Fréttablaðið - 19.03.2013, Blaðsíða 8

19. mars 2013 ÞRIÐJUDAGUR| FRÉTTIR |
gir að
Viðskiptavinur smálána fyrirtækis-ins Kredia, sem fékk 25 þúsund króna lán 3. janúar síðastliðinn til 30 daga, varð að greiða fyrir fram ákveðinn lántöku kostnað upp á rúmar átta þúsund krónur þótt hann hygðist greiða lánið eftir fimm daga, hinn 8. janúar. „Þetta er fáránlegt. Ég gat borg-að lánið, sem ég tók til 30 daga, strax eftir fimm daga. Ég vildi þá fá lántökukostnaðinum breytt en það var ekki hægt, ekki einu sinni í kostnað vegna 15 daga láns,“ segir Albert Þór Gíslason, sem hætti við að greiða lánið strax þótt hann gæti. „Ég græði ekkert á því.“Hjá Kredia, þar sem láns tíminn er 15, 22 eða 30 dagar, fengust þær upplýsingar hjá starfsmanni þjónustuvers að ekki væri hægt að breyta eftir á. Lántökukostnaður miðaðist við þann lánstíma sem upphaflega var ákveðinn.Albert segir skilmála annarra smálánafyrirtækja öðruvísi. „Hjá Hraðpeningum, þar sem láns-tíminn er 15 eða 30 dagar, er hægt
að breyta lántöku kostnaðinum. Vilji maður til dæmis endurgreiða 30 daga lán strax er hægt að breyta kostnaðartímabilinu í 15 daga. Ég veit að það er einnig hægt að breyta eftir á hjá 1909.is.“Á vefsíðu smálánafyrirtækisins Mula.is segir að sé lán endurgreitt fyrir eindaga lækki kostnaðurinn við lántökuna að tiltölu. - ibs
Vildi endurgreiða smálán fyrir eindaga:Fékk ekki lántöku-kostnaðinum breytt
LÁN Skilmálar smálánafyrirtækja vegna endurgreiðslu fyrir eindaga eru mis-munandi.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
u
i
s
h
p
la
u
in
m
Í f
se
KD
eða
hve
Á
sky
fall
þeir
breg
öðru
þega
gæð
að be
mínú
verst
SAMFÉLAGSMÁL Smálána
fyrirtæk-
ið Kredia lokaði lánarei
kningi 21
árs manns að tilstuðla
n móður
hans. Þjónustufulltrúi K
redia bað
þó móður mannsins, D
agbjörtu
Steindórsdóttur, að láta h
ann ekki
vita af fyrirkomulaginu
.
Hún bað fyrirtækið um
að fella
niður skuldir sonar sí
ns í ljósi
ákvörðunar fy irtækj
anna um
að fella niður skuldir
geðfatl-
aðra einstaklinga, en so
nur henn-
ar dvelur nú á Vogi í áf
engis- og
fíkniefnameð-
ferð. Kredia
varð ekki við
bón konunnar,
en bauðst til að
loka á viðskipti
mannsins eins
og áður sagði.
„Hins vegar,
ef þú vi lt ,
getum við lokað
á reikningsvið-
skipti [sonar þíns] þanni
g að hann
eigi ekki kost á lántöku h
já okkur.
Best er þá að þú greinir
[honum]
ekki frá því fyrirkom
ulagi því
annars getum við ekki
staðið á
með lokunina,“ segir í t
ölvupósti
frá Krediu til Dagbjarta
r. Í öðrum
tölvupósti segir svo a
ð beiðni
hennar hafi verið afgrei
dd.
Í svari Kredia kom einn
ig fram
að niðurfellingarnar sé
u einung-
is bundnar við þá sem
séu skil-
greindir geðfatlaðir af
geðlækn-
um og geti sýnt fram á v
ottorð þar
um. Hún hafði einnig sam
band við
Hraðpeninga, sem gáfu
sér fjórar
vikur til að svara. Sonu
r hennar
skuldar um hálfa millj
ón króna
hjá fyrirtækjunum tveim
ur.
