Fréttablaðið - 03.10.2013, Blaðsíða 23

FIMMTUDAGUR 3. október 2013 | SKOÐUN | 23
E it t ef t i r m i n n i leg-
asta atvikið á þeim ára-
tug sem ég hef starfað
við þróunar- og neyðar-
aðstoð átti sér stað einn
venjulegan dag á götum
Kabúl. Nokkrum dögum
fyrr hafði ég í fyrsta sinn
fest kaup á glæsilegum
eldrauðum Chanel-vara-
lit. Þennan morgun var
ég búin að bera á mig dýr-
gripinn og sat ánægð með
mig í bílnum á leið á fund.
Þetta var blautur og kaldur dagur
og ég var þakklát fyrir miðstöð-
ina í bílnum.
Leið eins og hræsnara
Fyrr en varði var ég föst í daglegri
umferðarteppu og þegar mér varð
litið út um gluggann sá ég gamlan
mann með þroskahamlaðan son
sinn í göturæsinu, leitandi að ein-
hverju verðmæti í ruslinu. Fátækt
og eymd þeirra var eins örg og
hún gerist, skítugar fatatutlurnar
gerðu ekki mikið til að fela þeirra
horuðu líkama. Feðgarnir komu
auga á mig og ákváðu að færa sig
nær glugganum.
Í tuttugu mínútur stóðu þeir
friðsamlega við gluggann og virtu
mig fyrir sér, í hellirigningu og
kulda án þess að segja orð. Þarna
sat ég, þurr og hlý með minn
glansandi varalit og með hverri
mínútu sem leið óx mín skömm.
Mig langaði til að segja þeim að
ég væri í landinu til að hjálpa,
til þess að milda eymd landa
þeirra, en í ljósi glansandi vara
minna og þæginda leið mér líkt
og hræsnara. Stundin risti djúpt í
sál mína því veruleiki okkar stóðst
engan samanburð.
Markmiðið
Hið stórkostlega ár 2007 var
Ísland ríkasta og farsælasta þjóð
í heimi, framlag okkar til aðstoðar
náungans í heiminum var 0,25%
af vergri þjóðarframleiðslu, ólíkt
því eina prósenti sem sambæri-
legar þjóðir leggja af mörkum.
Hér skall á hrun eins og allir
vita og það mun líklegast taka
okkur tíma að ná prósentunni,
sem enn stendur sem okkar mark-
mið. Hins vegar heyrast stundum
raddir um að við höfum engan
veginn efni á því að veita öðrum
aðstoð vegna bágrar fjárhags-
stöðu okkar. Slík orð minna mig
á þennan morgun í Kabúl, því
þrátt fyrir erfiðleika stenst okkar
raunveruleiki engan samanburð
við þá eymd sem hrjáir allt of
marga samferðamenn í heiminum.
Velferð og sedda bragðast svo
miklu betur þegar við öll njótum
sömu forréttinda.
Undanfarnar vikur hafa
málefni Landspítala verið
mikið til umræðu í fjöl-
miðlum. Þar hefur borið
hæst vandi lyflækninga-
sviðs og myndgreiningar-
deildar spítalans. Rót
vandans er m.a. sú að
deildarlæknar hafa síður
fengist til starfa en áður
og er álag á sérfræðinga
því orðið óhóflegt.
Þetta aukna álag bitnar
á kennslu læknanema
sem stunda klínískt nám við
deildir spítalans. Þótt þjónusta
við sjúklinga gangi fyrir má ekki
gleyma því að kennsla og vísinda-
rannsóknir eru órjúfanlegur hluti
af starfsemi háskólasjúkrahúsa.
Nú í vetur eru hátt í 150 lækna-
nemar á 4.–6. ári við störf á
spítalanum í klínísku námi. Kast-
ljós fjallaði nýlega um könnun
á vegum Sviðsráðs heilbrigðis-
vísindasviðs Stúdentaráðs Háskóla
Íslands. Í henni voru til athugunar
viðhorf nemenda á síðustu tveimur
námsárum sínum í læknisfræði,
hjúkrunar fræði, sjúkraþjálfun og
lífeinda- og geislafræði bæði til
Landspítala og heilbrigðismála á
Íslandi.
Sláandi niðurstöður
Niðurstöðurnar voru sláandi.
