Læknablaðið - 15.01.2002, Síða 55

UMRÆÐA & FRÉTTIR / A F ERLENDUM VETTVANGI
1.000 læknuim ofaukið í Noregi árið 2015?
Ekki er ýkja langt síðan mikill læknaskortur
ríkti í Noregi og þarlend heilbrigðisyfirvöld biðluðu
ákaft til erlendra lækna um að koma þangað til
starfa. Nú virðist þetta vera að snúast við því ef svo
fer sem horfir blasir við atvinnuleysi meðal norskra
lækna eftir örfá ár, að því er fram kemur í norska
Læknablaðinu.
Nýjar tölur sýna að hver læknir þarf að sinna 274
íbúum í Noregi en sambærilegar tölur fyrir ná-
grannaríki Noregs eru á bilinu 310-330 íbúar á lækni.
Fjölgi læknum jafnhratt og verið hefur undanfarin ár
verður þessi tala komin niður í 220 íbúa á hvern
lækni árið 2015. Útreikningar norska læknafélagsins
benda til þess að árið 2003 verði jafnvægi í framboð
og eftirspurn á atvinnumarkaði lækna en strax árið
2004 verða læknar orðnir fleiri en læknastöðurnar.
Ymis teikn eru á lofti sem öll benda í sömu átt.
Þannig fækkaði ómönnuðum læknastöðum á norsk-
um sjúkrahúsum úr 600 í ársbyrjun 1999 í um það bil
220 1. janúar 2001. Lausum stöðum heimilislækna í
sveitarfélögum landsins fækkaði frá janúar fram í
september 2001 úr 348 í 189. Mest varð fækkunin í
nyrstu fylkjum landsins.
Norskir læknanemar hafa af skiljanlegum ástæð-
um áhyggjur af þessari þróun og benda á að það sé
ekki góð hagfræði að standa að menntun lækna sem
síðan fá ekkert að gera. Nú kostar yfir 20 milljónir
íslenskra króna að mennta lækni og ef það rætist að
yfir 1.000 læknum verði ofaukið í Noregi árið 2015 er
verið að sóa peningum skattborgaranna á ábyrgðar-
lausan hátt.
Samtök læknanema saka norska heilbrigðis- og
félagsmálaráðuneytið um að vinna markvisst að
fjölgun lækna í því skyni að eiga auðveldara með að
manna stöður í dreifbýlinu og lækka laun lækna.
Heimild: Tidsskr Nor Lægeforen 2001; 121:3001-2.
PARIET (Janssen-Cilag) SÝRUHJÚPSTÖFLUR; A 02 B C 04 RE
Virkt innihaldsefni: Rabeprazól natríum 10 og 20 mg.. Ábendingar: virkt skeifugarnarsár, virkt góðkynja magasár, bakflæðissjúkdómar í maga og vélinda með
tærandi eða særandi einkennum, bakfl æðissjúkdómar í maga og vélinda, langtíma meðferð. Skammtar og lyfjagjöf: Fullorðnir/aldraðir: Virkt skeifugarnarsár og
virkt góðkynja magasár: 20 mg einu sinni á dag að morgni. Flestir sjúklingar með virkt skeifugarnarsár ná bata innan fjögurra vikna. Sumir sjúklingar geta þó
þurft aðra fjögurra vikna meðferð til þess að ná bata. Flestir sjúklingar með virkt góðkynja magasár ná bata innan sex vikna. En eins og áður geta sumir
sjúklingar þurft aðra sex vikna meðferð til þess að ná bata. Tœrandi eða sœrandi bakflœðissjúkdómar í maga/vélinda: 20 mg einu sinni á dag í 4-8 vikur.