„Alkóhólismi er geðsjú
kdóm-
ur. Hvers vegna er þá e
kki hægt
að senda vottorð frá Vog
i til að fá
skuldir þeirra sjúkling
a felldar
niður?“ spyr Dagbjört
. „Það er
eitthvað bogið við að þe
gar ungt
fólk borgar ekki skul
dir sínar
lendi það í snörunni hj
á þessum
fyrirtækjum.“
Þórarinn Tyrfingsson
, yfir-
læknir á Vogi, segir rétt
indi alkó-
hólista illa tryggð í sam
félaginu.
„Réttur þeirra er að
engu
tryggður og það hefur le
ngi verið
þannig,“ segir hann. „M
enn hafa
skrifað undir skuldb
indingar
undir áhrifum sem þeir
geta ekki
staðið undir. Þegar þæ
r upplýs-
ingar liggja fyrir ætti r
áðgjafinn
að tryggja rétt þess fólk
s og smá-
lánafyrirtækin ættu að f
ella niður
þessar skuldbindingar sé
u útgefin
vottorð frá fagaðilum.“
Haukur Örn Birgisson, l
ögmað-
ur Útlána, samtaka smál
ánafyrir-
tækja, svaraði ekki spu
rningum
Fréttablaðsins í gær.
sunna@frettabladid.is
Báðu móður fíkils að
l yna samkomulagi
Smálánafyrirtækið Kred
ia lokaði á viðskipti man
ns að beiðni móður han
s og
bað hana að halda því le
yndu fyrir syni sínum. K
onan vildi fá niðurfellin
gu
fyrir so sin , sem er alk
óhólisti. Réttindum fíkla
ábótavant, segir yfirlæk
nir.
ÞÓRARINN
TYRFINGSSON SMÁLÁN Samtök smálánaf
yrirtækja hafa ákveðið að f
ella niður skuldir geðfatlað
ra
einstaklinga hjá fyrirtækjun
um.
Best er þá að þú
greinir [honum] ekki
frá því fyrirkomulagi því
annars getum við ekki staði
ð
á með lokunina.
ÞJÓNUSTUFULLTRÚI KRED
IA
r

sv
l iði Orra fjárhags- og m
ur
Nú
nna
ón-
a
si
íkj-
g-
di
lks
er
- þeb
B:
-
N
a
í
h
v
i
Ve
M
a
EGYP
land
venj
hafa
sem
A
í ka
opn
ste
str
tím
sta
„E
ur
öll
M
Egyp
Stj
m
dag og sunnud g
allt niður í tíu stig, en s
pár gera á sekúndu.
KAFFI
ráða s
l
orð
, en
a á
sku-
að.
Samanlagður kostnaður lánþega
vegna vaxta og innheimtu af lánum
má aldrei verða hærri en 50 pró-
sent af lánsfjárhæðinni, samkvæmt
lögum um neytendalán sem Alþingi
samþykkti samhljóða í gær. Helgi
Hjörvar, formaður efnahags- og
viðskiptanefndar, segir þetta koma
í veg fyrir allt of háan kostnað sem
víða hafi viðgengist.
„Hér hefur viðgengist á mark-
aðnum lánastarfsemi sem hefur
falið í sér margra hundraða
prósenta vexti, og algjörlega fárán-
legan kostnað. Þar ber hæst svo-
kölluð smálánafyrirtæki, en líka
ýmis önnur skemmri lánsform sem
hafa verið með ótrúlega háa vaxta-
prósentu.“
Helgi segir það alltof lengi hafa
viðgengist að fólki hafi, við lántöku,
verið sýndir útreikningar sem miði
afborganir við verðbólgumarkmið
Seðlabankans eða jafnvel 0 pró-
senta verðbólgu. Það verður ólög-
legt samkvæmt frumvarpinu, miðað
verður við raunverulega verðbólgu
og meðaltal síðustu tíu ára.
