Fréttatíminn - 12.12.2014, Qupperneq 54

ekki hægt að byggja nýjan spítala
fyrst við höfum ekki einu sinni efni á
að reka hinn gamla segir hann þann
málflutning byggðan á misskilningi.
„Fjármunir eru ekki svo takmark-
aðir að það sé bara hægt að gera eitt-
hvað eitt, bæta kjör lækna, kaupa ný
tæki eða byggja nýtt húsnæði. Ríkis-
stjórnin hefur sýnt það með aðgerð-
um sínum undanfarið að það er hægt
Það má ekki
verða þannig
að læknum
hér líði eins
og þeir séu í
góðgerðastarfi.
Það er bæði
vont fyrir heil-
brigðiskerfið og
skjólstæðinga
okkar.
„Ég get ekki hugsað mér að hætta í hjarta- og lungnaskurðlækningum og fara að gera eitthvað annað. Það er hins vegar ekki spennandi að
starfa á vinnustað sem gerir mann veikan,“ segir Tómas. Ljósmynd/Hari
hringja í alvarlega veika krabba-
meinssjúklinga og segja þeim að
ég geti ekki lofað þeim ákveðn-
um aðgerðardegi en að ég muni
sækja um undanþágu frá verkfalli
vegna alvarlegra veikinda þeirra.
Það verður væntanlega auðsótt
en þetta er aukið álag á sjúklinga
sem þegar eiga fullt í fangi með að
takast á við krabbamein og með-
ferðina,“ segir Tómas.
Hann segir viðhorf sjúklinga
jafnframt hafa breyst. „Læknar
eru ekki óvanir því að sjúklingar
þakki þeim fyrir aðgerðina eða
meðferðina. Þakklæti sjúklinga
er hluti af því hvers vegna þetta
starf er svona gefandi. Ég heyri
hins vegar æ oftar núorðið að sjúk-
lingar þakki mér fyrir að vera ekki
fluttur úr landi fremur en fyrir að-
gerðina sjálfa. Það er sorgleg þró-
un. Það má ekki verða þannig að
læknum hér líði eins og þeir séu
í góðgerðastarfi. Það er bæði vont
fyrir heilbrigðiskerfið og skjól-
stæðinga okkar. Við verðum að
geta verið hreykin af því að starfa
sem læknar á Íslandi og vera stolt
af heilbrigðiskerfinu okkar. Við
vorum það hér áður fyrr. Ég man
þegar ég var að útskrifast sem
kandídat á níunda áratugnum
hvað við vorum stórhuga og full
bjartsýni. Það var aldrei spurning
að maður ætlaði heim að loknu
námi og starfa á Landspítalanum.
Þá vorum við framarlega á mörg-
um sviðum miðað við Norðurlönd-
in en síðan hafa hlutir breyst og
við erum dragast aftur úr,“ segir
Tómas. „Þessu verður að breyta.“
Það er hægt að finna peninga
Hann bendir á að frá aldamótum
hafi verið stefnt að því að byggja
nýjan spítala, allt frá því að Borg-
arspítalinn og Landspítalinn voru
að finna peninga fyrir því sem hún
ætlar sér að gera,“ segir Tómas
„Þetta er eins og að reka fyrirtæki,
það verður að huga að öllum þáttum.
Icelandair skiptir reglulega út sínum
flugvélum því forsvarsmenn fyrirtæk-
isins vita að ef vélarnar fara að bila fer
allt of mikill kostnaður í viðhald og
bilanir sem hafa neikvæð áhrif á starf-
semina. Það sama gildir á Landspítal-
anum. Bilanir hafa áhrif á starfsem-
ina og viðhaldskostnaður húsnæðis
er orðinn allt of mikill. Þar fyrir utan
stenst húsnæðið ekki nútímakröfur,“
segir Tómas. Hann bendir á að ver-
ið sé að byggja nýja sjúkrahúsbygg-
ingu á lóð Karolinska sjúkrahússins
í Stokkhólmi. „Svíar hafa fyrir löngu
gert sér grein fyrir að það er miklu
hagkvæmara að byggja nýtt en að
halda sífellt áfram að byggja við og
lappa upp á gamalt óhentugt húsnæði.
Margir halda því fram að elsta bygg-
ing Landspítalans á Hringbraut sé í
raun ónýt og hana ætti einfaldlega að
rífa. Ég er ekki sammála því. Ég sé
fyrir mér að hér geti verið skrifstofu-
húsnæði, en aðeins að því gefnu að
húsnæðinu verði komið í viðunandi
ástand svo starfsfólk veikist ekki í
vinnunni,“ segir hann.
