Læknablaðið - 15.06.2007, Síða 11

FRÆÐIGREINAR / LANGVINN LUNGNATEPPA
Hversu algeng er langvinn lungnateppa?
- Islensk faraldsfræðirannsókn
Bryndís
Benediktsdóttir1
Heimilislæknir
Gunnar
Guðmundsson1,2
SÉRFRÆÐINGUR í LYF-
LÆKNINGUM, LUNGNA- OG
GJÖRGÆSLULÆKNINGUM
Kristín Bára
Jörundsdóttir2
Hjúkrunarfræðingur
William Vollmer3
Töfræðingur
Þórarinn
Gíslason1,2
Lungnasérfræðingur
Ágrip
Tilgangur: Markmið rannsóknarinnar var að
kanna algengi og mögulega áhrifaþætti langvinnr-
ar lungnateppu meðal íslendinga á höfuðborg-
arsvæðinu.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða hluta af fjöl-
þjóðarannsókn (www.BOLDCOPD.org) þar sem
val á efnivið og aðferðir eru staðlaðar.
Rannsóknarhópurinn var slembiúrtak þeirra
Islendinga á höfuðborgarsvæðinu sem voru 40
ára og eldri og voru ekki á stofnun (n=938).
Þátttakendur svöruðu stöðluðum spurningarlist-
um um öndunarfæraeinkenni, lífsstíl og áhættu-
þætti. Gert var blásturspróf sem varð að uppfylla
strangar gæðakröfur og var það endurtekið eftir
gjöf berkjuvíkkandi lyfs. Lungnateppustig I eða
hærra samkvæmt skilgreiningu GOLD var skil-
greint samkvæmt alþjóðaviðmiðun ef teppa var á
blástursprófi (FEVl/FVC <70%).
Niðurstöður: Pátttakendur voru alls 755 (80,5%).
Reyndist 18,0 % með stig I af eða hærra, en þar
af voru 9,0 % með stig II eða hærra. Hlutfallslega
voru mun fleiri ungar (40-49 ára) konur en karlar
sem voru með langvinna lungnateppu (8,1% á
móti 4.8%), en ekki var munur á heildaralgengi
karla og kvenna. Algengi fór vaxandi með hækk-
andi aldri og umfangi tóbaksreykinga. Aðeins
hluti þeirra sem uppfylltu skilmerki höfðu áður
greinst með sjúkdóminn.
Alyktun: Niðurstöður okkar sýna háa tíðni
langvinnrar lungnateppu meðal íslendinga 40
ára og eldri þegar fylgt er alþjóðlega viður-
kenndum og samræmdum vísindavinnubrögðum.
Upplýsingarnar geta nýst heilbrigðisyfirvöldum
til þess að forgangsraða verkefnum í heilbrigð-
isþjónustu.
Inngangur
Langvinn lungnateppa (LLT) er samheiti teppu-
sjúkdóma í lungum, svo sem langvinnrar berkju-
bólgu, lungnaþembu og lokastigs astma. Árið
2001 hófst alþjóðasamvinna (Global Initiative for
Obstructive Lung Disease (GOLD) www.gold-
copd.org) um þessi vandamál, en í kjölfar þeirrar
'Læknadeild Háskóla íslands,
2lungnadeild Landspítala,
3Center for Health Research
Kaiser Permanente and
Oregon Health and Science
University, Portland, Oregon.
Fyrirspurnir og bréfaskriftir:
Þórarinn Gíslason,
lungnadeild Landspítala
Fossvogi, 108 Reykjavík.
thorarig@landspitali. is
Lykilorð: langvinn lungna-
teppa, faraldsfrœði,
kynjamunur, reykingar.
ENGLISH SUMMARY
Benediktsdóttir B, Guðmundsson G, Jörundsdóttir KB, Vollmer W, Gíslason Þ
Prevalence of COPD in lceland - The ISOLD study
Læknablaðið 2007; 93: 471-77
Objective: To investigate the prevalence of chronic
obstructive pulmonary disease (COPD) in lceland and
possible risk factors.
Materials and Methods: This lcelandic survey is a part
of an international study (www.BOLDCOPD.org). The
target population consisted of a simple random sample
taken among all non-institutionalized lcelanders 40
years and older living in Reykjavik and adjacent suburbs
(n=938). Participants were subjected to a structured
interview based on questionnaires on respiratory
diseases, symptoms, life style and possible risk factors.
They also underwent a spirometry that was repeated
after inhalation of a bronchodilating agent. COPD
stage I, or higher, was defined according to the G0LD
staging (www.goldcopd.org) based on chronic airflow
limitation (FEV1/FVC < 70%) persisting after inhaled
bronchodilator.
Results: Full participation was by 755 (80.5%).
Altogether 18.0 % of the participants fullfilled criteria for
COPD, GOLD stage I or higher and 9.0 % for GOLD
stage II or higher. There were proportionally more young
females (40-49 years) than males diagnosed with COPD
GOLD stage I or higher (8.1 % compared to 4.8%),
even though there was no difference in total prevalence
between males and females. The prevalence of COPD
increased with increasing age and the amount of tobacco
smoked. Only a part of those fulfilling criteria for COPD
had been diagnosed by doctors.
Conclusion: Our results show a high prevalence of
COPD among lcelanders 40 years and older when
internationally accepted criteria and methods are used.
These results are useful for heath authorites when
planning and giving priority in our future health care
system.
Key words: COPD, epidemiology, gender differences, smoking.
Correspondence: Þórarinn Gíslason, thorarig@landspitali.is
Læknablaðið 2007/93 471