Fréttablaðið - 19.12.2013, Blaðsíða 38

19. desember 2013 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 38
að meta hvort við erum hæf til að
aka heim að loknum gleð skapnum
eða ekki. Við þær aðstæður er
best að bíllinn eða bíllyklarnir séu
ekki nálægt til að freista síður til
aksturs.
Yfir 70 teknir ölvaðir í hverjum
mánuði
Milli 8-900 ökumenn gerast brot-
legir árlega vegna ölvunaraksturs
eða yfir 70 manns í mánuði. Sem
betur fer er að verða viðhorfs-
breyting til batnaðar því árið 2007
voru tæplega 110 manns brotlegir
á mánuði. Þetta gerir um 34%
minnkun. En þó er langt í land enn
að koma þessu í lag, því þetta eru
tölur lögreglu og þá vantar alveg
þá sem lögreglan nær ekki til.
Áhyggjur í dag eru ekki síður
vegna þeirra sem aka undir áhrif-
um vímuefna en þeim sem lög-
reglan hefur stöðvað hefur fjölgað
ár frá ári frá því að vera 344 árið
2007 og upp í 702 árið 2012 eða um
104 %.
Rétturinn til þess að komast
heilu og höldnu milli staða
Við sem notum umferðina dag-
lega til að komast milli staða
eigum rétt á því að komast heilu
og höldnu milli staða án þess að
eiga á hættu að ölvaður ökumaður
eða undir áhrifum vímuefna skapi
okkur hættu.
Um leið og Brautin – bindindis-
félag ökumanna óskar öllum
gleðilegra jóla hvetjum við öku-
menn til að vera búnir að skipu-
leggja heimferðina í byrjun og
tryggja að enginn aki ölvaður
heim.
Í tilefni þess að ný ríkis-
stjórn ætlar að efla
íslenska menningu (svo)
og einnig að RÚV fór af
stað með þátt um íslenskt
mál, Orðbragð, í haust, vil
ég leggja mitt af mörkum
með þessari stuttu grein.
Vinsamlega klippið hana
út úr blaðinu, plastið og
setjið upp á vegg og lesið
daglega.
Ekki segja „hérna“
Hugsaðu áður en þú talar. Ef þú
hugsar ekki hraðar en þú talar,
skaltu varast að segja „hérna“ í
öðru hverju orði, eins og fjórir
af hverjum fimm Íslendingum,
því fátt sker jafnilla í eyru. Ef
þú hefur ekki tekið eftir þessu,
skaltu hlusta á viðtalsþætti í
útvarpi og sjónvarpi, t.d. Í viku-
lokin, Sunnudagsmorgun, Kast-
ljósið eða Kiljuna og fréttaviðtöl.
Forðastu að hefja mál þitt eða
svar með „Ammmmm...“ sem
smeygði sér inn í íslenskuna með
amerískum sjónvarpsþáttum.
Ekki segja: „Aaaaa...“ eða ein-
hvern annan sérhljóða og allra
síst með kokhljóði, ef þú þarft að
hugsa þig um. Aldrei segja „sko“
í lok setningar.
Hvorki segja né skrifa
„sem sagt“…
… nema þú hafir útskýrt eitthvað
ítarlega í löngu máli, þá dregur
þú mál þitt saman og segir: „Sem
sagt, þannig er farið að því … “
Fjöldi Íslendinga ofnotar „sem
sagt“ í daglegu tali, t.d. frétta-
menn, viðmælendur þeirra og
stjórnendur sjónvarpsþátta – að
ógleymdum þýðendum norrænna
sakamálasagna sem nota það allt
að þrisvar til sjö sinnum á sömu
blaðsíðunni.
Ég benti síðastnefnda hópnum
á þetta í grein í Frétta-
blaðinu 10. apríl 2012, „Er
sem sagt, sko?“, (bls. 19)
og útskýrði aðferð til að
forðast það. Aðferðin felst
í því að láta Word-forritið
finna „sem sagt“ og lýsa
það upp með gulu – fylla
skjáinn af blaðsíðum og
þá er eins og einhver hafi
pissað yfir textann. Þetta
er mjög sálræn upplifun
og fær þann sem reynt
hefur, að forðast „sem sagt“ eða
annað sem hann/hún vill forðast
að ofnota.
