Fréttablaðið - 29.06.2013, Page 12

29. júní 2013 LAUGARDAGURSKOÐUN
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Sigríður Björg Tómasdóttir, sigridur@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Forsætisráðherra þeytti loftvarnaflautu sína í vik-unni. Tilefnið var að honum fannst sem ríkisstjórnin
fengi ekki andrými fyrir loftárás-
um stjórnarandstöðunnar. Trúlega
er það mat ráðherrans rétt að í
annan tíma hafa ríkisstjórnir ekki
lent í jafn krappri vörn á fyrstu
dögum sínum.
Í því ljósi var ekki aðeins eðli-
legt heldur nauðsynlegt að spyrna
við fæti. Engin ríkisstjórn getur
unað svo þröngri stöðu sem for-
sætisráðherra lýsir. Loftárása-
samlíkingin er aukaatriði í þeirri
umræðu.
Hitt er áhugaverðara að skoða
hvort ríkisstjórnin hafi sjálf lagt
af stað í þeirri
andþröng sem
forsætisráð-
herra finnst
hann vera í
eða hvort sök-
ina megi finna
í ómálefnaleg-
um vélráðum
stjórnarandstöð-
unnar sem kjósendur höfnuðu með
rækilegum hætti á dögunum. Rétt
greining ræður miklu um hvort
ríkisstjórninni tekst að losa um
öndunina.
Þá athugun er ekki unnt að
slíta úr samhengi við loforð
Framsóknar flokksins um fulla og
almenna endurgreiðslu á húsnæðis-
lánaverðbólgu síðustu ára. Loforðið
var tvöfalt. Það fól einnig í sér að
kostnaðinn ætti hvorki að greiða
með tekjum ríkissjóðs né að honum
yrði velt yfir á almenning eftir leið-
um seðlaprentunar og verðbólgu. Í
jarðneskri tilvist er ekki unnt að
fullnægja hvoru tveggja.
Þetta þýðir að eigi að efna endur-
greiðsluloforðið þurfa menn að loka
augunum fyrir kostnaðarleysislof-
orðinu. Eigi aftur á móti að standa
við það er ekki um annað að ræða
en gleyma hinu. Flokkur forsætis-
ráðherrans gaf ekki meira andrými
en þetta. Þegar leitað er skýringar
á óvanalegri upphafsstöðu ríkis-
stjórnarinnar er hana að finna í
þessu.
Betur er sefað illt en upp vakið
Því fer hins vegar fjarri að stjórnarandstaðan hafi sýnt fulla ábyrgð.
Eigi að komast hjá alvarlegum
áhrifum á fjármálastöðugleika
og hag heimilanna þarf að hjálpa
Framsóknarflokknum að efna
kostnaðar leysisloforðið en komast
út úr endurgreiðsluloforðinu.
Stjórnarandstaðan, sem fyrir
kosningar varaði við þessum
áformum, hagar málflutningi
sínum nú á þann veg að halda
Framsóknarflokknum sem
fastast við endurgreiðsluloforðið
en kærir sig kollótta þótt kostnað-
urinn lendi á almenningi. Hér er
hins vegar um svo ríka almanna-
hagsmuni að tefla að til þess má
ætlast að stjórnarandstaðan geri
Framsóknarflokknum léttara að
komast frá málinu.
Þá spyrja menn eðlilega hvort
ekki sé siðferðilega rangt að
svíkja kosningaloforð. Alla jafna
er það svo. En þegar virt er að
ekki er í mannlegu valdi að efna
kostnaðarhlið endurgreiðslulof-
orðsins ætti að vera auðvelt að
útskýra að almannahag sé betur
borgið með því að láta hlutina
ógerða. Betur er sefað illt en upp
vakið.
Samtök atvinnulífsins vöruðu
Alþingi við með hófsömum hætti
en miklum þunga. Sama gerði
Seðlabankinn í umsögn sinni.