Tómas segir að sem betur fer séu
flestir farnir að átta sig á því að stað-
setning nýrrar spítalabyggingar á
Hringbrautarlóðinni sé sú besta í
stöðunni, meðal annars vegna þess
hve mikið hefur þegar verið fjárfest
í uppbyggingu barnaspítalans sem
annars þyrfti að byggja upp á nýtt
á nýjum stað. „Ráðamenn hafa ekki
þorað að taka ákvörðun um nýjan
spítala því þeir óttast að þeir séu að
taka ranga ákvörðun. Menn þurfa
engu að síður að höggva á hnútinn
og verða að taka erfiðar ákvarðanir,
því aðgerðarleysi er versta lausnin og
getur stórskemmt heilbrigðiskerfið.
Stærstu áskoranir lækna eru að geta
tekið réttar ákvarðanir fljótt, líkt og í
tilfellinu þar sem maðurinn fékk hníf-
stungu í hjartað. Ef við hefðum enda-
laust velt því fyrir okkur hvort opna
ætti hægra eða vinstra megin, eða
fyrir miðju, væri hann náttúrulega
ekki á lífi í dag,“ segir hann.
Ástandið grafalvarlegt
Tómas segir ástandið í heilbrigði-
kerfinu grafalvarlegt um þessar
mundir. „Ég held að stjórnvöld of-
meti þolinmæði lækna. Ég finn
mikla beiskju og pirring hér á göng-
unum, en um leið mikla samstöðu
um að lengra verði ekki gengið á rétt
sjúkra og heilbrigðisstarfsmanna.
Þetta er samstaða sem ég hef aldrei
upplifað áður. Þetta á sérstaklega við
um ungu sérfræðingana en margir
þeirra heyrist mér munu segja upp
um áramótin ef ekki verður búið að
semja. Ég held að flestir heilbrigðis-
starfsmenn velji þessi störf því þeir
vilja láta gott af sér leiða og hjálpa
öðrum. Þó svo að læknar hafi sam-
þykkt áframhaldandi verkfallsað-
gerðir er okkur meinilla við að fara í
verkfall. Ég held því að margir munu
frekar segja upp en að halda áfram
þessu þrátefli. Ástandið núna veldur
mér gríðarlegum áhyggjum. Ég er
ekki viss um að stjórnvöld lesi rétt í
stöðuna. Það yrði óbætanlegur skaði
ef fleiri sérfræðingar færu að segja
upp og skipuleggja flutning úr landi
með vorinu,“ segir Tómas.
„Við eigum fullt af hæfileikaríkum
læknanemum hér á spítalanum og
læknum í sérnámi erlendis. Fram-
tíðin er því virkilega björt ef þetta
fólk kýs að vinna hér í framtíðinni.
Stjórnvöld verða hins vegar að
tryggja að hér séu þær aðstæður og
kjör sem laðar fólk hingað. Hér áður
fyrr var talað um effin tvö, fjöllin og
fjölskylduna, sem fengi lækna til að
snúa heim. Það dugir bara ekki leng-
ur til, munurinn er orðinn svo mikill,
bæði hvað varðar kjör og aðstæður.
Heilbrigðisstarfsfólki finnst það ekki
metið að verðleikum og að stjórnvöld
tala ekki heldur um heilbrigðiskerfið
af virðingu lengur, heldur sem út-
gjaldalið í einhverju Excelskjali.
Hvernig er til dæmis hægt að kalla
gamalt fólk sem fær þjónustu á Land-
spítalanum „fráflæðisvanda“? Mér
finnst frábært að eldra fólk lifi leng-
ur og að ég geti hjálpað því. Þetta
fólk byggði upp þetta þjóðfélag
sem við búum í og allt gott skilið.
Þetta finnst mér oft gleymast í um-
ræðunni. Ég vona að ekki sé um hug-
arfarsbreytingu hjá stjórnvöldum að
ræða, heldur einungis skynvillu. Við
Íslendingar höfum alltaf verið stolt
af því að hafa lægsta ungbarnadauða
í heimi og verið á meðal efstu þjóða
hvað meðalævilengd varðar. En ef
þessi heilbrigðisstefna verður ofan
á mun þessi árangur glutrast niður,
þótt það sjáist ekki fyrr en eftir ára-
tug eða tvo. Og þetta er ekki bara
mál Landspítalans heldur einnig
heilsugæslunnar sem er í gríðarleg-
um vanda, bæði hér á höfuðborgar-
svæðinu og úti á landi. Athafnir vega
þyngra en orð, og orð sem ekki er
fylgt eftir í verki missa smám saman
trúverðugleika,“ segir Tómas.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
sameinaðir í eina stofnun. „Síðan
hefur aðeins verið í gangi stöðugur
niðurskurður og áform um nýjan
spítala sífellt sett á bið,“ segir hann.
Fyrir vikið drabbist húsnæði niður og
endurnýjun á tækjum sitji á hakan-
um, trúverðugleiki stjórnmálamanna
sem lofa umbótum sé því lítill, verkin
verði að tala. Þegar hann er spurður
um þær gagnrýnisraddir sem segja
54 viðtal Helgin 12.-14. desember 2014