Aðeins einn „sem sagt“ þýð-
andi hafði samband við mig með
tölvupósti. Hann taldi sig bund-
inn af Bernarsáttmálanum frá
1887 (tók gildi á Íslandi 1947)
sem HKL hefði bent sér á og að
hann yrði að vera trúr upphaf-
lega handritinu. Ekki hefur HKL
fylgt eigin ráðum er hann þýddi
„Vopnin kvödd“ 1941 (Farwell to
Arms) eftir Ernest Miller Hem-
ingway né við endurútgáfuna
1977. Fyrsta þýðing hans á titl-
inum var „Kveðja til vopnanna“,
sem er afleit þýðing. HKL átti
síðan í miklu stríði við þýðinguna;
fékk ákúrur frá Kennarafélagi
Suður-Þingeyinga fyrir aðför að
íslensku ritmáli og alnafni hans,
skólastjóri í Vestmannaeyjum,
taldi um fjögur þúsund ritvillur
áður en hann skrifaði ádeilugrein
í Tímann.
En Sigfús Daðason, skáld, rit-
aði í varnargrein: „… var þýðing
Halldórs mér einnig fyrsta lexía
í þýðingarfræði, og mér lærðist
þá þegar að frumtexti og þýðing
er sitt hvað.“
Ekki tala í nafnhætti
Íþróttafréttamenn eru verstu
nafnháttanotendurnir, en nýbúar
eiga líka erfitt með beygingu
íslenskra sagna, svo þeir nota
nafnhátt í staðinn.
Þeir segja: „Ég er ekki að skilja
þetta“ í stað: „Ég skil þetta ekki“.
Og Íslendingar taka undir þetta
og segja: „Herjólfur er ekki að
sigla …“ í stað: „Herjólfur siglir
ekki.“ Í lífsstílsþætti var sagt:
„Hvað ertu að nota á húðina … í
stað: „Hvað notarðu á húðina?“
Í Útsvari var spurt: „Eruð þið
ekki að finna fyrir því … “ í stað:
„Finnið þið ekki fyrir því?“ Stór-
lax í viðskiptaheiminum sagði:
„Hefur ekki verið að skila sama
árangri …“ í stað: „Hefur ekki
skilað sama árangri …“ Í tilefni
ofangreinds þáttar um íslenskt
mál á RÚV hófst grein í Frétta-
blaðinu á setningunni: „Við
erum að fara að vaða í tökur á
þessu.“ … og dæmi nú hver fyrir
sig.
Það versta við svona greinar
er að þeir sem þyrftu að lesa
þær gera það ekki, því bið ég þig,
lesandi góður, að benda þeim á
greinina sem þér finnst að ættu
að lesa hana. Besta ráðið gaf ég
í upphafi: Klippið greinina út,
plastið, hengið upp á vegg og lesið
daglega.
Til varnar íslenskri tungu
MENNING
Jón Axel Egilsson
kvikmyndagerðar-
maður
➜ Hugsaðu áður en þú talar.
Ef þú hugsar ekki hraðar
en þú talar, skaltu varast
að segja „hérna“ í öðru
hverju orði, eins og fjórir af
hverjum fimm Íslendingum,
því fátt sker jafnilla í eyru.
Ef þú hefur ekki tekið eftir
þessu, skaltu hlusta á viðtals-
þætti í útvarpi og sjónvarpi,
t.d. Í vikulokin, Sunnudags-
morgun, Kastljósið eða
Kiljuna og fréttaviðtöl.
Nú í jólamánuð-
inum eru margir
sem gera sér
g l að a n d a g,
hitta vini og
kunningja, fara
út að borða eða
gera sér daga-
mun með öðrum
hætti. Oft fylgir
að lyfta glösum í
góðra vina hópi.
Þegar heim
skal halda getur
verið freistandi
að fara bara á bílnum. Þetta voru
bara 1-2 glös eða bjórar, eða mesta
lagi 3-5. Eða hvað? Er ekki örugg-
lega í lagi að aka eftir svo litla
áfengisneyslu?
Lögin eru skýr
Umferðarlögin eru skýr hvað
þetta varðar. Ekki má aka eftir að
hafa neytt áfengis eða vímuefna.
Þó refsiraminn sé miðaður við 0,5
prómill eins og er, þá er það lög-
brot engu að síður að aka með 0,3
prómill í blóði. Ekki er ólíklegt að
þegar ný umferðarlög taka gildi
verði þessi mörk 0,2 prómill. Það
er nefnilega meira vitað í dag um
áhrif áfengis á akstur en var um
miðja síðustu öld þegar 0,5 pró-
millmörkin voru sett. Þá er akstur
undir áhrifum fíkniefna alltaf
bannaður.
Óásættanlegt
Það er óásættanlegt að aka undir
áhrifum áfengis og vímuefna og
því er mikilvægt að hafa í huga
áður en menn gera sér glaðan
dag að gera ráðstafanir til að
komast heim aftur án þess að aka
hafi þeir neytt áfengis. Fá ein-
hvern annan sem ekki er undir
áhrifum til að taka bílinn, taka
leigubíl eða finna aðrar leiðir til
að komast heim. Eitt af því sem
gerist við neyslu áfengra drykkja
er að dómgreindin minnkar og
því verður erfiðara fyrir okkur
Hvernig kemst ég heim?