Lét hann þó ógert að minnast
á þá hættu sem lesa má út úr
þingsályktunartillögu forsætis-
ráðherra að málið verði leyst
með seðlaprentun í sérstökum
sjóði. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
hefur fært sterk hagræn rök gegn
efndum á loforði Framsóknar-
flokksins. Það sama hefur Efna-
hags- og framfarastofnunin gert.
Hvort heldur litið er á
umsagnir þessara innlendu
samtaka og stofnana eða þeirra
erlendu er hvergi að finna ómál-
efnaleg rök sem ætla mætti að
væru lituð af flærð stjórnarand-
stöðu. Þeim þarf því að svara með
öðrum hætti en gert hefur verið
ætli stjórnin að skapa sér eðlilegt
andrými.
Óábyrg stjórnarandstaða
Utanríkisráðherra hefur dregið aðildarumsóknina að Evrópusambandinu til
baka í stjórnkerfinu og gagnvart
þjóðinni en lætur hana standa með
óútskýrðu hléi gagnvart Evrópu-
sambandinu. Sá tvískinnungur er
torskilinn nema tilgangurinn sé að
halda í þá styrki sem umsóknar-
löndum einum stendur til boða.
Með þessari afstöðu er upptaka
annarrar myntar útilokuð fyrir
fram sem framtíðarlausn á gjald-
miðilsvandanum. Þá hefur utan-
ríkisráðherra gyrt fyrir þjóðar-
atkvæðagreiðslu um framhald
aðildarviðræðna á fyrri hluta kjör-
tímabilsins.
Skoðanakannanir sýna að meiri-
hluti kjósenda vill að aðildarvið-
ræðurnar verði til lykta leiddar.
Margir eru ósáttir við að þjóðin
fái ekki undanbragðalaust að taka
afstöðu til kosta og galla aðildar
þegar samningur liggur fyrir. Sú
meirihlutaósk hljóðnar ekki við
loftvarnaflautur.
Ríkisstjórnin gengur með þessu
gegn sterkum vilja hópa fólks úr
röðum stuðningsmanna sinna.
Það er önnur skýring á takmörk-
uðu andrými. En það er hennar
eigin vöggugjöf. Vilji hún meira
andrými þarf hún að gefa þjóð-
inni færi á að ljúka þessu stærsta
efnahags- og utanríkispólitíska
álitamáli sem Ísland stendur and-
spænis. Það fæst ekki með hurða-
skellum á meirihlutann.
Hurðum skellt á meirihlutann
FRÁBÆRT TÆKIFÆRI
Fjarðargötu 17, Hf.
Sími 520 2600
as@as.is
www.as.is
Kári
Halldórsson
lögg. fasteignasali
Lítið sumarhús á skógivaxinni eignarlóð (u.þ.b. ½ hektari) í frábæru
litlu sumarhúsahverfi rétt hjá Flúðum (Reykjaból). Sumarhúsahverfið á
bæði heitavatns- og kaldavatnsholu. Bústaðurinn er skemmdur en allar
undirstöður, gólf, grind og þak eru að mestu í lagi. Búið er að hreinsa húsið
inn að grind. Búið er að undirbúa pláss fyrir stækkun hússins. Allar lagnir
að bústaðnum eru nýjar, rafmagns, kalda- og heitavatns. Frárennslislagnir
og ný rotþró frágengin. Miklir möguleikar á að gera fallegt hús á frábærum
stað. Verð aðeins 4,9 milljónir
Hafið samband við Kára hjá Ás, kari@as.is – 520 2600
V
ið setningu Alþingis fyrir rúmum þremur vikum
sagði Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands,
að hægur gangur í aðildarviðræðum Íslands og
Evrópusambandsins og viðræður hans við „fjölmarga
evrópska áhrifamenn“ hefðu sannfært hann um að í raun
væri ekki ríkur áhugi á því hjá ESB að ljúka viðræðunum.
