
um. Hún hafði alltaf tíma til að
spjalla og sinnti fólkinu sínu af al-
úð.
Hvergi var betra fyrir litla
stúlku að vera í pössun en hjá
Steinunni frænku. Hún gætti
þess sem henni var trúað fyrir af
kostgæfni og hafði einstakt lag á
börnum. Ég man ennþá skýrt eft-
ir því þegar ég heyrði hana í
fyrsta sinn brýna raustina við
okkur krakkana sem vorum með
háreysti í leik. Það var fáheyrt,
því að Steinunni var sjaldan kom-
ið úr jafnvægi. Ég sakna þess að
heyra ekki framar hlýju röddina
hennar Steinu frænku, finna þétt
og notalegt faðmlagið og hlýjar
hendur strjúka mínar. Hún vildi
alltaf að mér væri hlýtt, bæði á
líkama og sál.
Eins mikið og ég sakna hennar
gleðst ég sannarlega yfir því að
eiga í hjartanu allar góðu minn-
ingarnar um hana. Ef fleiri væru
eins og Steinunn væri heimurinn
betri staður.
Innilegar samúðarkveðjur
sendi ég til ykkar, elsku Ingi,
Elvar, Sigrún, Berglind og fjöl-
skyldur.
Hvíl í friði, elsku Steinunn.
Þín frænka,
Sólrún Helga
Ingibergsdóttir.
Steinunn Lilja
Steinarsdóttir
Legsteinar sem
standast íslenska
veðráttu.
Granítsteinar,
gegnheil gæði.
30% afsláttur
Helluhrauni 2, Hafnarfirði
✝
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma,
langamma og langalangamma,
INGIBJÖRG KARLSDÓTTIR
frá Neðri-Lækjardal,
síðast til heimilis að Húnabraut 40,
andaðist miðvikudaginn 3. september
á Heilbrigðisstofnuninni á Blönduósi.
Útför hennar fer fram laugardaginn 13. september kl. 14.00
frá Blönduóskirkju.
Blóm og kransar afþakkaðir en þeim sem vildu minnast hennar
er bent á Heilbrigðisstofnunina á Blönduósi.
Jakob Þór Guðmundsson, Sigurbjörg Auður Hauksdóttir,
Ellert Karl Guðmundsson, Birna Sólveig Lúkasdóttir
Óskar Páll Axelsson
og fjölskyldur.
✝
Ástkær eiginmaður minn, sonur, faðir,
tengdafaðir, stjúpi og afi,
ÓSKAR KARL ELÍASSON,
lést í faðmi fjölskyldunnar að kvöldi
mánudagsins 8. september.
Jarðarförin fer fram frá Laugarneskirkju
mánudaginn 15. september kl. 13.00.
Jarðsett verður í Gufuneskirkjugarði.
Anna Karlsdóttir,
Viktoría Guðmundsdóttir,
Heiðar Svanur Óskarsson, Sara Reykdal,
Alda Björk Óskarsdóttir,
Örvar Snær Óskarsson, Ellen Karólínudóttir,
Tómas Arnar Emilsson, Bára Rós Ingimarsdóttir,
Elísabet Sara Emilsdóttir, Jón Karlsson
og barnabörn.