Fréttablaðið - 02.10.2014, Blaðsíða 6

2. október 2014 FIMMTUDAGUR| FRÉTTIR | 6
1. Hvað eru íslensku mörkin orðin
mörg í norsku úrvalsdeildinni í ár?
2. Hvaða fyrirtæki sameinast í CP
Reykjavík?
3. Hvaða átaki hrinti Ævar Þór Bene-
diktsson af stað í grunnskólum?
SVÖR:
1. 62 . 2. Congress Reykjavík og Practical.
3. Lestrarátaki.
NÁTTÚRA Vísbendingar eru um
að breytingar á efnasamsetningu
grunnvatns á jarðskjálftasvæðum
hafi forspárgildi um stóra jarð-
skjálfta og geti aukið skilning á
breytingum í jarðskorpunni sem
verða fyrir slíka skjálfta. Niður-
stöðurnar gefa fyrirheit um að
hægt sé að nota rannsóknir á
grunnvatni til að segja fyrir um
stóra atburði í náttúrunni.
Þetta eru niðurstöður nýrrar
rannsóknar sem vísindamenn frá
Stokkhólmsháskóla, Háskólanum
á Akureyri, Háskóla Íslands, King
Abdullah University of Science
and Technology í Sádi-Arabíu ,
Gautaborgarháskóla, Landsvirkj-
un og Karolínsku stofnuninni í
Stokkhólmi, standa að. Fjallað er
um rannsóknina í hinu virta vís-
indariti Nature Geoscience.
Árný Erla Sveinbjörnsdóttir,
vísindamaður við Jarðvísinda-
stofnun, er meðal aðstandenda
rannsóknarinnar. Hún segir að
niðurstöðurnar byggi á rannsókn-
um á heitu grunnvatni úr borholu
á Hafralæk skammt frá Húsavík.
Rannsóknartíminn er mun lengri
en í fyrri rannsóknum af svipuð-
um toga, en á þessu tímabili urðu
nokkrir stórir skjálftar á Húsa-
víkur–Flateyjar brotabeltinu og
á brotabelti kenndu við Grímsey.
Að sögn Árnýjar sýna rannsókn-
irnar að tveimur til sex mánuðum
fyrir stóra jarðskjálfta tók að bera
á breytingum í jarðhitavatninu í
Hafralæk og náðu þær hámarki
fyrir stærstu skjálftana.
Árný segir að ekkert sé fullyrt
um að niðurstöður rannsóknarinn-
ar hafi ótvírætt forspárgildi um
stóra jarðskjálfta, en breytingarn-
ar í efnafræði vatnsins sem sagt
er frá í greininni séu hins vegar
vissulega marktækar.
„Það sem vekur áhuga er að
þessar niðurstöður gætu nýst í
samhengi við aðrar rannsóknir
við að spá fyrir um stóra atburði.
Þarna gæti verið komið eitt, og
jafnvel mikilvægt, púsl í að rann-
saka breytingar sem verða í jarð-
skorpunni fyrir stóra skjálfta.“
Annars staðar í heiminum hafa
verið stundaðar áþekkar rann-
sóknir, en sérstaða rannsókna við
Hafralæk felst í því hversu lengi
þær stóðu yfir, eða frá árinu 2008
til 2013. Allt þetta tímabil voru
sýni tekin úr borholunni vikulega.
Spurð um framhald rannsóknar-
innar segir Árný: „Sýnasöfnun er
enn í gangi og það verður áhuga-
vert að skoða gögnin okkar með
tilliti til jarðhræringanna í Bárð-
arbungu. Það verður mjög spenn-
andi viðbót við öll önnur jarðvís-
indaleg gögn sem eru að safnast
upp þessa dagana.“
svavar@frettabladid.is
Grunnvatn gæti sagt
fyrir um jarðskjálfta
Rannsóknir á grunnvatni benda til að efnabreytingar í því geti haft forspárgildi
um stóra jarðskjálfta. Gæti nýst vel með öðrum rannsóknum sem lúta að því
sama. Vísindamenn rannsaka gögnin nú í samhengi við eldgosið í Holuhrauni.
HOLUHRAUN Rannsóknirnar geta bætt við forvitnilegum fróðleik um yfirstandandi hræringar. FRÉTTABLAÐIÐ/EGILL
Sýnasöfn-
un er enn í
gangi og það
verður áhuga-
vert að skoða
gögnin okkar
með tilliti til
jarðhræringanna í
Bárðarbungu.
Árný Erla Sveinbjörnsdóttir
NÁTTÚRA Ekki eru miklar líkur
á því að vatnalíf og fiskur skaðist
vegna mengunar frá eldgosinu í
Holuhrauni, er mat Veiðimálastofn-
unar með þeim fyrirvara að í eld-
gosum hefur skaði hlotist af eldgos-
um. Fjarlægðir, ríkjandi vindáttir
og magn gosefna frá eldstöðinni
ráða hér mestu um.
