Fréttablaðið - 17.04.2014, Blaðsíða 20

Fréttablaðið - 17.04.2014, Blaðsíða 20
17. apríl 2014 FIMMTUDAGUR| HELGIN | 20 Þegar leitað er eftir því að fá skáldkonuna í við-tal kemur í ljós að hún er stödd á Akureyri og verður þar næstu viku. Hvað er hún að gera þar? „Ég er að heilsa upp á Davíð Stef- ánsson. Ég fékk inni í fræðimanns- íbúðinni í Davíðshúsi þar sem getur að líta ritsafn skáldsins uppi í hillu við hliðina á Jaws II, dálítið merki- legur bókakostur. Ég geri því skóna að þetta sé ein takið hans Davíðs og sömuleiðis flat skjárinn og þessar fínu fermingar græjur sem eru í sama herbergi.“ Tilgangur dvalar- innar er þó auð vitað sá að skrifa nýtt verk sem hún segist vonast til að komi út í haust og er virkilega forvitnilegt, hugsanlega hið fyrsta sinnar tegundar; ljóðabálkur um glæpi. Hvaðan kom sú hugmynd? „Ég skrifaði töluvert um glæpi þegar ég var ritstjóri Mannlífs og þessar sögur sem ég heyrði á þeim tíma hafa setið í mér. Mig langaði til að fjalla um þær í bálki. Þetta verð- ur ákaflega dimmur Reykjavíkur- bálkur um glæpi.“ Vinsælasta skáldið Spurð hvernig tilfinning það sé að vera komin í hóp þeirra útvöldu ljóð- skálda sem fá útgefin heildarljóða- söfn dregur Gerður dálítið við sig svarið. „Mér finnst þetta óskaplega hátíðlegt, skemmtilegt og mikill heiður. Þarna gefst lesendum gott tækifæri til að sjá þróunina í ljóð- unum mínum. Nokkrar bókanna voru uppseldar þannig að það var alveg kominn tími til að gefa þær út aftur.“ Gerður Kristný var ekki gömul þegar hún byrjaði að skrifa ljóð, var byrjuð að koma fram og lesa upp í menntaskóla og fyrsta bókin, Ísfrétt, kom út þegar hún var 24 ára gömul. Hvað vakti áhuga hennar á því að skrifa ljóð frekar en prósa? „Það sem heillaði mig við ljóðin var hvað þar er hægt að segja langa sögu í fáum orðum. Ég gleypti alltaf í mig ljóðin í Lesbók Morgunblaðs- ins þar sem bæði amatörar og bestu skáld þjóðarinnar birtu ljóð eftir sig. Það voru líka ljóð í helgarblaði Þjóðviljans sem ég klippti stundum út. Þegar áhuginn greip mig sá ég ljóð út um allt, las þau út úr veggja- kroti jafnt sem auglýs ingum. Ég varð bara heilluð. Á meðal skáld- anna sem ég las sem unglingur voru Ísak Harðarson, Vilborg Dag- bjartsdóttir, Linda Vilhjálmsdóttir og Bragi Ólafsson. Þótt ég sæi ekki fyrir mér að ég gæti nokkurn tíma lifað af því semja ljóð vissi ég að ég myndi alltaf yrkja.“ Aðalfag Gerðar Kristnýjar í háskóla var franska en hún tók almenna bókmenntafræði sem aukafag. Eftir BA-próf lá leiðin í hagnýta fjölmiðlun og starfsnámið tók hún meðal annars hjá danska ríkissjónvarpinu og dvaldi þá í þrjá og hálfan mánuð í Kaupmannahöfn. „Ég tók með Á Íslendingaslóðum í Kaupmannahöfn eftir Björn Th. Björnsson og Ljóðasafn Hannes- ar Sigfússonar og lá í því á milli þess sem ég orti ljóðin sem birtust í Ísfrétt árið 1994. Það var þó ekki fyrr en árið 2003, þegar ég dvaldi í Nice í Suður-Frakklandi í þriggja mánaða fríinu sem blaðamenn hafa rétt á, að ég tók þá ákvörðun að segja upp starfi mínu sem ritstjóri Mannlífs og gerast rithöfundur í fullu starfi. Hugmyndirnar hrúg- uðust að mér á meðan á fríinu stóð og ég varð að vinna úr þeim.“ Blóðhófnir skipti sköpum Sú ákvörðun hefur sannarlega borgað sig og ljóðabálkurinn Blóð- hófnir, sem út kom árið 2010, er einhver vinsælasta ljóðabók fyrr og síðar. Hlaut Íslensku bók- menntaverðlaunin það ár, var til- nefnd til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs, hefur verið þýdd á öll Norðurlandamálin og ensku og komst nú síðast í sviðs- ljósið í kanónukosningu Kiljunnar þar sem hún var í 38. sæti á listan- um yfir öndvegisrit allra tíma, 7. sæti á ljóðabókalistanum, í 9. sæti á lista yfir bækur núlifandi höf- unda og í 5. sæti á listanum yfir bækur eftir konur, auk þess sem Gerður er eina konan sem á bók á listanum yfir tuttugu bestu ljóða- bækur Íslandssögunnar. Kann hún einhverja skýringu á þessum vin- sældum Blóðhófnis? „Það eru aðeins fjögur ár síðan bókin fékk Íslensku bókmennta- verðlaunin en þau hafa í raun fáar ljóðabækur fengið. Síðan nýtur bókin góðs af því að hafa verið kennd bæði í menntaskól- um og í Háskólanum. Hún er enn í umræðunni því í síðustu viku sagði ég frá Blóðhófni í íslensku- tíma í Háskólanum og var auk þess beðin um að lesa upp úr henni fyrir erlenda rithöfunda sem komu hing- að til lands til að sækja ritlistar- námskeiðið „Iceland Writers Ret- reat“. Blóðhófnir er greinilega enn ofarlega í hugum fólks, sem ég er ákaflega þakklát fyrir.