Einungis 8% læknanema sem
munu útskrifast sem læknar á
næstu tveimur árum geta hugsað
sér að starfa á Landspítalanum
að loknu námi við óbreyttar
aðstæður. Einnig höfðu aðeins 6%
læknanema jákvætt viðhorf til
heilbrigðis mála á Íslandi.
Svarhlutfallið var mjög
hátt, rúmlega 80%. Í
nýlegri starfsumhverfis-
könnun á vegum Land-
spítala kom einnig fram að
74% nýútskrifaðra lækna
sem starfa við spítalann
hafa minni tryggð við
spítalann en áður. Einnig
kvörtuðu 53% þeirra fyrir
andlegri vanlíðan, þung-
lyndi eða kvíða.
Ástæðan fyrir þessu
neikvæða viðhorfi nemenda gagn-
vart spítalanum er fjölþætt. Nefna
má nokkra þætti sem auðvelt væri
að bæta strax til að fleiri nemar
en einn af hverjum 12 sjái Land-
spítalann sem framtíðarstarfs-
vettvang.
Þó að Landspítalinn sé helsti
vettvangur í klínísku námi við
Háskóla Íslands hafa lækna nemar
ekki skynjað að þeir séu hluti af
þessum stærsta vinnustað lands-
ins. Nemendur hafa um nokkurra
ára skeið þurft að greiða tvöfalt
verð á við starfsfólk á launaskrá
fyrir heitan mat í mötuneyti Land-
spítalans. Þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir Félags læknanema og
Stúdentaráðs til samninga hefur
ekkert verið aðhafst í þessu máli
af hálfu spítalans.
Óviðunandi ástand
Þar er þó ekki öll sagan sögð. Tugir
nemenda af báðum kynjum þurfa
daglega að skipta um föt í litlum
sameiginlegum rýmum sem aðal-
lega eru ætluð deildarlæknum og
kandídötum. Mikill skortur er á
skápum til að geyma föt og önnur
verðmæti. Að auki hafa nemendur
síðastliðin ár ítrekað þurft að
standa straum af kostnaði við bólu-
setningar og tilteknar mælingar
sem starfsmenn sjúkrahússins fá
sér að kostnaðarlausu til að tryggja
að þeir beri ekki með sér fjölónæm-
ar bakteríur eða sjúkdóma sem
gætu skaðað veika sjúklinga. Skort
hefur farveg fyrir skipulagningu
og framkvæmd bólusetninga og
hafa nemendur því staðið frammi
fyrir óvissu um framkvæmd þeirra
ár eftir ár. Þetta er staðreynd þó að
meirihluti læknanema á 5. og 6. ári
sinni afleysingastörfum á spítalan-
um samhliða námi. Þetta verður að
teljast alvarlegt mál þar sem um
er að ræða mikilvægar forvarnir
fyrir nemana sjálfa og ekki síður
fyrir sjúklinga spítalans.
Ástandið sem nú ríkir á Land-
spítala er óviðunandi. Það er brýnt
að finna lausn á þessum vanda.
Hvers vegna ætti verðandi heil-
brigðisstarfsfólk að telja eftir-
sóknarvert að starfa á vinnustað
sem endurtekið setur heilsu starfs-
manna aftast á forgangslistann?
Skilaboð okkar læknanema eru
skýr. Án bráðra aðgerða er ljóst að
núverandi mönnunarvandi spítal-
ans mun versna enn frekar og við
því má Landspítali ekki.
Nemar vilja ekki starfa á
Landspítala að loknu námi
Chanel-varalitur
í neyðaraðstoð
HEILBRIGÐIS-
MÁL
Fjóla Dögg
Sigurðardóttir
formaður Félags
læknanema
ÞRÓUNARSAM-
VINNA
Lydía Geirsdóttir
þróunar-
sérfræðingur
➜ Mig langaði til
að segja þeim að ég
væri í landinu til að
hjálpa, til þess að
milda eymd landa
þeirra, en í ljósi
glansandi vara minna
og þæginda leið mér
líkt og hræsnara.
➜ Skilaboð okkar lækna-
nema eru skýr. Án bráðra að-
gerða er ljóst að núverandi
mönnunarvandi spítalans
mun versna enn frekar...