UMFERÐAR-
öRYGGI
Einar
Guðmundsson
formaður
Brautarinnar
➜ Það er óásættanlegt að
aka undir áhrifum áfengis
og vímuefna og því er mikil-
vægt að hafa í huga áður
en menn gera sér glaðan
dag að gera ráðstafanir til
að komast heim aftur án
þess að aka hafi þeir neytt
áfengis. Fá einhvern annan
sem ekki er undir áhrifum
til að taka bílinn, taka leigu-
bíl eða finna aðrar leiðir til
að komast heim.
AF NETINU
Niðurlægjandi samkomulag
Margir fagna mjög samkomulagi um lok þingsins. Sam-
komulagið hljóðar upp á millifærslu upp á 800 milljónir
króna. Með öðrum orðum: peningar eru færðir til á milli
liða, m.a. teknir úr starfsendurhæfingarsjóði og fluttir yfir
til desemberuppbóta fyrir atvinnuleitendur, til að mæta
tekjutapi af gistináttaskatti af sjúklingum og smá viðbætur
í sjóði skapandi greina. [...]
Þessar 800 milljónir eru um 1% af EBITDA í sjávarútvegi á síðasta
ári. Ríkisstjórnarflokkarnir vilja ekki þá peninga. Þeir vilja heldur skera
niður. Án þess að ætla að gera lítið úr samkomulaginu á milli stjórnar
og stjórnarandstöðu, þá myndi ég hvetja fólk til stillingar í fangaðarlát-
unum. Fjárlagafrumvarpið er eftir sem áður niðurlægjandi fyrir okkur öll.
http://www.bvg.is
Björn Valur Gíslason
➜ Fjöldi skráðra brota hjá lögreglu
Bæjarstjórn Sveitarfélagsins Hornafjarðar samþykkti þ. 12.
des. 2013 að auglýsa tillögu að nýju aðalskipulagi 2012-2030
skv. 31. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 ásamt umhverfisskýrslu
sbr. 7. gr. laga nr.105/2006 um umhverfismat áætlana.
Nýtt aðalskipulag sem tekur til tímabilsins 2012-2030 er endur-
skoðun á aðalskipulagi 1998-2018. Endurskoðun hefur staðið
yfir undanfarin ár og felur í sér margvíslega greiningarvinnu,
samráð hefur verið haft við íbúa og hagsmunaðila með
kynningafundum og auglýsingum.  Aðalskipulagstillagan
ásamt fylgigögnum liggur frammi í anddyri Ráðhúss
Hafnarbraut 27, Höfn virka daga á opnunartíma frá 19. des. 
til og með 10. feb. 2014. Sömu gögn eru einnig til sýnis hjá
Skipulagstofnun, Laugarvegi 166, 3. hæð.  Athugasemdir
Skipulagsstofnunar dags. 29. okt. 2013 eru lagðar fram með
aðalskipulagstillögunni ásamt viðbrögðum sveitarfélagsins
sem samþykkt voru 12. des. 2013. Tillöguna og önnur
kynningargögn má nálgast á vef sveitarfélagsins
http://www.hornafjordur.is/stjornsysla. Þeir sem telja sig
eiga hagsmuna að gæta eru hvattir til að kynna sér wtillö-
guna. Ábendingum og athugasemdum við tillöguna skal skila
skriflega til skipulagsfulltrúa Hafnarbraut 27 eða á netfangið
skipulag@hornafjordur.is eigi síðar en 10. febrúar 2014.

Ásgerður K. Gylfadóttir bæjarstjóri
Auglýsing um tillögu að
Aðalskipulagi
Sveitarfélagsins Hornafjarðar
2012-2030
Sveitarfélagið Hornafjörður / Hafnarbraut 27 / S: 4708000 / www.hornafjordur.is
BjöRN VALUR GíSLASON ALþINGIS-
MAÐUR
2007 2008 2009 2010 2011 2012
1285
1124
891
829 824 843
344 331
446
518
589
702
Ölvun við akstur Fíkniefna akstur
Grillað með Jóa Fel
Jólagjöfin handa grillmeistaranum!
Í bókinni er fjöldi uppskrifta af frábærum grillmat.
Bókin er í stóru broti, ríkulega myndskreytt,
á fjórðahundrað blaðsíður og á frábæru verði.
Tilnefnd
til hinna virtu
GOURMAND
VERÐLAUNA
Best Barbecue
Cookbook
2013
Sölustaðir:
Bónus, Eymundsson, Fjarðarkaup,
Garðheimar, Hagkaup og bakarí Jóa Fel.