Krafa um upplýsingar
Frumvarpið eykur einnig aðhald
með lánveitingum með kröfum um
lánshæfis- og greiðslumat þegar um
hærri fjárhæðir er að ræða. Helgi
óttast ekki að það takmarki aðgang
að lánsfjármagni. „Samþykkt frum-
varpsins á ekki að breyta í veiga-
miklum atriðum aðgangi fólks að
lánsfé, en fyrst og fremst tryggja
að vandað sé til veitingarinnar og
að neytendur séu vel upplýstir um
það sem þeir eru að gera.“
Örn Arnarson, sér fræðingur
hjá Samtökum fjármálafyrir-
tækja, segir að lögin þýði meiri
umsýslu þegar kemur að smærri
lánafyrirgreiðslu. Eðlilega haldist
hærri kostnaður í hendur við meiri
umsýslu.
„Það er búið að sníða stóru
agnúana af frumvarpinu við vinnslu
þess. Við erum sammála markmiði
laganna um að auka neytendavernd.
Hins vegar leggur þetta frumvarp
nýjar kvaðir á fjármálafyrirtæki,
ekki síst viðskiptamenn. Minni-
háttar fjármálafyrirgreiðsla, sem
hingað til hefur getað gengið hratt
fyrir sig, verður þyngri í vöfum.“
Tekið á smálánum
Steingrímur J. Sigfússon, atvinnu-
vega- og nýsköpunarráðherra,
lagði frumvarpið fram. Hann segir
það bæta réttarstöðu lánveitenda
umtalsvert og fela í sér breytingar
á neytendatilskipun. „Síðast en
ekki síst tekur það á smálánunum
og setur þak á það hvað hægt er að
setja háa vexti.“
Útlán – samtök fjárlánafyrir-
tækja án umsýslu, eða smálána-
fyrirtækjanna – sendi umsögn
um frumvarpið til efnahags- og
viðskiptanefndar. Þar sagði að í
Evróputilskipuninni sem lögin
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
kolbeinn@frettabladid.is
Alþingi bannar háa
vexti á smálánum
Alþingi samþykkti lög um neytendalán í gær. Samanlagður kostnaður af vöxtum
og innheimtu má aldrei verða meiri en 50% af lánsfjárhæð og upplýsingar til
lánþega um kostnað og afborganir verða auknar. Tekur á smálánafyrirtækjum.
Alþingi samþykkti breytingartillögu Eyglóar
Harðardóttur um að hægt sé að óska eftir
flýtimeðferð í gegnum dómskerfið þegar kemur
að deilum um verðtryggð lán. Eygló segir það
vera skýr skilaboð frá Alþingi um að mikilvægt
sé að losa um þá óvissu um lögmæti fram-
kvæmdar verðtryggingar sem uppi sé á Íslandi.
„Að sama skapi gerði ég athugasemdir við
það hvernig löggjafinn hefur skilið það eftir
hjá dómstólum að túlka samningarétt, eða
kröfurétt, almennt, þegar kemur að ágreiningi
í einkamálum. Þetta hefur verið stóri vandinn
þegar hefur komið að gengistryggðu lánunum
og það gildir í raun og veru áfram með
neytendalánin. Í greinargerð með frumvarpinu
segir að ekki sé sagt nákvæmlega til í lögunum
hvaða áhrif það hefur á samningssambandið.