Langtímameðferð við bakflœðissjúkdómum í maga/vélinda: 10 eða 20 mg viðhaldsskammtur einu sinni á dag, háð svörun sjúklings. Upprœting H. Pylori:
Eftirfarandi samsetning er gefin í 7 daga: Pariet 20 mg tvisvar sinnum á dag + klarithrómýcín 500 mg tvisvar sinnum á dag og amoxicillín 1 g tvisvar sinnum á
dag. Aðvara skal sjúklinga um að tyggja hvorki né mylja töflurnar heldur gleypa þær í heilu lagi. Skert starfsemi nýrna eða lifrar: Ekki þarf a3 breyta skömmtum
handa sjúklingum með skerta nýrna- eða lifrarstarfsemi. Börn: Lyfið er ekki ætlað börnum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir rabeprazól natríum, afleiðum
benzímídazóls eða einhverju hjálparefni lyfsins. Meðganga og brjóstagjöf. Sérstök vamaðarorð og varúðarreglur við notkun: Minnkun sjúkdómseinkenna við
meðferð með rabeprazól natríum útilokar ekki að illkynja breytingar f maga eða vélinda séu fyrir hendi. Þess vegna á a3 útiloka illkynja breytingar áður en meðfeið
er hafin. Engin gögn varðandi minnkað öryggi lyfsins komu fram í rannsókn hjá sjúklingum með vægan eða miðlungs mikla skerðingu á lifrarstarfsemi
samanborið við viðmiðunarhóp af sama aldri og kyni en þar sem ekki er að finna gögn um notkun lyfsins við meðferð sjúklinga með alvarlegar truflanir á
lifrarstarfsemi, er þeim sem ávísa lyfinu ráðlagt að gæta varúðar þegar meðferð með lyfinu er fyrst hafin hjá slíkum sjúklingum. Milliverkanir: Rabeprazól
natríum er umbrotið af cýtókróm P450 (CYP450) kerfinu. Rannsóknir á heilbrigðum einstaklingum hafa sýnt a3 rabeprazól natrfum hefur ekki klínískt marktækar
milliverkanir við lyf sem voru rannsökuð og umbrotna fyrir tilstilli CYP450 kerfisins: warfarín, fenýtóín, teófýllín og díazepam. Rabeprazól natríum veldur
mikilli og langvarandi hömlun á seytingu magasýru. Milliverkanir við lyf þar sem frásog er háð sýrustigi geta komið fram. Samhliða gjöf rabeprazól natríums
leiðir til 33% lækkunar á ketókónazólþéttni og 22% aukningar á lágmarksþéttni digoxíns hjá heilbrigðum einstaklingum. Því getur þurft að fylgjast með hverjum
sjúklingi þegar slík lyf eru tekin samhliða rebeprazól natríum til þess að ganga úr skugga um hvort stilla þurfi skammta. Meðganga og brjóstagjöf: Lyfiðá ekki á)
nota á meðgöngu eða þegar kona er með barn á brjósti. Áhrif á hæfni til aksturs: Á grundvelli lyfhrifa og samantektar um aukaverkanir er ólíklegt að lyfið valdi
truflunum við akstur eða minnki hæfni til að nota vélar. Ef árverkni verður minni vegna syfju er þó ráðlegt sð forðast akstur og stjórnun flókins vélbúnaðar.
Aukaverkanir: Lyfið þoldist yfirleitt vel í klínískum rannsóknum. Aukaverkanir sem komu fram hafa yfirleitt verið vægar eða fremur vægar og skammvinnar í
eðli sínu. Algengustu aukaverkanirnar (tíðni > 5%) voru höfuðverkur, niðurgangur og ógleði. Algengar (>1 %): Höfuðverkur, þróttleysi, ótilgreindir
verkir/bakverkir, svimi, inflúensulík einkenni, sýking, svefnleysi, niðurgangur, ógleði, kviðverkir, uppþemba, kokbólga, uppköst, hægðatregða, nefslímubólga,
hósti. Sjaldgæfar (0,1-1%): vöðvaþrautir, brjóstverkir, svefnhöfgi, kuldahrollur, ropi, sinadráttur í fótum, liðverkir, hiti, munnþurrkur, me!tingatrufIanir,útbrot,
berkjubólga, skútabólga, taugaóstyrkur, þvagfærasýkingar. Mjög sjaldgæfar (<0,1%): lystarleysi, þyngdaraukning, ofsakláði, truflanir á bragðskyni, sviti,
hvítfrumnafjölgun, þunglyndi, magabólga, munnbólga, sjóntruflanir.Fyrir utan einstaka tilvik aukningar lifrarensíma, hafa ekki önnur frávik á
rannsóknarstofugildum verið rakin til meðferðar með lyfinu. Ofskömmtun: Allt að 80 mg skammtar á dag hafa þolast vel. Ekkert sérstakt mótefni er þekkt.