“ Blóðhófnir hefur ekki eingöngu fengið hljómgrunn á Íslandi því það er hann sem hefur borið höf- und sinn á bókmenntahátíðir um víða veröld, eins og Gerður Kristný orðar það. „Goðsögnin um Gerði Gymisdóttur, Skírni og Frey er sígild saga um löngu fyrnt mansal sem teygir sig inn í okkar nútíma og virðist tala til fólks hvaðanæva að úr heiminum. Ég hef sagt þessa sögu í Kólumbíu, Níkaragva, Ind- landi og Bangladess og alls staðar hefur hún náð eyrum fólks.“ Hangir í Bloomsbury Hotel Gerður Kristný er mikil baráttu- kona þegar kemur að bók menntum kvenna og notar hvert tækifæri til að hampa þeim, enda segir hún að ef við hömpum ekki hver annarri munu aðrir ekki gera það. Skipt- ir einhverju máli fyrir lesandann hvort bók er eftir karl eða konu? „Konur hafa oft önnur yrkisefni en karlarnir og sum ljóða þeirra Vilborgar Dagbjartsdóttur og Ingi- bjargar Haralds dóttur hefði eng- inn karlmaður getað ort, svo dæmi séu tekin. Þær voru mér mikilvæg- ar fyrirmyndir, ég þurfti ekkert að láta það vefjast fyrir mér hvort ég gæti orðið ljóðskáld þótt ég væri kona því brautin hafði þegar verið rudd.“ Gerður hyggst nýta tímann í Davíðshúsi út í æsar því fram undan er mikil dagskrá. „Ég verð salíróleg hér á Akureyri í apríl en í maí held ég á ljóðahátíð í Cork á Írlandi. Síðan fæ ég að fara til Ísafjarðar en að því loknu verð ég send til Varsjár í Póllandi. Í maí- lok enda ég síðan í British Museum þar sem ég spretti af Blóðhófni enn og aftur. Nú stendur mikil vík- ingasýning yfir í safninu og eitt af framlögum Íslands til hennar eru bókmenntirnar sem við Emily Let- hbridge, doktor í íslenskum mið- aldabókmenntum og ferðagarpur, höfum verið beðnar að segja frá. Það finnst mér tilhlökkunarefni.“ Þátttakan í sýningunni á British Museum leiddi til þess að nú hang- ir virðulegt málverk af skáldinu á The Bloomsbury Hotel í Lond- on. „Félagsskapur í London, sem heitir Poet in the City og hefur að markmiði að útbreiða fagnaðar- erindi ljóðsins, skipuleggur upp- lesturinn og þau ákváðu að láta mála portrett af ljóðskáldunum sem koma fram með þeim í ár. Ég var því send til London í janúar sl. til að sitja fyrir. Nú hangir port- Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is Yrkir glæpaljóð í Davíðshúsi Það er varla á nokkurn hallað þótt fullyrt sé að Gerður Kristný sé vinsælasta ljóðskáld sinnar kynslóðar. Komið er út ljóða- safn með öllum ljóðabókum hennar, sem sumar hafa verið ófáanlegar um árabil, og í kanónukosningu Kiljunnar var hún eina núlifandi ljóðskáldið á topp tíu lista ljóðabóka. Nú brýtur hún blað í íslenskri ljóðagerð og skrifar ljóðabálk um glæpi. GERÐUR KRISTNÝ „Ég hef sagt þessa sögu í Kólumbíu, Níkaragva, Indlandi og Bang- ladess og alls staðar hefur hún náð eyrum fólks.“ FRÉTTABLAÐIÐ/ AUÐUNN Auk ljóðabókanna hefur Gerður Kristný sent frá sér skáldsögur, smásögur, barnabækur, viðtalsbók og ferðasögu og hefur hlotið ýmsar viðurkenningar, þar á meðal Bókmenntaverðlaun Hall- dórs Laxness fyrir skáldsöguna Bátur með segli og allt, Bókaverð- laun barnanna 2003 fyrir söguna Marta smarta, Blaðamannaverð- laun Íslands 2005 fyrir bókina Myndin af pabba – Saga Thelmu, Vestnorrænu barna- og unglinga- bókaverðlaunin fyrir barna- bókina Garðurinn og Íslensku bókmenntaverðlaunin 2010 fyrir ljóðabókina Blóðhófnir. Sú síðastnefnda var einnig tilnefnd af Íslands hálfu til Bókmennta- verðlauna Norðurlandaráðs árið 2011 og var eina ljóðabókin eftir núlifandi höfund sem komst á topp tíu lista yfir ljóðabækur í Kanónukosningu Kiljunnar fyrir skemmstu. Í febrúar 2011 var frumsýnt í Þjóðleikhúsinu barnaleikritið Ballið á Bessastöðum, sem byggt er á bókum Gerðar Kristnýjar um prinsessuna og forsetann á Bessastöðum. VERK, VERÐLAUN OG VIÐURKENNINGAR rettið mitt ásamt portrettum af hinum skáldunum á The Blooms- bury Hotel og fær örugglega marg- an gestinn til að klóra sér í höfðinu yfir því hvaða kona þetta sé.“ Það er hægt að segja að þú sért komin á toppinn 44 ára gömul, er það ekkert ógnvekjandi? Læð- ist ekki að þér ótti um að ná ekki að toppa þennan árangur? „Uss, nei, ég hugsa aldrei um það hvort mér takist að gera betur en áður, maður heldur bara dampi og hugs- ar um næstu bók.“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.