Það getur því þurft að fara fyrir dómstóla og
það hefur sýnt sig að það er ekki hver sem er
sem treystir sér til að fara með sín lán þá leið.“
Flýtimeðferð fyrir dómstólum
www.sonycenter.is
Sony Center
Verslun Nýherja Borgartúni / 569 7700
Verslun Nýherja Kaupangi Akureyri / 569 7645
Hágæða vatnsþéttur Android snjallsími
SONY XPERIA Z
5” TFT snertiskjár með HD upplausn
13 megapixla myndavél, LED flass
HD videoupptaka
VERÐ 139.990.-
Vatnsþéttur Android snjallsí
SONY XPERIA V
4,3” TFT snertiskjár með HD upplau
13 megapixla myndavél, LED flass
HD videoupptaka
VERÐ 99.990.-
Frábær Android snjallsími
SONY XPERIA TIPO
3,2” TFT snertiskjár með HD upplausn
5 megapixla myndavél, LED flass
Videoupptaka
VERÐ 22.990.-
Góð kaup á snjallsíma
SONY XPERIA J
4” TFT snertiskjár með HD upplausn
5 megapixla myndavél, LED flass
Videoupptaka
VERÐ 43.990.-
Vatns og rykvarinn Android snjallsími
SONY XPERIA GO
3,5” TFT snertiskjár með HD upplausn
5 megapixla myndavél, LED flass
HD Videoupptaka
VERÐ 48.990.-
mi
sn
Snjallar
fermingargjafir
frá Sony
Frábært
verð!
FJÁRMÁL Þrjú ný sm
álánafyri tæki
hafa tekið til starfa
á síðustu mán-
u um og bítast nú
fimm fyrirtæki
um markaðinn. N
ýju fyrirtækin
bjóða hærri fjárh
æðir til láns en
þau sem fyrir voru
.
„Við teljum mjög
ikilvægt að
koma böndum á þ
etta þannig að
það sé öllum ljóst
á hvaða kjörum
þessi lán séu og hv
aða réttarstöðu
menn hafa,“ segir
Steingrímur J.
Sigfússon, efnahag
s- og viðskipta-
ráðherra.
Lagafrumvarp St
eingríms um
neytendalán liggur
nú fyrir Alþingi.
Þar eru smálánin f
elld undir neyt-
endalán í lögunum
, sem setur fyr-
irtækjum sem veit
a slík lán ítarleg
skilyrði fyrir lánve
itingunum.
Steingrímur segir
þetta vænleg-
asta kostinn til að t
aka á starfsemi
smálánafyrirtækja
nna. Samkvæmt
frumvarpinu mun
Neytendastofa
hafa eftirlit með lá
nafyrirtækjun-
um.
Starfsemi þeirra
hefur verið
harðlega gagnrýn
d frá því þau
fyrstu tóku til sta
rfa árið 2009. Í
umsög velferðarv
aktarinnar, sem
starfar á vegum
velferðarráðu-
neytisins, um frumv
arp Steingríms,
segir að illa sett fól
k sé sérstaklega
berskjaldað fyrir m
arkaðssetningu
fyrirtækjanna og v
extir séu gríðar-
lega háir.
Í umsögninni segi
r að réttlæta
megi að banna slí
k lán með öllu.
Steingrímur segist
ekki vilja ganga
svo langt.
„Ég held að það
sé vænlegast
að taka á þessu þ
annig að fella
þetta undir lög um
neytendalán.
Svo getur maður v
elt því fyrir sér
hversu ábatasamt
það verður þá,“
segir Steingrímur.
Hann segist vona
st til þess að
frumvarpið verði
rætt á Alþingi
í vikunni. Mikill á
hugi sé á því í
þinginu að það nái
fram að ganga
sem fyrst.
Tvö elstu smálán
afyrirtækin,
Kredia og Hraðpe
ningar, hafa frá
upphafi lánað all
t að 40 þúsund
krónur í einu. Þrj
ú ný fyrirtæki
hafa nú tekið til s
tarfa, og bjóða
þau öll upp á allt
að 100 þúsund
króna lán. Tvö þei
rra, fyrirtækin
Smálán og 1909, er
u raunar tengd
Kredia annars veg
ar og Hraðpen-
ingum hins vegar. Þ
að þriðja, Múla,
er þeim ótengt, en
það lánar einnig
allt að 100 þúsund k
rónur.
Óskar Stefánsson,
rekstrarstjóri
Hraðpeninga, segir
1909 hafa verið
stofnað í því skyn
i að bjóða neyt-
endum annað lán
afyrirkomulagi
en þekkst hafi á s
málánamarkaði
og höfða með því
til eldri mark-
hóps. 1909 bjóði h
ærri lán, fleiri
lánamöguleika og
meiri sveigjan-
leika í greiðslum en
Hraðpeningar.

