Skessuhorn - 15.01.2014, Blaðsíða 23

23MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 2014
Leikdeild Ungmennafélags Staf‑
holtstungna frumsýnir á föstudag‑
inn fjölskylduleikritið Allt í plati
eftir Þröst Guðbjartsson í félags‑
heimilinu Þinghamri í Borgar‑
firði. Það er Þröstur sjálfur sem
leikstýrir verkinu. Undirbúningur
verksins hefur staðið yfir frá því í
lok nóvember, að sögn Ásgeirs Ás‑
geirssonar formanns leikdeildar‑
innar, en þetta er í fyrsta skipti síð‑
an 2007 sem deildin setur verk á
svið í Þinghamri. „Þrettán leikar‑
ar á öllum aldri taka þátt í leiknum,
sá elsti 61 árs og sá yngsti 13 ára.
Flestir eru að stíga sín fyrstu skref
á sviði. Í heildina má síðan ætla að
á bilinu 25 til 30 manns komi að
uppsetningu sýningarinnar. Mikil
tilhlökkun er í hópnum og er von
á skemmtilegri sýningu,“ segir Ás‑
geir.
Að mati Þrastar leikstjóra hef‑
ur mikill kraftur verið í leikhópn‑
um á æfingum að undanförnu sem
einkennst hefur af jákvæðu og
skemmtilegu fólki. Hann segir Allt
í plati skemmtilegt verk sem höfði
til allrar fjölskyldunnar. „Í verkinu
koma við sögu þekktar leik‑ og æv‑
intýrapersónur sem hittast og lenda
í ævintýrum saman. Verkið hefur
notið töluverðra vinsælda síðan ég
skrifaði það, en rétt er að geta þess
að það var fyrst sett upp af leikdeild
Skallagríms í samkomuhúsinu í
Borgarnesi árið 1991 og naut mik‑
illa vinsælda. Síðan þá hefur það
verið sett upp víðsvegar um landið,
örugglega á bilinu 15‑20 sinnum,“
segir Þröstur sem hvetur alla til að
kíkja á sýninguna, ekki síst þá sem
sáu og tóku þátt í verkinu á sínum
tíma í Borgarnesi.
Frumsýnt verður eins og áður
sagði kl. 20:30 á föstudaginn í
Þinghamri. Fjórar sýningar hafa að
auki verið auglýstar og má sjá upp‑
lýsingar um þær í auglýsingu um
verkið í Skessuhorni dagsins.
hlh
Eitt þekktasta sjóslys á Íslandi er
þegar franska rannsóknarskipið Po‑
urquoi‑Pas fórst við Straumfjörð
á Mýrum árið 1936. Einn maður
bjargaðist, en 40 menn fórust. Árið
1857 fórst annað skip á svipuðum
slóðum. Með skipinu fórust Bjering
kaupmaður, kona hans og tvö elstu
börn þeirra.
Í Nýjum félagsritum, sem Jón
Sigurðsson forseti gaf út, er sagt frá
slysinu árið 1858. Þar skrifar Páll
Melsteð amtmaður, að Bjering hafi
verið „mesta kaupmannsefni á Ís‑
landi af innlendum kaupmönnum.”
Til er sorgleg frásögn af hörm‑
ungum skipverja eftir að skip‑
ið strandaði, en hana skráði Ásgeir
Bjarnason, bóndi í Knarrarnesi á
Mýrum.
Bjering rak verslun í Reykjavík
og hefði einnig stundað lausakaup‑
mennsku í Straumfirði á Mýrum,
sem á þeim tíma var löggild versl‑
unarhöfn. Skip Bjerings, Drey Ann‑
as, sem var einmastra seglskip, var
drekkhlaðið þegar það lagði af stað
úr Reykjavíkurhöfn 26. nóvember
1857 áleiðis til Kaupmannahafnar.
Skipið var hlaðið saltkjötstunnum af
um 1100 sauðkindum, tólg og fiski.
Auk þess voru í skipinu „dýrgripir
Bjerings í gulli og silfri og gersem‑
um,” eins og Páll Melsteð orðar það
í grein sinni. Þar er átt við húsbún‑
að kaupmannshjónanna.
