Harmoníkan - 01.03.1995, Blaðsíða 5

Á Hótel borg 1953-55. Hljómsveit Magnúsar Randrup. Frá v. Haraldur
Guðmundsson banjó, Magnús R. harmoníka, Sveinn Jóhannsson trommur, Hallur
Símonarson bassi og Lárus Lárusson píanó. Fremst gestir.
Anna Friðriksson var þarna við af-
greiðslu, ég gat spilað strax á nikkuna,
enda bara ein röð í viðbót við þá einföl-
du. Frú Anna sem var merkiskona hélt
um þessar mundir kabarettkvöld,
Köngulóakabarettinn í Oddfellowhús-
inu. Við keyptum harmoníku þarna.
Okkur samdist á þann veg að ég var
ráðinn til spilamensku í þessum
kabarett. Kabarettkvöldin voru mjög
fjölsótt þó á krepputíma væri. Lampar
voru á borðum með könguló á hverjum
skerm. Eg spilaði lög eins og Ljúfa
Anna, Kolbrún mín einasta og allt
þetta á tvöfalda. Jú ég hlýt að hafa gert
þetta nokkuð skammlaust því Tage
Möller spilaði stundum með mér bless-
aður kallinn. Svo eftir skemmtidag-
skrána byrjaði ballið, þá kom Jóhannes
Jóhannesson í smókingbuxunum, mað-
ur var voðalega hrifinn af þessu. Pabbi
kom alltaf með mér í strætisvagni, hann
var ólatur við það.
Voru þá tvöföldu harmoníkurnar
þekktastar?
Það voru margir góðir „karakterar"
á þessum árum sem spiluðu á tvöfalda,
tveimur man ég eftir í Hafnarfirði annar
hét Indriði og hinn Níels, var kallaður
Nilli í Kletti og spilaði mjög vel á ein-
falda. Þessar harmoníkutegundir eiga
ekki allir auðvelt með að spila á. Þær
eru engin aumingjahljóðfæri. Einhvem
tímann var pabbi staddur niðri á
bryggju og Ásgeir Stefánsson útgerðar-
maður í Bæjarútgerðinni, afabróðir hins
ágæta Guðmundar Áma sagði við hann
að ef seldist vel í næstu siglingu skyldi
hann heita á hann. Ef þú giskar
nokkum veginn á söluverðmæti aflans.
Ekki heita á mig sagði pabbi þú skalt
heldur heita harmoníku á strákinn minn
ef skipið selur vel. Eða um 2000 pund.
Aflaverðmætið varð talsvert yfir 2000
pund. Þá fékk ég þessa Regent Stand-
ard smíðaða í Noregi held ég. Hnappa-
nikka með 80 bössum sem gerði gæfu-
muninn og norsk grip.
Hvað með nám í harmoníkuleik?
Eg hef aldrei nennt að læra neitt. Ég
fór reyndar til píanóleikara sem lék á
Hótel Biminum, Noby danskur píanisti
og svo Stefáns vinar míns Þorleifssonar
harmoníkuleikara 1938, hann var mjög
þekktur og vinsæll á sínum tíma, ég
lærði margt af honum og nótur auðvit-
að. Annars sagði Stefán þegar ég var að
glíma við marsinn Chinka Bazara að
það þýddi ekkert að kenna mér nótur,
ég lærði allt um leið og ég heyrði það.
Svo skall stríðið á 1940 um það leyti
spilaði ég í hljómsveit með vinum
mínum Einari og Kristni Sigurjóns-
sonum bræðrum úr Hafnarfirði. Það var
svolítið sérstakt annar bræðranna spil-
aði á hnappaharmoníku en hinn á
blokkflautu, ásamt mér á hnappanikku
líka. Þetta er fyrsta hljómsveitin sem ég
spilaði í. Við spiluðum á böllum og
unglingasamkomum, við komum líka
fram í bamatíma útvarpsins.
Hljóðfæraleikarar voru mikils met-
nir eða hvað?
Hljóðfæraleikarar voru bara venju-
legir verkamenn, bflstjórar eða bakarar
getum við sagt, nei ekki stórt álit. Enn
þann dag í dag dáist ég að harm-
oníkuleikaranum Hjálmari Jónssyni frá
Brúsastöðum við Hafnarfjörð hann
spilaði á böllum oftast í gamla barna-
skólanum frá því klukkan 7-8 á kvöldin
til klukkan 5-6 á morgnana og fékk 25
krónur fyrir. Ég sat alveg dáleiddur og
hlustaði á hann, hann var með
gullislegna hnappanikku síkátur og
hress. Ég held að fáir mundu leika þetta
eftir honum í dag. Þegar dansleikir vom
í Gúttó komu Jóhannes Jóhannesson,
Guðni í Hamri, Jón Ólafsson bakari og
Aage Lorange maður stóð gapandi fyrir
utan gluggann að horfa á en fékk ekki
að fara inn. Algengast var þá í dans-
hljómsveitum tvær eða þrjár harm-
oníkur og trumba. Hjá gömludansa-
klúbb í Hafnarfirði sem hét Frelsi spil-
aði ég, Jónatan Ólafsson píanóleikari,
Róbert Bjamason ágætur nikkari ásamt
trommuleikaranum Þórhalli Stefáns-
syni. Þarna voru líka feikilega góðir
dansstjórar, þau hjónin Þorbjöm Klem-
ensson og Ágústa, öllu hárrétt stjómað.
Ég man eftir því að þarna hófst heil-
mikil rimma. Það þótti alveg óþarfi að
greiða trommuleikaranum. Það geta
allir slegið trumbur var sagt. Þá var
Jónatani nóg boðið og sagði hingað og
ekki lengra. Jæja en við borgum honum
þá bara minna? Svona var vitleysan
stundum. Árið 1941 eignast ég mína
fyrstu píanóharmoníku Scandalli Butt-
erfly, þá 15 ára gamall og nýbyrjaður í
málaraiðn. Um líkt leyti hættir Stefán
Þorleifsson harmoníkuleikari á Hótel
Birninum og mér var boðið að taka við.
Styrkti pabbi þinn þig með þessa
nýju harmoníku?
Hann gaf mér hana eins og allt
annað hún kostaði þá 36 pund. En
kannski studdi hann mig ekki alveg
rétt, með því að setja ekki skilyrði um
að ég lærði líka. En hugsanlega hef ég
ekki getað lært neitt, verið of agalaus.
Hann hafði mjög gaman af harmoníku
það var engin músík á þessum árum ef
ekki var nikka. Svo fóru menn að koma
með lúðra og píanó þá var víst ekki eins
gaman.
Meiri spilamenska?
Á Hótel Biminum spila ég á hverju
kvöldi með Jónatan Ólafssyni og
Þórhalli Stefánssyni. Jónatan gantaðist
með það að nú kæmi barnavernd-
5