- bj, mþl
*Samkvæmt prentmi
ðlakönnun Capa
Við t ljum mjög miki
lvægt að koma bönd
um á þetta
þannig að það sé öllu
m ljóst á hvaða kjöru
m þessi lán
séu og hvað réttarst
öðu menn hafa.
STEINGRÍMUR J. SI
GFÚSSON
EFNAHAGS- OG VIÐ
SKIPTARÁÐHERRA.
r
Söguleg stund í hand
bolta:
HK meistari
Kom bö dum á s
málánin
Fyrirtækjum sem
veita smálán hefur
fjölgað úr tveimur
í fimm. Þrjú fyrir
tæki bjóða allt að
100 þúsund
króna lán. Brýnt a
ð lög u eytenda
lán verði samþykk
t til að koma bönd
um á smálánin seg
ir ráðherra.
raordinary General 10.00 a.m. with the
7 December 2010

2012.
ciding on
elating to
irectors
ffice of
FJÁRMÁL Eðlilegt væri að rann-
saka hvaða þjóðfélagshópar nýta
sér helst þjónustu smálánafyrir-
tækja, enda ljóst að slík lán geta
aukið mjög á vanda fólks sem er
komið í öngstræti með sín fjár-
mál, segir Lára Björnsdóttir, for-
maður Velferðarvaktarinnar.Eins og Fréttablaðið sagði frá í
gær hefur smálánafyrir tækjum
sem starfa hér á landi fjölgað
úr tveimur í fimm á síðustu
mánuðum, auk þess sem nýju
fyrirtækin lána hærri upphæðir.
Áður var að hámarki hægt að fá
40 þúsund krónur lánaðar í einu
hjá hverju fyrirtæki, en nýju
fyrir tækin þrjú bjóða öll upp á
allt að 100 þúsund króna lán.Lára segir ásókn í lánsfé hafa
komið ýmsum í vanda á síðustu
árum. Nú þegar bankar fari
mun varlegar í að lána fé skjóti
skökku við að smálánafyrirtækin
auki við útlán sín.
Ætti að sko a hvaða hópa taka sm láSmálán geta aukið vanda þeirra sem eru illa staddir segir formaður Velf rðar-
vaktarinnar. Erfitt gæti reynst ð ranns ka hverjir nýta sér þjónustuna. Lög-
maður Kredia fagnar lagasetni gu en telur tjórnvöld ætla að ganga of langt.
Haukur Örn Birgisson, lögmaður Kredia, sagði í samtali við fréttavefinn Vísi
að Kredia fagnaði því að setja ætti lög um starfsemina. Það gæti orðið til
þess að „gróusögur“ um starfsemina hætti.
Hann segir frumvarp Steingríms þó ganga of langt. Það sé í raun aðlögun
að evrópskri tilskipun sem nái aðeins til lána yfir 200 evrum, sem samsvarar
um 33 þúsund krónum. Haukur segir í samtali við Vísi að heppilegra væri að
miða við sömu upphæð í íslenskum lögum.
Segir ný lög geta slegið á „gróusögur“
SMÁLÁNASÍÐUR Nýju smálánafyrirtækin bjóða lán að fjárhæð allt að 100.000 krónum til 30 daga eða skemur. Vextirnir af
lánunum eru mjög háir, hundruð ef ekki þúsund prósenta á ársgrundvelli.
Lítið er vitað um þann hóp
sem tekur lán hjá smálánafyrir-
tækjum, og ákveðnum vandkvæð-
um bundið að rannsaka það, segir
Lára. Þannig sé með öllu óvíst
að Persónuvernd myndi heimila
rannsóknir til að leiða í ljós hvaða
hópar nýta sér þjónustuna. Tvö smálánafyrirtæki, Kredia
og Hraðpeningar hafa verið
starfandi frá árinu 2009, en þrjú
til viðbótar hafa bæst við á árinu.
