Fréttatíminn - 11.07.2014, Blaðsíða 20

R
uth Gylfadóttir stofnaði
Enza-samtökin árið 2008
en markmið þeirra er að
beina konum í fátækra-
hverfum Suður-Afríku á
braut sjálfsbjargar og sjálfstæðis. Öll
starfsemi samtakanna byggist á að
hjálpa konum að breyta sínu lífi frekar
en að reyna að breyta samfélaginu sem
þær búa í. Innan samtakanna fer fram
atvinnuskapandi uppbyggingarstarf eins
og lífsleiknikennsla, tölvukennsla, heil-
brigðisfræðsla, handavinnukennsla og
fjármálalæsi svo eitthvað sé nefnt, og í
lok námskeiðanna fá konurnar svo starfs-
menntun sem miðast við að þær finni starf
eða komi á legg sínu eigin smáfyrirtæki.
Vopnaðir AK47 rifflum í innbroti
Starfsemi samtakanna fer fram í Mbek-
weni-fátækrahverfinu um 50 km norður
af Höfðaborg. Flestir íbúarnir búa í litlum
trékofum án rennandi vatns og rafmagns
og hungrið er þar daglegur gestur. Glæ-
patíðnin er mjög há og kyn-
ferðislegt ofbeldi gegn konum
eitt það hæsta sem fyrirfinnst
í heiminum. „Gleðin er allsráð-
andi innan veggja samtakanna
en við höfum nú samt upplifað
ýmislegt. Til að mynda þá var
ein af okkar konum, Sekiwe
Malgas, myrt þegar hún var
stungin í bakið með ryðguðum
skærum af kærastanum sínum.
Og um daginn réðust fjórir
menn vopnaðir AK47 rifflum inn
í næstu verslun við okkur.“
Ruth segir mér hikandi frá þessari lífs-
reynslu því þrátt fyrir að tilheyra heimi
fátækrahverfanna er þetta er alls ekki sú
mynd sem hún vill draga upp af landinu.
„Þetta er ekki eitthvað sem gerist utan
þessara hverfa. Suður-Afríka er þrátt fyr-
ir allt ofboðslega fallegt og að mörgu
leyti friðsælt land. Enginn þeirra fjölda-
mörgu gesta sem hafa heimsótt okk-
ur hafa orðið vör við glæpi. En okkar
stærsti styrktaraðili sagðist ekki
geta styrkt þetta verkefni áfram
nema með því skilyrði að ég myndi
vopnavæðast. Ég er með byssu
með gúmmíkúlum, stóran „tea-
ser“ eða rafbyssu – og pipar-
sprey á mér alla daga. Ég veit
að hverfið getur verið mjög
hættulegt en ég valdi samt
ekki sjálf að bera þessi vopn.
Það hljómar kannski ótrú-
lega en ég er aldrei hrædd.“
Aðdráttarafl Afríku
Ruth segist lengi hafa haft
sterkar taugar til Afríku.
Sem barn bjó hún í Suð-
ur-Afríku og Zimbabwe
með foreldrum sínum
sem unnu á hótelum.
Hún segist sennilega
hafa erft ferðaþrána
frá þeim og það var
sú þrá sem dró hana
aftur til Afríku á full-
orðinsárunum eftir
að hafa starfað bæði
sem f lugfreyja og
viðskiptafræðingur
í nokkur ár. „Mig
hafði alltaf langað að
snúa aftur en fór svo
út árið 1990. Aðskiln-
aðarstefnan var að líða
undir lok og það var ólýs-
anlegt að vera þátttakandi í
svoleiðis breytingum. Ég vann á
stærstu hótelkeðju Suður-Afríku þar
sem ég var ábyrg fyrir öllum VIP-gestum,“
segir Ruth sem fékk að hitta ýmist merkis-
fólk í starfinu. „Ég ákvað nú samt eftir
fimm ára dvöl að það væri kominn tími
til að snúa heim.“
Afríkuþráin var þó ekki lengi að
gera vart við sig aftur og árið 2008
fluttist Ruth aftur út, með eigin-
mann og tvo syni. „Fjölskylda
mannsins míns átti og rak
Mylluna-Brauðgerð en ákváð
að söðla um og selja fyrir-
tækið. Ég var þá 39 ára og
allt í einu þannig stödd að
ég hefði getað sest í helg-
an stein. Þegar ég bjó úti
sem lítil stelpa og svo
aftur sem ung kona þá
strengdi ég mér þess
heit að ef ég fengi ein-
hvern tímann tækifæri
á lífsleiðinni þá myndi
ég vilja hafa jákvæð
áhrif á líf kvenna sem
minna mega sín. Eft-
ir söluna á Myllunni
vorum við fjölskyldan
komin með þetta tæki-
færi upp í hendurnar og
það var að hluta til þess
vegna sem við fluttum
út.“
Fer vopnuð í vinnuna
Ég kem stund-
um í vinnuna
og líður kannski
ekkert vel. En
svo mæti ég á
staðinn og þar
er alltaf botn-
laus gleði.
Framhald á næstu opnu
Frá því að Ruth Gylfadóttir var lítil stelpa í Afríku dreymdi hana um að hjálpa konum sem minna mega sín. Þegar hún
stóð skyndilega í þeim sporum að geta sest í helgan stein ákvað hún að láta drauminn rætast og í leið draum
fjölda kvenna í Mbewkweni-fátækrahverfinu í Suður-Afríku. Starfið er ekki hættulaust því glæpatíðnin í
hverfinu er ein sú hæsta í heimi. Rut er með byssu, rafbyssu og piparsprey á sér alla daga í vinnunni.
Í starfi sínu hittir Ruth
mikið af áhugaverðu fólki.
Hér er hún með Phumzile
Mlambo-Ngcuka, aðstoðar
aðalritara Sameinuðu
þjóðanna og yfirmanni UN
Women. Á myndinni er líka
Erna Bryndís Halldórs-
dóttir sem lést 19. júní
síðastliðinn en hún var
einn helsti styrktaraðili
samtakanna.
20 viðtal Helgin 11.-13. júlí 2014