Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.01.2002, Blaðsíða 23

Læknablaðið - 15.01.2002, Blaðsíða 23
FRÆÐIGREINAR / MIÐTAUGAKERFISÆXLI í ÆSKU nef- og eymadeild Landspítala, Fossvogi, þá Sjúkrahús Reykjavíkur. Sjúklingar voru flokkaðir í fjóra flokka með tilliti til hreyfifærni. Var hreyfifærni metin í læknisskoðun en einnig stuðst við upplýsingar frá ein- staklingunum sjálfum eða foreldrum þeirra. I flokk eitt fóru sjúklingar með óskerta hreyfifæmi, í flokk tvö sjúklingar með væga skerðingu, svo sem væga ataxiu eða dysmetriu, í flokk þrjú fóru sjúklingar með veru- lega skerta hreyfifærni, svo sem helftarlömun eða mikla ataxiu, sem þó voru færir um athafnir daglegs lífs. I fjórða flokk fóru sjúklingar með mikið skerta hreyfifæmi og ófærir um athafnir daglegs lífs. Sálfræðingur lagði spurningalista rannsóknarinn- ar fyrir alla þátttakendur sem voru orðnir eldri en 16 ára og foreldra barna yngri en 16 ára. Með spurninga- listum þessum var safnað upplýsingum um skóla- göngu og námshæfni, félagslega aðlögun, minni, ein- beitingu og líðan. Nidurstöður Faraldsfrœði: A árum 1970-1995 greindust á Islandi 57 börn yngri en 16 ára með æxli í miðtaugakerfi, 30 stúlkur og 27 drengir. Af þessum 57 börnum eru 38 (67%) á lífi í dag. Tvö börn voru með meinvörp í miðtaugakerfi og voru þau ekki tekin með í tölfræði- útreikningum. Utreikningar miðuðust því við 55 sjúklinga sem greindust með upprunalegt æxli í mið- taugakerfi. Nýgengi er því 2,2 á ári. Sautján börn af 57 (30%) voru með stjarnfrumu- æxli (astrocytoma) af lágri gráðu (mynd 1). Sjö börn (12%) voru með stjarnfrumuæxli af hárri gráðu og jafnmörg með mænukímfrumuæxli (medulloblast- oma). Þrjú börn voru með fáhyrnuæxii (ologiden- droglioma) og þrjú með PNET (primitive neuroecto- dermal tumour). Atján börn voru með ýmsar aðrar æxlisgerðir (mynd 1, tafla I). Lifun sjúklinganna eftir æxlisgerð er sýnd í töflu I. Meðalaldur við greiningu var sjö ár og átta mán- uðir (7:8, miðgildið 6:7 ár). Aldursdreifingin var á bil- inu 0:0-15:11 ár, 21 barn var fimm ára eða yngra við greiningu og 34 börn sex ára og eldri. Lifun barna sem greinast fimm ára eða yngri var 57% en 76% í eldri aldurshópnum. Meðalaldur við greiningu hjá þeim börnum sem létust voru 6:10 ár, en 8:0 ár hjá þeim sem lifðu sjúkdóminn af. Tveir sjúklingar með tróðæxli við sjóntaug (optic glioma) hafa ekki þurft meðferð, þrír sjúklingar fengu einungis geislameðferð og einn fékk geisla- og lyfjameðferð. Einn sjúklingur lést skömmu eftir greiningu, áður en meðferð var hafin. Af 48 sjúkling- um sem fóru í skurðaðgerð fengu 12 einnig geisla- meðferð og aðrir 12 bæði geisla- og lyfjameðferð. Því fóru 24 sjúklingar eingöngu í skurðaðgerð. Lifun þeirra 17 sjúklinga sem greindust með æxli í miðtaugakerfi og létust voru þrjú ár og sex mánuðir (miðgildi 1:3 ár, dreifing 0:2 - 16:9 ár). Sextán af 17 sjúklingum voru látnir innan sjö ára. Number of patients 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Oligo- PNET Astro- Medullo- Astro- Other dendr- cytoma blastoma cytoma tumours glioma gr 3 or 4 gr 1 or 2 Table 1. Central nervous system tumours, number of patients and survival. Tumours No patients Alive Astrocytoma, grade 1 and 2 17 16 Astrocytoma grade 3 and 4 7 5 Medulloblastoma 7 2 Oligodendroglioma 3 2 PNET 3 1 Dysgerminoma 2 1 Ependymoma 2 0 Lipoma 2 2 meningioma 2 2 optic glioma 2 2 Adenoma hypophyses 1 1 Choroid plexus papilloma 1 1 Craniopharyngioma 1 1 Dermoid cysta 1 1 Brain stem glioma 1 0 Neuroblastoma 1 0 Teratoma cysticum (benign) 1 1 Vasculer hamartoma 1 0 Fig. 1. Number ofpatients with centralnervous system tumours according to tumour type. Síðkomnar aukaverkanir: Af 38 einstaklingum sem höfðu í æsku greinst með æxli í miðtaugakerfi og eru á lífi í dag voru fjórir einstaklingar sem fengu góðkynja æxli sem fjarlægt var án eftirkasta og voru þeir ekki rannsakaðir frekar. Þrír einstaklingar voru búsettir erlendis og þrír afþökkuðu frekari rannsókn. Því var 28 einstaklingum boðið til rannsóknar á síð- komnum fylgikvillum meðferðar og sjúkdóms, 15 körlum og 13 konum. Meðalaldur við rannsókn var 21:4 ár (miðgildi 20:2 ár, 7:6 til 39:9 ár. Meðaltími frá greiningu að rannsókn var 12:8 ár (miðgildi 11:5 ár, bil 2:5 - 26:3 ár). Meðalhæð hópsins var -0,63 staðalfráviksskor (mynd 2). Staðalfráviksskor átján sjúklinga var lægra en 0, en 10 sjúklingar höfu staðalfráviksskor hærra en 0. Fimm þátttakendur (18%) voru með staðalfráviks- skor lægra en -2. Hlutfall sethæðar af fullri hæð var að meðaltali 0,53 (0,52-0,55) fyrir allan hópinn. Staðalfráviksskor karla við skoðun var -1,060, en kvenna -0,138. Staðalfráviksskor karla er 0,922 lægra en kvenna. Læknablaðið 2002/88 23
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.