Í frásögn Ásgeirs í Knarrarnesi og
einnig í greininni í Nýjum félagsrit‑
um segir að kona Bjerings hafi vilj‑
að hraða för þrátt fyrir að veðurút‑
lit væri tvísýnt. Hún hafi ætlað að
halda jól í Kaupmannahöfn og því
viljað leggja af stað frá Reykjavík
sem fyrst. Í Nýjum félagsritum seg‑
ir að Bjering hafi sagt við konu sína:
„Þú skalt þá ráða því.” Hann hafi
síðan kvatt Ísland með orðunum:
„Guð gefi Íslandi góðar nætur.”
Um morguninn sáu skipverjar á
póstskipi, sem enn beið í Reykjavík‑
urhöfn, að loftvogin vísaði á vont
veður. Ætluðu skipverjar þá að vara
Lund skipstjóra á Drey Annas við
að leggja af stað, en það var of seint
því að hann hafði lagt úr höfn um
nóttina.
Fljótlega gerði ofsaveður af vestri
og hraktist skipið í átt að Mýrum,
rétt eins og Pourquoi Pas um 80
árum síðar. Ásgeir í Knarranesi lýs‑
ir veðurofsanum með þessum hætti.
„Ég gat ekki sofnað langt fram á
nótt fyrir angist yfir því, að bæjar‑
kofinn, sem ég þá var í, mundi þá og
þegar sviptast sundur í tætlur, svo
var hristingurinn og brakið mikið.”
Morguninn eftir hafði veðrinu
slotað og þá fundust í fjörunni tvær
árar bundnar saman og á þeim var
vel um búinn böggull. Í bögglin‑
um var sjókort og bréf Lund skip‑
stjóra á Drey Annas, en þar sagð‑
ist hann hafa ætlað að komast inn
á Straumfjörð um nóttina, en lent
á skeri í myrkrinu „...og þar væri
skipið að liðast í briminu og sár‑
ast tæki sig angistarhljóðin í kon‑
unni og börnunum, en því mundi
brátt linna.”
Lund hafði merkt inn á kortið
hvar skipið strandaði, en það var
á Breiðaskeri sunnanvert við Þor‑
móðssker.
Töluvert rak á land af farmi
skipsins, m.a. mikið af tólgarkert‑
um, en aldrei fundust lík þeirra
sem fórust.
Fróðlegt væri að sjá bréf Lund
skipstjóra sem hann skrifaði á
skerinu meðan hann beið dauða
síns. Þeir sem telja sig vita um
bréfið mega snúa sér til Héraðs‑
skjalasafns Borgfirðinga.
Eftir Egil Ólafsson sem um ármót
hóf að skrifa Sögu Borgarness. Bók-
in kemur út í mars 2017, á 150 ára
afmæli Borgarness.
Viðburðir Snorrastofu
hefjast á nýju ári með fyr‑
irlestrum í héraði þriðju‑
daginn 21. janúar kl.
20:30. Þar fjallar Jón
Ólafsson um bókina App‑
elsínur frá Abkasíu, sem
kom út fyrir rúmu ári.
Saga aðalpersónunnar,
Veru Hertzsch, er rakin
á grundvelli æviminninga
fanga sem voru með henni
í fangabúðum en unnið
var úr rússneskum og sov‑
éskum heimildum um hana og kon‑
urnar sem deildu sömu örlögum á
tímum hreinsana Stalínstímans. Þá
er fjallað stuttlega um Gúlagið al‑
mennt og hliðstæður þess í Rúss‑
landi í dag. Vera Hertzsch tengd‑
ist á sínum tíma Íslandi, en hún var
barnsmóðir Benjamíns Eiríksson‑
ar og átti í samskiptum við Íslend‑
inga, sem dvöldu í Sovétríkjunum
í lengri eða skemmri tíma, meðal
annarra Halldór Laxness.
Jón Ólafsson, sem er doktor og
prófessor í heimspeki, starfar nú
við Háskólann á Bifröst. Fyrir utan
rannsóknir sínar hefur hann gegnt
ýmsum trúnaðarstörfum í háskóla‑
samfélaginu og var m.a. stjórnar‑
formaður Snorrastofu árin 2006‑
2012. Kaffiveitingar verða í boði
samkvæmt venju og er aðgangseyr‑
ir kr. 500.‑
Ýmsir viðburðir
á döfinni
Á komandi misseri kennir þessu til
viðbótar ýmissa grasa á viðburða‑
skrá Snorrastofu, sem vert er að
minna á. Þar má nefna dagskrá laug‑
ardaginn 22. febrúar um alþjóð‑
legar rannsóknir á Gilsbakka og í
Surtshelli þar sem marg‑
ir fræðimenn koma saman
og varpa ljósi á niðurstöð‑
ur og ferli rannsóknanna.
