Skessuhorn - 04.12.2013, Blaðsíða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 2013
Fjölbrautaskóli Vesturlands á Akra-
nesi hefur gengið í gegnum nokkr-
ar breytingar. Nemendum fækkaði
við skólann þegar tveir aðrir fram-
haldsskólar voru settir á fót á Vest-
urlandi; Fjölbrautaskóli Snæfellinga
í Grundarfirði 2004 og Mennta-
skóli Borgarfjarðar í Borgarnesi
2006. Í dag eru um 85% af nem-
endum Fjölbrautaskóla Vesturlands
frá Akranesi og úr Hvalfjarðarsveit.
Skólinn hefur þurft að glíma við
stöðugar niðurskurðarkröfur eftir
að kreppan skall á fyrir fimm árum.
Því hefur verið mætt með aðhaldi
og sparnaði. Ekki er lengur boðið
upp á dýrustu valáfangana sem áður
voru við skólann. Það voru fög sem
Alþjóðadagur sykursjúkra er 14.
nóvember ár hvert. Af því tilefni
voru árlegar blóðsykursmælingar
gerðar á Smiðjutorgi á Akranesi
laugardaginn 16. nóvember. Alls
voru 163 þátttakendur mældir.
Það var deild Félags sykursjúkra
á Vesturlandi, Lionsklúbburinn
á Akranesi og Apótek Vestur-
lands sem stóðu fyrir mælingun-
um. Að sögn Jóns Sólmundarson-
ar, formanns deildar Félags sykur-
sjúkra, var aðsóknin ágæt. Marg-
ir sem mæta árlega létu mæla sig
ásamt öðrum sem aldrei hafa farið
í blóðsykursmælingu áður. Nið-
urstöður voru sambærilegar á
milli ára. Átta einstaklingum, sem
ekki hafa verið greindir með syk-
ursýki, var ráðlagt í kjölfar niður-
stöðu mælinga að panta tíma hjá
lækni til frekari skoðunar og eft-
irfylgni. Tekið var tillit til fæðu-
inntöku þátttakenda fyrir mæl-
inguna. Hæsta blóðsykurmæling-
in var 19,4 og kom mælingin við-
komandi verulega á óvart.
„Vesturlandsdeild Félags syk-
ursjúkra færir Lionsklúbbnum og
Apóteki Vesturlands bestu þakkir
fyrir samstarfið ásamt öllum þeim
sem mættu í mælinguna,“ segir
Jón Sólmundarson.
Á meðfylgjandi myndum má
sjá fulltrúa frá deild Félags sykur-
sjúkra og Lionsklúbbnum á Akra-
nesi að störfum.
grþ
Átta einstaklingum
ráðlagt að leita læknis
Atli Harðarson skólameistari Fjölbrautaskóla Vesturlands:
„Veruleg fækkun nemenda fyrirsjáanleg
í framhaldsskólum landsins“
kveiktu oft áhuga nemenda á því að
leggja fyrir sig frekara nám í iðn-
og tæknigreinum.
Gengið á brottfall
liðinna ára
Atli Harðarson skólameistari seg-
ir að framhaldsskólakerfið í landinu
eigi spennandi en jafnframt nokk-
uð óvissa tíma framundan. „Það er
erfitt að sjá hvað gerist. Mennta-
málaráðherra boðar styttingu náms
á framhaldsskólastigi. Það þýðir að
framhaldsskólarnir minnka. Það
þarf að hafa minna umleikis til að
kenna þremur árgöngum en fjór-
um. Annað sem ég held að muni
gerast á næstu árum er að það mun
væntanlega fækka talsvert í hópi
fullorðinna nemenda í framhalds-
skólunum, ekki aðeins hér á Akra-
nesi heldur á landsvísu. Núna eru
u.þ.b. sex og hálfur árgangur inn-
ritaður í framhaldsskólana. Ef það
eru um fjögur þúsund í árgangi þá
er það um 26 þúsund nemendur.
Skýringin á þessu er að í skólunum
nú er mikið af fullorðnu fólki sem af
ýmsum ástæðum kláraði ekki fram-
haldsskóla þegar það var ungling-
ar. Þau eru að vinna það upp núna.