Vatnalíf skaðast af efnum frá gos-
ösku sem losnar með úrkomu og fer
í vötn. Þá getur aska sem fer í ár
og vötn fyllt búsvæði vatnalífvera
og valdið dauða. Þá eru ótalin flóð
sem verða í ám vegna eldgosa undir
jökli.
Talsverður skaði varð vegna þessa
í eldgosinu í Eyjafjallajökli og svo í
Grímsvatnagosinu árið 2011. Askan
frá Eyjafjallajökli var súr og olli
súrnun í ám undir Eyjafjöllum en
askan frá Grímsvötnum var basísk.
Þá eru þekkt dæmi um dauða fiska
vegna efnamengunar í öskufalli frá
Heklu, til dæmis á húnvetnsku heið-
unum bæði 1970 og 1980.
Veiðimálastofnun bendir á að loft-
borin brennisteinsmengun í miklu
magni eða í langan tíma getur vald-
ið skaða í vatni. Sá skaði er fyrst og
fremst fólginn í að sýrustig lækk-
ar og vatnið verður súrara. Á móti
kemur að íslenskt vatn er yfirleitt
basískt og þarf því meira til að slíkt
vatn verði súrt. - shá
Fjarlægðir, vindáttir og magn gosefna ráða mestu um áhrif á ferskvatnsfisk:
Vatnalíf ætti ekki að skaðast
MÝVATN Fjarlægðir, vindátt og magn
gosefna ráða mestu um skaða vegna
eldgosa. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
SÝRLAND, AP Að minnsta kosti
22 fórust, þar af tíu börn, þegar
tvær sprengjur sprungu skammt
frá skóla í Sýrlandi í gær. Talið er
að uppreisnarmenn hafi staðið á
bak við árásirnar. Sprengjurnar
sprungu í þann mund sem börn
voru að fara heim eftir síðustu
kennslustundina. Að minnsta
kosti 56 manns til viðbótar særð-
ust. Um var að ræða bílsprengju
í bifreið sem lagt hafði verið við
skólann og sjálfsmorðsárás úr bíl
sem var ekið að skólanum. - fb
Árás við skóla í Sýrlandi:
22 fórust í
sprengingum
DÓMSMÁL Tveir menn deildu
fyrir dómstólum um eignarrétt á
67 ára gömlu mótorhjóli sem er
ógangfært. Héraðsdómur Reykja-
víkur komst að þeirri niðurstöðu
á mánudaginn að engar sannan-
ir væru fyrir því að eldri maður-
inn, upphaflegur eigandi hjólsins,
hefði gefið kunningja sínum hjól-
ið eins og sá yngri hélt fram.
Sá eldri tók hjólið af heimili
yngri mannsins í apríl í fyrra
og var í kjölfarið kærður fyrir
þjófnað en sá yngri vill meina að
hann sé eigandi hjólsins eftir að
hafa fengið það í gjöf frá hinum
þegar hann var fimmtán ára árið
1969.
Eldri maðurinn sagði fyrir
dómi að hann hefði lánað þeim
yngri hjólið þegar það bilaði gegn
þeim skilyrðum að hann myndi
gera við það.
Maðurinn sem segist hafa
fengið hjólið gefins segir að hinn
hafi aldrei nefnt að hann ætti að
gera við hjólið en það hafi verið
óökuhæft. - sáp
Tveir menn deildu um eignarréttinn á 67 ára gömlu mótorhjóli fyrir dómi:
Lánaði mótorhjólið árið 1969
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur komst að
þeirri niðurstöðu að engar sannarnir
væru fyrir því að eldri maðurinn hefði
gefið þeim yngri hjólið. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
VEISTU SVARIÐ?
Ný tækni
við göngu-
greiningu
Flexor notast við nýja tækni við
göngugreiningu. Göngu- og hlaupa-
brettið okkar býr yfir innbyggðum
þrýstinemum sem skilar nákvæmum
upplýsingum um göngulag.
Fáðu góð ráð, faglega göngugreiningu
og lausnir við stoðkerfisvandamálum
hjá Flexor.
Pantaðu
tíma
í síma
5173900
Orkhúsinu / Suðurlandsbraut 34 / 517 3900
Kringlan
588 2300
Nýjar
vörur
vikulega
Trefill
5.495 kr.
Kjóll
7.495 kr.
Merktu þitt TREND móment
á Instagram um helgina og þú
gætir unnið 10.000 kr. gjafa-
kort í INDISKA - #trendindiska
Ábendingahnappinn má finna á
www.barnaheill.is