Fréttablaðið - 19.03.2013, Page 16

19. mars 2013 ÞRIÐJUDAGUR| SKOÐUN | 16
Hver er helgasta skylda
stjórnmálamannsins? Hún
er augljós: Að leita þess
sem er heillavænlegast
fyrir land og þjóð. Oft er
þó miklu meira hugsað um
hitt, hvað sé heillavæn-
legast fyrir hann sjálfan,
flokkinn og sérhagsmuni
þeirra hópa sem hann
mynda. Stundum skrum-
skæla menn svo hugsjón-
irnar að úr verður hrein
hræsni. Ég get nefnt dæmi.
Menn taka ónauðsynleg
Vaðlaheiðargöng og hjóla- og göngu-
brú yfir Fossvog fram yfir mannauð
og tækjakost Landspítalans. Eigin-
hagsmunir, kjördæmapot og sýndar-
mennska ríða ekki við einteyming á
Alþingi í dag. Mér ofbýður þó mest
þegar menn neita að skoða þá mögu-
leika sem hvað líklegastir eru til að
skapa hér nýja og betri framtíð. Ég
á þar við aðild að ESB.
Okkur reynist erfitt að byggja
upp eftir hrunið og finna nýjar,
betri leiðir en þær sem enduðu
í ógöngum. Við nutum hjálpar
alþjóðasamfélagsins, bæði vina-
þjóða og Alþjóðagjaldeyris sjóðsins.
Því ætti að vera auðlært að það er
gott að njóta bróðernis sem nær út
yfir öll þjóðernismörk. ESB er sam-
félag þjóða úr okkar menningar-
umhverfi, er hafa myndað sterkan
gjaldmiðil sem okkur vantar sár-
lega til þess að losa um gjaldeyris-
höft og hindra óðaverðbólgu. Þar er
og stefnt að menntun, menningu og
ekki síst æ sterkara atvinnulífi.
Vansæmd
Alþingi ákvað að fara í viðræður við
ESB með þá von að ná fram ásættan-
legum samningi. Þær hafa gengið
vel en nú hefur stærsta stjórnmála-
afl í landinu krafist þess að
viðræðunum verði slitið.
Þar með er í raun farið
gegn þingræðinu en flokks-
ræði Sjálfstæðismanna á
að koma í staðinn. Hvernig
rímar þetta við hug sjónir
um frjálsa hugsun, mál-
frelsi og lýðræði? Krafan
um umræðuslitin og það
sem henni fylgir lyktar
mjög af gömlum einræðis-
hugmyndum og er því mikil
vansæmd fyrir samfélag
okkar.
Hvað er það sem á að stöðva? Til-
raun stjórnvalda til að sjá hvort
þarna sé að finna kannski bestu
leiðina til að koma íslensku samfé-
lagi á nýja braut, sem leiði til sömu
lífsgæða og þær þjóðir njóta sem
við berum okkur saman við. Ég lít
svo á að þar sé forysta Sjálfstæðis-
flokksins að bregðast sinni helgustu
skyldu, að leita þeirra leiða sem eru
þjóðinni til heilla. Það vekur grund-
vallarspurningu: Við hvað er flokk-
urinn hræddur?
Enginn veit að óreyndu hvernig
hugsanlegur samningur gæti litið
út. Þetta er bara tilraun en vissu-
lega mikil von þar að baki. En þetta
þarf að koma í ljós til þess að við
vitum öll hvort við viljum inngöngu
í ESB eða ekki. Um hitt þarf ekki
að deila að þar á þjóðin sjálf síðasta
orðið. Þess vegna er áhættan í raun
engin en ávinningurinn gæti orðið
mikill.
ESB-andstæðingarnir eru fleiri
og klifa margir á því að þarna sé
„ekkert um að semja“, við verðum
aldrei nema smápeð á taflborði
ESB, áhrifalaus með öllu. Þeir tala
þar gegn betri vitund, eru að reyna
að blekkja okkur hin og þar með að
dæma sjálfa sig óhæfa til þingsetu í
umboði almennings.
Undanþágur
Ég hef fengið slík svör frá mínum
gamla flokki. Þess vegna rak mig
í rogastans er ég sá að það sem
ég vissi um undanþágur í samn-
ingum annarra þjóða er býsna
vel tíundað í skýrslu frá 2007 um
„Tengsl Íslands og ESB“, sem
samin var af níu manna nefnd
úr öllum flokkum undir forsæti
Björns Bjarna sonar. Þeir töldu
fram yfir 20 undan þágur. Þarna
er m.a. um að ræða varnir fyrir
Dani og Maltverja til að hindra
að stórir hlutar lands þeirra lendi
í eigu útlendinga. Leyfi Finna og
Svía til að styrkja eigin land búnað
á norðurslóðum sem nemur 35%
umfram önnur aðildarlönd. Þeir,
ásamt Bretum og Írum, sömdu
einnig um sk. harðbýlisstyrki frá
ESB til þess að standa betur af sér
samkeppni við frjósamari svæði
Evrópu. Finnland er nú skilgreint
sem 100% harðbýlt svæði. Einnig
eru sérákvæði um Álandseyjar. Þá
hafa Danir, Bretar og Írar fengið
undan þágur frá sn. Amsterdam-
samningi. Þessar undan þágur eru
miklu fleiri en hér er hægt að telja.
Rétt er að taka það fram að lagaleg
staða undanþágu eða sérlausnar
sem fer inn í aðildarsamning hefur
sama lagagildi og stofnsáttmálar
ESB. Hið sama gildir um bókanir,
ef þær fara þar inn. Loks má geta
þess að við höfum fengið ýmsar
sérlausnir í EES-samningnum.