Fyrirlestrar í héraði fjalla
um áhugaverða þætti í
sögu og mannlífi Borgar‑
fjarðar. Alma Ómarsdóttir
hefur rannsakað aðstæð‑
ur stúlknanna, sem vistað‑
ar voru á Kleppjárnsreykj‑
um á Heimsstyrjaldarár‑
unum síðari og flytur fyr‑
irlestur um þær þann 11.
mars næstkomandi. Þá er ekki síður
áhugaverður þáttur Þorsteins Jóns‑
sonar bónda á Úlfsstöðum en um
hann fjalla Sveinn Víkingur, Ragn‑
hildur Þorsteinsdóttir og Þorsteinn
Þorsteinsson í fyrirlestri þriðjudag‑
inn 8. apríl. Síðasti fyrirlestur vetr‑
arins verður 6. maí í höndum Guð‑
rúnar Jónsdóttur forstöðumanns
Safnahússins í Borgarnesi. Þar segir
frá gamla sveitasamfélaginu í bók‑
um Guðrúnar frá Lundi og Indr‑
iða G. Þorsteinssonar, Dalalífi og
Landi og sonum.
Auk þessa ber að geta kvöld‑
stunda í bókhlöðunni, Prjóna‑bóka‑
kaffisins, sem er hálfsmánaðarlega á
fimmtudagskvöldum og námskeiðs
í samvinnu við Símenntunarmið‑
stöðina á Vesturlandi og Land‑
námssetur um tengsl Fóstbræðra
sögu og Gerplu, sem er einu sinni í
mánuði til vors. Snorrastofa hvetur
íbúa héraðsins til að nýta sér góð‑
ar og gefandi stundir sem framund‑
an eru og fagnar því um leið, hve
margir hafa reynst stofnuninni vel
við að auðga starf hennar í þessa
veru. Allar upplýsingar um viðburði
stofnunarinnar eru birtar á heima‑
síðu hennar, snorrastofa.is.
-fréttatilkynning
Skáldið og bóndinn Bjartmar Hann‑
esson á Norður Reykjum í Hálsa‑
sveit hefur ekki setið auðum hönd‑
um í frístundum að undanförnu.
Nú hefur hann lokið við að semja
revíu í fullri lengd og mun leikdeild
Ungmennafélags Reykdæla hefja
æfingar í Logalandi á næstu dög‑
um undir leikstjórn Þrastar Guð‑
bjartssonar. Þröstur er reyndar í
vikulokin að ljúka við uppfærslu á
leikriti hjá nágranna leikfélaginu í
Stafholtstungum. Nýja verkið eftir
Bjartmar heitir „Ert‘ekki‘að djóka
(elskan mín).“ Í því eru 15 söng‑
textar við ýmis lög og er stefnt að
frumsýningu aðra helgina í mars.
„Verkið fjallar um Borgfirð‑
inga í spéspegli, menn og mál‑
efni sem hafa verið í umræðunni,
sem og ýmislegt sem legið hefur í
þagnargildi ‑ fram að þessu,“ seg‑
ir Bjartmar í samtali við Skessu‑
horn. „Þetta er svona innanhéraðs
kómedía og skrifuð fyrir leikarana
í Umf. Reykdæla sem ættu að vera
farnir að þekkja mig. Enda er nú að
koma til samlesturs og æfinga að
stórum hluti sami hópur og stóð að
uppfærslu á revíunni „Ekki trúa öllu
sem þú heyrir,“ fyrir tveimur árum.
Síðarnefnda revían eftir Bjartmar
hlaut ágæta dóma og aðsókn og var
í hópi tíu mest sóttu áhugaleiksýn‑
inga ársins 2012.
mm
Pennagrein
„Sárast er að hlusta á angistar-
hljóðin í konunni og börnunum”
Þegar skip Bjerings kaupmanns fórst við Straumfjörð á Mýrum árið 1857
Leikarar, leikstjóri og aðstandendur sýningarinnar bregða á leik á sviðinu í Þinghamri í upphafi æfingar á sunnudaginn.
Allt í plati frumsýnt í
Þinghamri á föstudaginn
Atriði úr síðustu revíu; „Ekki trúa öllu sem þú heyrir,“ sem Umf. Reykdæla færði á
fjalirnar 2012.
Æfingar að hefjast á nýrri
revíu eftir Bjartmar
Jón Ólafsson segir
sögu Veru Hertzsch.
Saga Veru Hertzsch
í Snorrastofu