Skólakerfið er nú að ganga mjög
hratt á það sem kalla má brottfall
liðinna ára. Núna útskrifast árlega
um 130% af fjölda í dæmigerðum
árgangi eða hátt í 6000 manns. Í
Fjölbrautaskóla Vesturlands hafa
um 20% verið nemendur sem eru
fullorðið fólk. Þegar þessi kúfur
verið tekinn niður og flestir þeirra
fullorðnu sem vilja framhaldsskóla-
menntun hafa orðið sér út um hana,
þá horfum við fram á að framhalds-
skólarnir verði nær eingöngu með
unglinga.“
Of stórir skólar
Skólameistarinn á Akranesi seg-
ir að eftir nokkur ár sé fyrirsjáan-
legt að þjóðin verði með skólakerfi
sem hefur pláss fyrir hátt í 30 þús-
und manns. Það muni þó einung-
is fá rétt tæp 20 þúsund nemend-
ur. Þrátt fyrir þetta sé enn ver-
ið að byggja nýja skóla. Fólk ætti
frekar að staldra við og spyrja
hver þróun framhaldsskólakerfis-
ins verði í framtíðinni. „Fjórir ár-
gangar eru ekki nema tæp 18 þús-
und manns á landsvísu. Ef við tök-
um upp þriggja ára framhaldsnám
þá eru þrír árgangar aðeins 13 til
14 þúsund manns. Það er því aug-
ljóst að það mun hringla allvel í
þessu kerfi. Þetta mun kalla á ein-
hvers konar uppstokkun og breyt-
ingu. Ef nemendum fækkar um-
talsvert eins og ég tel að hljóti að
blasa við, þá munum við vart halda
áfram að reka óbreytt kerfi af þess-
ari stærð. Ef litið er á Fjölbrauta-
skóla Vesturlands þá býst ég við að
hann muni fá vel yfir hundrað ný-
nema upp úr 10. bekkjum á hverju
hausti. Ef hver þeirra er hjá okkur í
þrjú ár þá eru það ekki nema rúm-
lega 300 nemendur. Ef við tölum
um fjögur ár, þá eru það rúmlega
400. Það er talsvert minni starfsemi
en í dag.“
Kerfi sem er gírað
inn á magn
Atli segir að sókn fullorðinna í
framhaldsskólamenntun á unda-
förnum árum hafi að nokkru leyti
verið drifin áfram af eftirspurn.
Fólk vilji fá gráður og starfsréttindi.
Hún sé þó líka á vissan hátt tilkom-
in vegna þess að skólarnir sækjast
eftir viðskiptavinum, það er nem-
endum. „Þetta helst í hendur. Skól-
arnir vilja fá fleiri nemendur vegna
þess að ríkið hefur í raun borgað
skólunum fyrir magn eininga, en
ekki vegið á neinn hátt hversu góða
kennslu þeir veita. Það eru borgað-
ar svo og svo miklar fjárhæðir fyrir
hverja einingu sem nemandi gengst
undir próf í. Upphæðin er sú sama
óháð því hvort nemandinn fái svo
fimm eða tíu í einkunn. Það gildir
líka einu hvort fimman er munstr-
uð á viðkomandi nemanda til að
láta hann ná eða hvort hann vann
fyrir henni. Við höfum kerfi sem er
frekar stórt miðað við stærð þjóð-
arinnar og mjög gírað inn á magn.
Ég vona að þegar sá samdráttur
sem er framundan verður að veru-
leika og skólarnir fá talsvert færra
fólk inn, að þá verði áherslan frek-
ar á að gera virkilega vel við fólk.
Ég vildi gjarnan sjá ríkið bregðast
við þessari þróun með því að umb-
una skólunum fyrir afbragðs ár-
angur og það sem er framúrskar-
andi í staðinn fyrir magn á kennslu
og einingum. Það er kannski ósk-
hyggja að vænta þess að slíkt sé
handan við hornið en maður von-
ar nú samt.“
Kreppan þvingar ekki
fullorðið fólk í nám
En liggur skýringin á aðsókn full-
orðinna að framhaldsskólanámi
ekki að einhverju leyti í því að að-
stæður eru erfiðar á vinnumark-
aði? „Ég held ekki. Aðsókn full-
orðinna að framhaldsskólum að
minnsta kosti hér og skólum svip-
uðum þessum minnkaði frek-
ar á árunum 2009 og 2010 mið-
að við árin á undan. Fyrstu áhrif
kreppunnar virtust vera að fólk
sótti heldur minna en ekki meira í
nám. Kannski var það vegna von-
leysis, fólk hélt það þýddi ekk-
ert að reyna að bæta stöðu sína á
vinnumarkaði með meiri mennt-
un því þetta væri hvort eð er allt
glatað, ég veit það ekki. En þeg-
ar sem allra mest var að gera hér
í byggingagreinum á árunum fyr-
ir bankahrun þá var mjög önn-
um kafið fólk sem var að fullnýta
hverja stund alla sjö daga vikunn-
ar til að geta komið hér um kvöld
og helgar í húsasmíði úr mikilli
yfirvinnu. Ég tel frekar að vinnu-
markaðurinn hafi smám saman
orðið óvinveittari þeim sem ekki
hafa formlega menntun. Launa-
bil ófaglærðra og faglærðra hef-
ur heldur verið að breikka. Margt
fólk sem sá kannski fyrir 20 árum
að það þyrfti ekki endilega fram-
haldsskólamenntun til að sjá sér
farborða telur nú að það borgi sig
að ná sér í starfsmenntun eða bæta
við sig í skólagöngu.“
Beina þarf fleiri í iðn-
og tæknigreinar
Hefur Atli Harðarson skoðanir á
því hvernig ætti á breyta áherslum
í framhaldsnámi? Ætti að reyna að
beina fleira fólki yfir í tækninám?