Rabeprazól natríum er mjög mikið próteinbundið og er þess vegna ekki auðvelt að himnuskilja. Eins og við aðra ofskömmtun á sð veita meðferð við einkennum cg
almenna stuðningsmeðferð. Lyfhrif: Rabeprazól natríum tilheyrir flokki andseytandi efna, benzímídazólafleiða, sem sýna hvorki andkólínvirka né H2
histamínblokkandi eiginleika, en bæla losun magasýru með sérstakri hömlun á H+/K+-ATPasa ensíminu. Áhrif eru skammtaháð og leiða til hömlunar á bæði
grunn- og örvaðri sýrulosun, óháð áreiti. Andseytandi virkni: Eftir inntöku 20 mg skammts af rabeprazól natríum hefst andseytandi verkun innan einnar klst.,
hámarksáhrif koma fram innan 2-4 klst. Hömlun á grunnlosun sýru 23 klst. eftir fyrsta skammt af rabeprazól natríum er 69% og 82% á fæðuörvaðri sýrulosun cg
hömlun helst í allt að 48 klst. Hamlandi áhrif rabeprazól natríum á sýrulosun aukast dálítið með endurtekinni skömmtun einu sinni á dag. Jafnvægi á hömlun
næst eftir þrjá daga. Þegar notkun lyfsins er hætt, verður seytingarvirkni eðlileg á 2-3 dögum. Frásog: Lyfið er á formi sýruhjúptaflna.. Þetta lyfjaform er
nauðsynlegt þar sem rabeprazól er óstöðugt í sýru. Frásog rabeprazóls hefst þess vegna ekki fyrr en taflan fer úr maga. Frásog er hratt, hámarksþéttni
rabeprazóls kemur fram um 3,5 klst. eftir 20 mg skammt. Hjá heilbrigðum einstaklingum er helmingunartími um ein klst. og heildarúthreinsun í líkamanum er
metin 283 ± 98 ml/mín. Hvorki matur né sá tími dagsins sem lyfið er gefið hefur áhrif á frásog lyfsins. Umbrot og útskilnaður: Hjá mönnum eru tíóeter (M1) cg
karboxýlsýra (M6) aðalumbrotsefrii í plasma auk súlfóns (M2), desmetýltíóeters (M4) og merkaptúrsýruafleiðu (M5) sem eru lítilvæg umbrotsefni sem greinast í
minna mæli. Einungis desmetýl umbrotsefnið (M3) hefur lítils háttar andseytingarrvirkni, en er ekki til staðar í plasma. Um 90% af skammtinum er skilið út í
þvagi aðallega sem tvö umbrotsefni: merkaptúrsýruafleiða (M5) og karboxýlsýra (M6), ásamt tveimur óþekktum umbrotsefnum. Afgangur skammtsins kom fram í
hægðum. Skert nýrnastarfsemi: Hjá sjúklingum með stöðuga nýrnabilun á lokastigi sem þurfa reglulega í blóðskilun var dreifing rabeprazóls mjög svipuð og hjá
heilbrigðum sjálfboðaliðum. AUC ogC x hjá þessum sjúklingum voru um 35% lægri en samsvarandi stuðlar hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. Skert lifrarstarfsemi:
Helmingunartími rabeprazóls hjá sjúkTingum með skerta lifrarstarfsemi var 12,3 klst. samanborið við 2,1 klst. hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. Aldraðir: Brotthvarf
rabeprazóls var eitthvað lægra hjá öldruðum. Pakkningar/verð:/0 mg: 28 stk. - 3293 kr., 56 stk. - 5781 kr. 20 mg: 14 stk - 2986 kr. 28 stk. - 5347 kr., 56 stk..
9506 kr. Hámarksmagns sem ávísa má með lyfseðli er sem svarar 30 daga skammti.
Læknablaðið 2002/88 55