Niðurstaða forsetans var „að litlu kann að skipta hvort Ísland kýs
að halda viðræðum áfram; mótaðilann virðist í reynd skorta getu
eða vilja til að ljúka þeim á næstu árum“.
Einhverra hluta vegna
gengur illa að fá staðfestingu
hjá evrópskum áhrifamönnum
á að þetta sé afstaðan gagnvart
aðildarumsókn Íslands. Viku
eftir að forsetinn tók að sér að
flytja þingi og þjóð þennan boð-
skap ráðamanna í ESB ítrekaði
Stefan Füle, stækkunarstjóri
sambandsins, að ásetningur þess um að klára málið væri óbreyttur.
„Við höfum ekki aðeins viljann, heldur einnig getuna til að ljúka
viðræðunum,“ sagði Füle.
Viku síðar sagðist David Lidington, Evrópumálaráðherra Bret-
lands, verða að vera „virðingarfyllst ósammála“ forseta Íslands.
Fjölgun aðildarríkja væri ekki efst á verkefnalista sambandsins.
„En ég hef ekki orðið var við nokkra tregðu til að halda áfram og
ljúka ferlinu,“ sagði Lidington.
Fjórum dögum síðar lýsti Helle Thorning-Schmidt, forsætis-
ráðherra Danmerkur, yfir eindregnum stuðningi Dana við ESB-
aðild Íslands og sagði að það hefði ævinlega verið ósk Dana að gróið
lýðræðisríki og náin vinaþjóð eins og Íslendingar yrði með Dönum
í ESB.
Daginn eftir tók Joachim Gauck, forseti Þýzkalands, á móti
sínum íslenzka starfsbróður í Berlín og tók það fram í ræðu að
hann gæti ekki látið kvöldið líða án þess að undirstrika að Þýzka-
land styddi aðild Íslands af fullum þunga og það yrði Þjóðverjum
mikil ánægja að geta boðið Ísland velkomið sem aðildarríki.
Þegar þarna var komið sögu var forsetanum greinilega farið
að þykja yfirlýsingaflóðið frá evrópskum áhrifamönnum eitt-
hvað óþægilegt og hann sagði í samtali við RÚV: „Ég sagði í
þingsetningar ræðunni að það væri margt sem að benti til þess að
og það væri mín ályktun eftir viðræður við marga og það hefur
nú styrkst í þessari heimsókn að af ýmsum ástæðum sem að ég
rakti í ræðu minni meðal annars þeirri að ekki væri unnt að ljúka
viðræðum nema að ljóst væri að verulegur stuðningur væri meðal
Íslendinga fyrir aðild. Því það er á vissan hátt óábyrgt af okkur
sem þjóð að fara í alvöru, að fara í viðræður við alvörusamband
eins og Evrópusambandið svona í einhverjum leikaraskap bara til
þess að kanna nú hvað við kannski fengjum út úr því.“
Þetta er alveg rétt sjónarmið hjá forsetanum, efnislega. En rangt
hjá honum að það hafi verið þetta sem hann sagði í þingsetningar-
ræðunni. Hann sagði allt annað, og nú hefur maður gengið undir
manns hönd í ESB að hrekja það kurteislega.
Forsetinn ætti að láta evrópska ráðamenn sjálfa um að túlka
afstöðu aðildarríkjanna til ESB-aðildar Íslands. En hann hefur rétt
fyrir sér um að það á ekki að sækjast eftir aðild að ESB í neinum
hálfkæringi. Sem yfirlýstasti stuðningsmaður beins lýðræðis á
Íslandi hlýtur hann þá að styðja að þjóðin fái sem fyrst að greiða
atkvæði um það hvort halda eigi aðildarviðræðunum áfram.
Forsetinn vindur ofan af fyrri ummælum um ESB:
Ólafur og
áhrifamennirnir
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is