Samkvæmt ársreikningi Hrað-
peninga hagnaðist fyrirtækið
um 14,3 milljónir króna á árinu
2010, sem var fyrsta heila starfs-
ár fyrirtækisins. Kredia hefur
enn ekki skilað ársreikningi fyrir
árið 2010.
Frumvarp efnahags- og við-
skiptaráðherra um neytendalán
liggur nú fyrir Alþingi, en óvíst
er hvenær það kemst á dagskrá
þingsins.

brjann@frettabladid.is

magnusl@frettabladid.is
rátt fyri að ekki lægju MÆTTI EKKI Sigurður Einarsson hefur aldrei mætt fyrir dóminn í þessu máli. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Talsmaður Huang Nubo segir unnið að stofnun félags til að s j
Eðlilegt að t k
Helst at iði nýju neytendalánalaganna
➜ Samanl gð upp-
hæð vaxta og
innheimtukostn-
aða á aldrei v ra
hærri en sem nem-
ur 50 pró sentum
af lánsfjárhæð á
ársgrundvelli.
➜ Fólk se tekur
verðtryggð lán
verð upplýst um
kostnað við lán og
afborg nir, miðað
við raunv rðbólgu
o tíu ára meðaltal.
➜ Þegar um hærri
fjárhæðir er að
ræða verður gerð
krafa um lánshæfis-
og greiðslumat.
innleiða sé hvergi kveðið á um
hámarksvexti neytendalána og því
sé óheimilt að setja slíkt í lög hér.
„Það er mat Útlána að verði sett
inn ákvæði í lög um neytendalán
sem kveður á um 50% hámark
á árlega hlutfallstölu kostnaðar
verði það til þess að smálánafyrir-
tækin leggist af þar sem starfsemin
verður ekki lengur arðbær.“
Þá sagði í umsögn smálánafyrir-
tækisins Múla að slíkt hámark gæti
leitt til þess að „ómögulegt verði að
veita neytendum þessa þjónustu“.
Steingrímur segir að ef smálána-
fyrirtækin finni sér ekki markaðs-
stöðu innan laganna verði svo að
vera. „Það er náttúrulega algjör-
lega ljóst að menn geta ekki stundað
hvaða okurlánastarfsemi sem er,
eftir setningu þessara laga. Það er
eindreginn vilji löggjafans að hafa
það þannig.“
Ekki náðist í Hauk Örn Birgis-
son, talsmann Útlána, við vinnslu
fréttarinnar.
Lög um fjármálalán
Eygló Harðardóttir, þingmaður
Framsóknarflokksins, segir lögin
skref í rétta átt en þó sé ekki nóg
að gert.
„Ástæða þess að Framsóknar-
flokkurinn studdi ekki frum varpið,
en lagðist ekki gegn því, er sú að
við teljum að ekki sé verið að gæta
hagsmuna neytenda nægjanlega
þegar kemur að fasteignalánum.
Það vantar almenna löggjöf um
fasteignalán og það er ekki verið
að vernda neytendur nægjanlega
þegar kemur að lántöku vegna fast-
eignakaupa.“
Steingrímur hefur skipað nefnd
til að vinna að rammalagasetningu
um fasteignaveðlán til íbúðakaupa.
Það næst þó ekki í gegn á þessu
þingi.
Hér
hefur við-
gengist á
markaðnum
lánastarfsemi
sem hefur
falið í sér
margra
hundraða prósenta vexti
og algjörlega fáránlegan
kostnað.
Helgi Hjörvar, formaður
efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis
➜ Smálánafyrirtækin
lána allt að 80 þúsund
krónur í allt að einn
mánuð.
➜ Vextir smálána geta
numið allt að 600%, að
því er segir í athuga-
semdum við frum-
varpið um neytendalán.
600%
Allt að
vextir
ASKÝRING | 8
UM HVAÐ SNÚAST NÝ LÖG UM NEYTENDALÁN?