Læknablaðið - 15.01.2002, Blaðsíða 36

FRÆÐIGREINAR / ÖLDRUNARENDURHÆFING
Tafla VI. Slembirannsóknir á bráðainniögnum fyrir hruma aldraða sjúklinga á öldrunarlækningadeild.
Höfundar Sjúklingar (fjöldi) Markhópur Árangur
Rubenstein LZ, et al - 1984 (38) 123 Hrumir gamlir á öldrunarlækningadeild samanborið við almenna bráðadeild Dánartíðni e. 1 ár- Útskr. á hjúkrunarheimili - ADL + Áhugi + Endurinnlagnir- Kostnaður -
Applegate WB, et al - 1990 (39) 155 Bráðasjúklingar I þörf fyrir hjúkrunarheimili Öldrunarlækningadeild samanborið við venjulega bráðadeild Dánartíðni - ADL + Stofnanavistun -
Harris RD, et al - 1991 (40) 267 Bráðveikir gamlir (allir) Öldrunarlækningadeild samanborið við almenna lyflækningadeild Enginn munur eftir eitt ár (ADL 0, stofnanavist 0)
Powell C, et al - 1991 (41) 203 Bráðveikir gamlir Öldrunarlækningadeild samanborið við almenna lyflæknisdeild Legutími 0 Leggir og fjötrar - Dánarttðni - Stofnanavist -
Naughton B, et al - 1994 (42) 141 Öldrunarsjúklingar frá bráðamóttöku (Öldrunarmatsdeild) Legutími 0 Kostnaður - Rannsóknir - Lyfjanotkun -
Landefeld CS, et al - 1995 (43) 651 Öldrunarmatsdeild samanborið við almenna lyflækningadeild ADL + Stofnanavist -
Reuben DB, et al - 1995 (44) 2353 Samráð öldrunarlækna samanborið við almennar lyflækningar Enginn munur
Rubenstein LZ, et al - 1995 (45) 123 Öldrunarmatsdeild, langtímaáhrif Dánartíðni í 1 ár - Stofnanavist e. 1 ár - ADL + Áhugi + Endurinnlagnir-
+ = marktækt meira; - = marktækt minna; 0 = ekki marktæk breyting; ADL = Athafnir daglegs lífs.
áhrif á dánartíðni, búsetu og á líkamlegl og andlegt
ástand sjúklingsins.
Tafla VII sýnir samantekt á rannsóknum á árangri
öldrunarendurhæfingarmeðferð á hjúkrunarheimil-
um, dagspítölum og í heimaþjónustu. Árangurinn
virðist jákvæður en þarfnast frekari rannsókna. Þær
meðferðarleiðir sem sýna bestan árangur einkennast
af inngripi frá þverfaglegu teymi sem notar sérhæfar
og sjúkdómsmiðaðar aðferðir. Út frá þessum rann-
sóknum er ekki hægt að mæla með ákveðnum endur-
hæfingaraðferðum enda var það ekki markmið þeirra.
Mjög fáar rannsóknir hafa verið gerðar á kostnaðar-
breytum vegna öldrunarendurhæfingar en hins vegar
hefur meirihluti rannsóknanna sýnt minni kostnað við
framkvæmd þeirra (35, 40, 47, 54). í samantekt sýnir
meirihluli rannsókna sem meta árangur öldrunar-
endurhæfingar jákvæð áhrif fyrir sjúklingana og
endurhæfingin virðist einnig draga úr kostnaði.
Skil
Öldrunarendurhæfing er flókin en skilar árangri
þegar hún er framkvæmd á faglegan hátt. Þverfagleg
teymisvinna, val sjúklinga, heildarmat og markviss
sjúklingamiðuð endurhæfing virðist einkenna þær
aðferðir sem skila bestum árangri. Endurhæfing á
hrumu gömlu fólki er yfirgripsmikið og ört stækkandi
verkefni í nútíð og framtíð. Á íslandi og öðrum
Norðurlöndum er endurhæfing innan öldrunarlækn-
inga í öflugri þróun. Öldrunarendurhæfing stefnir að
því að skapa betri lífsgæði fyrir aldrað fólk og jafn-
framt að ná fram sem bestri skilvirkni fyrir heilbrigð-
isþjónustu fyrir aldraða á Norðurlöndum. Rannsókn-
ir hafa sýnt fram á árangur af þess konar nálgun.
Heimildir
1. Jónsson Á, Snædal J, Jónsson PV, Sletvold O, Schroll M, Tilvis
R, et al. Öldrunarmat á Noröurlöndum. Rit. Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneyti 1996: 3-26.
2. Sletvold O, Tilvis R. Jonsson A, Schroll M, Snædal J, Engedal
K, et al. Geriatric work-up in the Nordic countries. The Nordic
approach to comprehensive geriatric assessment. Dan Med
Bull 1996; 43: 350-9.
3. Liang MH. Response and commentary. Comments on.
Disablement outcomes in geriatric rehabilitation, presented
by Alan Jette. Med Care 1997; 35: JS42-4.
4. Verbrugge LM, Rennert C, Madans JH. The great efficacy of
personal assistance and equipment in reducing disability. Am J
Publ Health 1997; 87: 384-92.
5. Grimby A, Svanborg A. Life events and quality of life in old
age. Report from a medical-social intervention study. Aging
(Milano) 1996; 8:162-9.
6. Tellis-Nayak M. The challenge of the nursing role in the
rehabilitation of the elderly stroke patient. Nurs Clin North
Am 1986; 21: 339-43.
7. Pendarvis JF, Grinell RM. The use of rehabilitation team for
stroke patients. Soc Work Health Care 1980; 6: 77-85.
8. Walker MF, Gladman JR, Lincoln NB, Siemonsma P, Whiteley
T. Occupational therapy for stroke patients not admitted to
hospital: a randomised controlled trial. Lancet 1999; 354: 278-
80.
9. Winograd CH, Gerety MB, Chung M, Goldstein MK,
Dominguez F, Vallone R. Screening for frailty: criteria and
predictors of outcomes. J Am Geriatr Soc 1991; 39: 778-84.

36 Læknablaðið 2002/88