„Íslenska skólakerfið er sveigjanlegt
og býr yfir fjölbreytni. Skólarnir hafa
mætt breytilegum þörfum í bóknám-
inu. Iðnnám og tækninám er meira
bundið í alls kyns regluverk. Sveigj-
anleiki þar er minni og allar breyt-
ingar taka mjög langan tíma. Ég held
að vandræði sem oft er talað um í
tenglsum við að allt of fáir unglingar
fari í iðn- og tækninám sé að nokkru
leyti vegna þess að það nám hefur
ekki lagað sig eins hratt að breytt-
um þörfum og hugsunarhætti ung-
linga. Þar þarf kannski að fara í tals-
vert róttæka tiltekt til að laða ungt
fólk að náminu. Það er mjög æskilegt
markmið að fá fleira ungt fólk í nám
í tæknigreinum. Við höfum reynt að
fikra okkur áfram í átt að þessu með
því að bjóða upp á almennt tækninám
í eitt ár. Það nám gengur upp í nám
í byggingagreinum og málmiðnaðar-
greinum. Fólk getur farið í þetta nám
þó það viti ekki hvaða tæknigrein eða
iðngrein það ætli að fara í. Það má
líka söðla um og taka stefnuna á stúd-
entspróf úr þessu.“
Atli telur þó að fleira komi til í
tengslum við að laða ungt fólk að
námi í iðn- og tæknigreinum. „Þetta
nám hefur verið að þyngjast jafnt og
þétt í meira en aldarfjórðung og það
gerir það kannski minna aðlaðandi
fyrir 16 ára ungmenni. Margt iðn-
nám er í dag erfiðara en bóknám.
Það er lengri vinnudagur hjá nem-
endum og námið tekur meira á held-
ur en dæmigert bóknám. Það er lið-
in tíð að krakkar sem byrja á stúd-
entsbrautum komi kannski á miðjum
vetri og segi námið allt of erfitt og
það vilji fara í iðnnám. Nú er þetta
meira í hina áttina. Krakkar sem
byrja á iðnnámi segja það of erf-
itt og ákveða að fara í stúdentsnám.
Þetta er bæði vegna þess að flókn-
um viðfangsefnum í iðnnámi hef-
ur fjölgað. Það er alls kyns tölvu-
tækni og tölvuteikning, meiri flókin
bókleg fræði sem eru komin í þetta.
Hitt er að kennslan sem þegar þess-
ar námsskrár í iðngreinum urðu til,
gerði ráð fyrir því að fólk hefði unnið
eitthvað. Það var ekki galin forsenda
á þeim tíma. Flestir sem fóru í iðn-
nám höfðu unnið á verkstæðum eða
í smiðjum hjá ættingjum og kunn-
ingjum, jafnvel allt frá því fyrir ferm-
ingu. Vinnustaðir þar sem tæknistörf
eru unnin í dag eru lokaðir börnum
og unglingum vegna öryggissjón-
armiða. Unglingar í dag þekkja vart
eða ekki þennan heim þegar þau eru
að hefja iðnnám og þurfa þess vegna
e.t.v að fara heldur hægar af stað og
fá tíma til að æfa sig í vinnubrögðum
sem ungt fólk lærði áður með þátt-
töku í atvinnulífi.“ mþh
Fjölbrautaskóli Vesturlands á Akranesi.
Atli Harðarson skólameistari Fjölbrautaskóla Vesturlands á Akranesi.