Læknablaðið - 15.06.2007, Qupperneq 14

FRÆÐIGREINAR / LANGVINN LUNGNATEPPA
Tafla II. Algengi reykinga (%) á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
40-49 ára 50-59 ára 60-69 ára 70+ ára Samtals
Karlar
Aldrei reykt 30,1 34,7 45,8 33,9 38,6
Hættir 38,1 47,9 43,1 62,9 45,7
Reykja 21,8 17,4 11,1 3,2 15,7
Konur
Aldrei reykt 35,5 32,7 40,6 55,2 39,4
Hættar 39,5 34,6 48,5 37,3 39,4
Reykja 25,0 32,7 10,9 7,5 21,2
og hve oft læknar heföu áður greint langvinna
berkjubólgu, lungnaþembu hjá þeim vera hin
sömu og meðal þeirra sem tóku þátt. Hvergi var
um marktækan mun að ræða við samanburð á
þátttakendum og þeim sem ekki vildu eða gátu
tekið þátt.
Reykingar
Sama hlutfall (61%) karla og kvenna hafði reykt
einhvern tíma á ævinni. Konur virðast síður hafa
hætt að reykja en karlar þegar horft er til algengis
reykinga í hverjum aldurshópi (töflur I og II).
Hlutfallslega eru þó heldur færri konur (21,2%)
en karlar (29,1%) stórreykingamenn (með 20 eða
fleiri pakkaár að baki).
Algengi LLT
Meðalalgengi LLT (GOLD stig I eða hærra) í
þýðinu var 18%, það sama hjá konum og körlum
(tafla III) og var um helmingur þeirra (9%) með
LLT á GOLD stigi II eða hærri. Hlutfallslega voru
mun fleiri ungar (40-49 ára) konur en karlar með
langvinna lungnateppu (8,1% á móti 4,8%), en
ekki var munur á heildaralgengi karla og kvenna.
Algengi fór hratt vaxandi með hækkandi aldri.
LLT var algengari meðal þeirra sem reykt höfðu
mikið; 34,8% meðal karla sem áttu 20 pakkaár eða
meira að baki og 38,2% meðal kvenna (tafla IV).
Öndunarfæraeinkenni
Alls gáfu 12% sögu um langvinnan hósta, 9%
höfðu sögu um langvinnan slímuppgang; en 4%
þátttakenda sögðust hafa haft bæði einkennin að
minnsta kosti þrjá mánuði á ári. Læknar höfðu
áður greint langvinna berkjubólgu, lungnaþembu
eða LLT hjá 8,3% þátttakenda.
Samfara auknum reykingum eykst hlutfall
þeirra sem mælast með LLT, eru með öndunar-
færaeinkenni eða hafa fyrri greiningu um LLT
(tafla IV).
Umræða
Meginniðurstaða þessarar rannsóknar er sú að
18% þeirra sem eru 40 ára og eldri eru með LLT
á GOLD stigi I eða hærra og að helmingur þeirra
uppfyllir til viðbótar, skilmerki LLT á GOLD stigi
II eða hærra með skerðingu á fráblástursgetu
(FEVl). Góð þátttaka (80%) gefur til kynna að
niðurstöður okkar endurspegli vel slembiúrtak
höfuðborgarbúa og sýnir mat okkar á þeim hópi
sem ekki tók þátt í rannsókninni mjög sambæri-
legar niðurstöður hvað varðar algengi reykinga
Tafla III. Algengi (%) langvinnrar lungnateppu (LLT) með tilliti til aldurs og kynferðis.
40-49 ára 50-59 ára 60-69 ára 70+ ára Samtals
GOLD* stig 1 eða hærra
Karlar 4,8 (1,8) 10,7 (2,8) 31,9 (5,5) 45,2 (6,3) 18,2 (2,0)
Konur 8,1 (2,4) 8,2 (2,8) 20,3 (5,0) 41,8 (6,0) 17,5(2,1)
GOLD* stig II eða hærra
Karlar 2,0 (1,2) 3,3 (1,6) 12,5 (3,9) 27,4(5,7) 8,5 (1,4)
Konur 3,2 (1,6) 5,1 (2,2) 17,2 (4,7) 17,9 (4,7) 9,3 (1,6)
Langvinnur hósti**
Karlar 2,0 (1.2) 3,3 (1,6) 12,5 (3,9) 27,4(5,7) 8,5 (1,4)
Konur 3,2 (1,6) 5,1 (2,2) 17,2 (4,7) 17,9 (4,7) 9,3 (1,6)
Langvinnur slímuppgangur**
Karlar 2,0 (1,2) 3,3 (1,6) 12,5 (3,9) 27,4(5,7) 8,5 (1,4)
Konur 3,2 (1,6) 5,1 (2,2) 17,2 (4,7) 17,9 (4,7) 9,3 (1,6)
LLT áður greind af lækni***
Karlar 3,4 (1,5) 6,6 (2,3) 8,3 (3,3) 16,1(4,7) 7,4 (1,3)
Konur 8,0 (2,4) 10,2 (3,1) 10,9 (3,9) 8,8 (3,4) 9,3 (1,5)
♦Stigun LLT samkvæmt viómióun GOLD www.goldcopd.org **Saga um hósta/slímuppgang í þrjá mánuói eóa lengur á ári
***Att er viö langvinna berkjubólgu, lungnaþembu eöa langvinna lungnateppu
474 Læknablaðið 2007/93