Samkvæmt upplýsingum frá
samninganefnd okkar komu full-
trúar ESB með ákveðin innlegg
í upphafi umræðna um land-
búnaðar- og sjávarútvegsmálin.
Þar er sagt í samandregnu máli:
Að landbúnaður sé mikilvægur
vegna dreifbýlisþróunar og sjálf-
bærni. Að sérstaða íslensks land-
búnaðar sé mikil vegna erfiðra
loftslagsskilyrða og strjálbýlis. Því
er talið nauðsynlegt að leita sér-
stakra lausna fyrir Ísland á vissum
sviðum. Staða sjávar útvegsins er
einnig rík og ljóst að Ísland muni
hafa mikil áhrif á sjávarútvegs-
stefnu ESB, sem nú er öll í endur-
skoðun.
Þetta eru jákvæð atriði sem
mikil vægt er að skoða. Ef forysta
sjálfstæðismanna og annarra ESB-
andstæðinga hefur ekki vitað um
þetta stendur hún ekki undir nafni
en hafi hún vitað þetta, þegar kjós-
endum var sagt að ekki væri um
neitt að semja, þá hafa þeir snið-
gengið sannleikann svo rækilega að
enginn trúir þeim lengur. Þeir hafa
þá sjálfir dæmt sig úr leik, af því
að hlutverk þeirra er að leita sann-
leikans og segja hann.
➜ Krafan um umræðuslitin
og það sem henni fylgir
lyktar mjög af gömlum
einræðishugmyndum …
Skylda stjórnmálamanna
STJÓRNMÁL
Þórir
Stephensen
fv. dómkirkju-
prestur og staðar-
haldari í Viðey
Það þarf að huga að svo
mörgu þegar foreldrar
ákveða að skilja, ekki
síst þegar þeim hefur
hlotnast sú hamingja
að eignast litlar mann-
verur, sem strá af örlæti
sínu hlýjum geislum allt
um kring. Fyrir rúmum
tveimur áratugum síðan
horfði ég á sjónvarps-
viðtal við ungan stoltan
föður, sem hafði nýverið
ættleitt barn ásamt eigin-
konu sinni frá fjarlægri
heimsálfu. Ég man sérstaklega
eina setningu úr viðtalinu, en
hún var eitthvað á þessa leið:
„Það eru ólýsanleg forréttindi og
hamingja að FÁ að ala upp barn“.
Það er auðvitað alveg rétt og ekk-
ert sjálfgefið að öllum hlotnist sú
gæfa í lífinu. Á þessum tíma var
þetta samt svolítið sérstakt að
faðirinn kæmi fram fyrir alþjóð
og segði frá þessari tilfinningu
sinni af slíkri einlægni og sann-
færingu.
Á þessum tíma var algengast
við skilnað foreldra að umgengni
barns við það foreldri sem barnið
hafði ekki lögheimili hjá væri
stutt helgardvöl. Oft sáust helg-
arpabbarnir og börn þeirra á
sundstöðum, McDonalds eða
á rölti niður á tjörn með anda-
brauð. Nú er öldin sem betur
fer önnur. Það er í dag nokkuð
algengt að það foreldrið sem ekki
er með lögheimili barns hjá sér
vilji axla ábyrgð og vera meiri
þátttakandi og uppalandi í lífi
barns síns, ekki bara um helgar
heldur líka í daglegri rútínu og
erli dagsins.
Löggjafinn gerði ef til vill
ekki ráð fyrir þessum hröðu
breytingum. Því enn er lögheim-
ili barnsins hjá öðru foreldrinu,
enn er það þannig að allur opin-
ber stuðningur fer til ann-
ars foreldrisins, þó svo báðir
foreldrar annist barnið jafnt.
Auðvitað geta foreldrar samið
um annað sín á milli en það ber
ekki öllum gæfa til þess. Margir
kjósa frekar að fara alfarið eftir
lagabókstafnum.
Undirrituð fagnar þingsályktun-
artillögu sem hefur fengið jákvæða
umsögn úr velferðarnefnd alþingis
um að þessu verði breytt. Annað-
hvort með því að barn geti haft lög-
heimili hjá báðum foreldrum eða
að smíðað verði nýtt lagahugtak
um jafna búsetu. Aðalatriðið er
að hagsmunir barna verði ávallt
hafðir í fyrirrúmi og jafnrétti ríki
meðal þeirra.
Löggjafi nn og barnið
SAMFÉLAG
Oktavía
Guðmundsdóttir
félagsráðgjafi
Félags einstæðra
foreldra
➜ Oft sáust
helgarpabbarnir og
börn þeirra á
sundstöðum,
McDonalds eða á
rölti niður á tjörn
með anda brauð. Nú
er öldin sem betur fer
önnur.
ALLT Á BAÐIÐ!
YFIR 30 GERÐIR INNRÉTTINGA Í SÝNINGARSAL
VERÐ FRÁ KR. 12.900
TIL AFGREIÐSLU AF LAGER!
WWW.I-T.IS
Baðhlutir í settum
frá kr. 3.900
Sturtustangarsett
frá kr. 1.900
Innbyggt WC með
öllu frá kr. 33.900
Sturtuhorn m. botni
frá kr. 21.900
Þriðjudagsbrjálæði
kjólar og skokkar
Áður 16.990
Nú 7.990
Save the Children á Íslandi