Læknablaðið - 15.06.2007, Blaðsíða 29

YFIRLITSGREIN / INNANKÚPUÞRÝSTINGUR
Mynd 3. (a) 77 mynd í þykklarskurði fyrir skuggaefnisgjöf T1 myndir í þykklarskurði (b) og kransskurði (c) eftir skuggaefnisgjöf sýna úlbreidda
skuggaefnisupptöku í heilahimnum (hvítar örvar).
engin merki um mænuvökvaleka. Eftir það fór
líðan sjúklings batnandi og útskrifaðist hún heim
skömmu síðar.
Yfirlit
Orsakir og meinalífeðlisfrœði
Arið 1938 lýsti Schaltenbrand fyrstur manna
sjálfsprottnum innankúpulágþrýstingi (SIL) (1,2).
Orsök lágþrýstingsins var talin stafa af minnk-
aðri seytingu æðuflækju og/eða auknu frásogi
mænuvökva, en sannanir vantaði. Lekinn er
nú oftast talinn stafa af rofi á heilahimnum.
Við aðgerð geta sést mismunandi orsakir leka
eins og einföld göt á basthimnu, veikleiki eða
sekkur á heilahimnu og jafnvel að basthimnan,
sem vanalega klæðir hryggjartaugina, sé ekki til
staðar. Sýnt hefur verið fram á tengsl milli ýmissa
frávika í gerð heilahimna og leka á mænuvökva,
en almennt eru þessi frávik sjaldgæf (3, 4). Þekkt
er að beinnabbar orsaki mænuvökvaleka með rofi
á heilabastshimnum (5,6). Hugsanlegt er að minni
háttar hálsmeiðsli hjá slíkum einstaklingi geti
valdið mænuvökvaleka. I slíkum tilvikum getur
verið nauðsynlegt að gera aðgerð og fjarlægja
beinnabbann (4). Tengsl bandvefssjúkdóma og
SIL eru þekkt, en allt að þriðjungur sjúklinga með
SIL hafa undirliggjandi bandvefssjúkdóm eins
og Marfan heilkenni, Ehlers-Danlos heilkenni af
gerð 2 eða ofurhreyfanleika liða (8).
Mænuvökvaleki sést oftast í háls- eða brjóst-
hrygg, en algengastur er hann á mótum háls- og
brjósthryggjar. Hjá sjúklingum með SIL safnast
vökvi oft aftan við ntænusekk í hæð við fyrsta og
annan hálshryggjarlið. Vökvasöfnun á því svæði
er ekki öruggt merki um leka frá annarri háls-
taugarót heldur getur verið um svokallaða falska
staðsetningu að ræða. Líklegast er að vökvasöfn-
Mynd 4. (a) TS mœnugangarannsókn með skuggaefni sýnir leka á mœnuvökva frá (hvít
ör) íþykktarskurði, (b) sýnir að lekinn erfrá annarri hálsmœnurót hœgra megin (svört
ör) auk þess að sýna skuggaefnispollinn aftan við mœnusekkinn (hvít ör) sem sést einnig
á mynd (c).
Mynd 5. (a) TS mynd afmænuholi með skuggaefni sýnir leka frá áttundu hálstaugarót
vinstra megin (svört ör). (b) Sýnir leka frá fyrstu brjósttaugarót vinstra megin (hvít ör).
Mynd 6. SÓ mynd sýnir bót í hœð við fyrstti brjósttaugarót vinstra megin (hvít ör).
Læknablaðið 2007/93 489