Læknablaðið - 15.06.2007, Síða 31

YFIRLITSGREIN / INNANKÚPUÞRÝSTINGUR
heilahimna á SÓ rannsókn af heila er það sem
helst gefur grun um SIL, en útbreidd skuggaefn-
isupptaka í heilahimnum getur einnig orsakast af
innanbastsblæðingum, meinvörpum í heilahimnur
og vegna bólgusjúkdóma (21). Þessar orsakir
valda þó ekki víkkun á utanbastsbláæðum né
minnkuðu magni mænuvökva.
Meðferð
Almennt er mælt með að gera blóðbót við SIL og
er árangur hennar ágætur (10). í blóðbót felst að
dregið er bláæðarblóð úr sjúklingi. í skyggningu
er blóðinu sprautað í utanbastsbil á lekastað, en
við storknun þess á gat á mænusekk að lokast.
Mikilvægt er fyrir sjúklinga að liggja fyrstu dag-
ana eftir blóðbót til þess að þrýstingur byggist upp
í mænuvökvarými að nýju. Koffein er oft notað
við SIL en lítið er um rannsóknir sem liggja þar
að baki. Verkjalyf eru notuð eftir þörfum en hafa
takmörkuð áhrif. Sjaldgæft er að gera þurfi skurð-
aðgerð, en árangur þeirra er góður. Skurðaðgerð
felst meðal annars í því að binda fyrir leka á
heilahimnupoka eða pakka með vöðva eða gel-
froðu (gelfoam) í utanbastsbilið á lekasvæði (3,4).
Það er sjaldgæft að meðferð beri ekki árangur og
höfuðverkurinn verði langvinnur, en þekkist þó.
Umræða
Sjálfsprottinn innankúpulágþrýstingur er sjald-
gæf og líklega vangreind orsök höfuðverkja.
Sjúkdómurinn hefur sérkennandi klínískt og
myndrænt útlit og svarar meðferð vel þegar rétt
staðsetning lekans hefur verið greind. í fram-
angreindu sjúkratilfelli sást hin hefðbundna
dreifða skuggaefnisupptaka í heilahimnum sem
náði niður á hálsmænu (mynd 3). Hins vegar var
fjórða heilahólf ekki samhverft auk þess sem
skuggaefnisupptaka sást neðst og hægra megin í
fjórða heilahólfi. Þetta vakti grun höfunda, síðar
meir, hvort æðuflækjan hefði togast niður. Þar
sem mynd af höfði var ekki endurtekin eftir að
einkenni sjúklings gengu yfir er ekki hægt að
staðfesta hvort breytingin hafi gengið til baka.
Höfundar vita ekki til þess að slíkri breytingu hafi
verið lýst áður.
Hér er því um nokkuð snúið tilfelli að ræða.
Við teljum okkur hafa sýnt fram á að um leka frá
þremur bilum hafi verið að ræða. Að öllum lík-
indum hefur fyrst lekið frá annarri hálstaugarót
hægra megin, en síðar farið að leka frá áttundu
hálstaugarót og fyrstu brjósttaugarót vinstra
megin. Höfundar telja að ekki hafi verið um
svokallaða falska staðsetningu leka að ræða. Það
er þekkt að leki geti verið frá fleiri en einum stað
samtímis, en höfundum er ekki kunnugt um að
lýst hafi verið áður tilfellum þar sem sjálfsprottinn
mænuvökvaleki kemur fram á mismunandi stöð-
um og á mismunandi tímum.
Heimildir
1. Schaltenbrand G. Normal and pathological physiology of the
cerebrospinal fluid circulation. Lancet 1953; 1:805-8.
2. Schaltenbrand G. Neure Anschauungen zur Pathophysiologie
der Liquorzirkulation. Zentralb. Neurochir 1938; 3:290-300.
3. Schievink WI, Meyer FB,Atkinson JLD, Mokri B. Spontaneous
spinal cerebrospinal fluid leaks and intracranial hypotension. J
Neurosurg 1996; 84:598-605.
4. Schievink WI, Morreale VM, Atkinson JL, Meyer FB, Piepgras
DG, Ebersold MJ. Surgical treatment of spontaneous spinal
cerebrospinal fluid leaks. J Neurosurg 1998; 88:243-6.
5. Vishteh AG, Schievink WI, Baskin JJ, Sonntag VK. Cervical
bone spur presenting with spontaneous intracranial
hypotension. Case report. J Neurosurg 1998; 89:483-4.
6. Eross EJ, Dodick DW, Nelson KD, Bosch P, Lyons MK.
Orthostatic headache syndrome with CSF leak secondary to
bony pathology of the cervical spine. Cephalalgia 2002; 22:439-
43.
7. Schievink WI. Spontaneous spinal cerebrospinal fluid leaks
and intracranial hypotension. JAMA 2006; 19:2286-96.
8. Schievink W, Gordon O, Tourje J. Connective tissue disorders
with spontaneous spinal cerebrospinal fluid leaks and
intracranial hypotension: a prospective study. Neurosurgery
2004; 54:65-71.
9. Schievink Wouter I, Maya M, Tourje J. False localising sign
of Cl-2 cerebrospinal fluid leak in spontaneous intracranial
hypotension. J Neurosurg 2004; 100:639-44.
10. Rando TA, Fishman RA. Spontaneous intracranial
hypotension-report of 2 cases and review of the
literature. Neurology 1992; 42:481-7.
11. Monro-Kellie Fishman RA, Dillon WP. Dural enhancement and
cerebral displacement secondary to intracranial hypotension.
Neurology 1993; 43:609-11.
12. Mokri B. The Monro-Kellie hypothesis. Applications in CSF
volume depletion. Neurology 2001; 56:1746-8.
13. Miyazawa K, Shiga Y, Hasegawa Y, Endoh M, Okita N, Higano
S, et al. CSF hypovolemia vs intracranial hypotension in
„spontaneous intracranial hypotension syndrome“. Neurology
2003; 60:941-7.
14. Ekstedt J. CSF hydrodynamic studies in man. J Neurol
Neurosurg Psychiatry 1978; 41:345-53.
15. Horton JC, Fishman RA. Neurovisual findings in the
syndrome of spontaneous intracranial hypotension from dural
cerebrospinal fluid leak. Ophthalmology 1994; 101:244-51.
16. Mokri B, Hunter SF, Atkinson JLD, Piepgras DG. Orthostatic
headaches caused by CSF leak but with normal CSF pressures.
Neurology 1998; 51:786-90.
17. Mokri B. Spontaneous cerebrospinal fluid leaks: from
intracranial hypotension to cerebrospinal fluid hypovolemia-
evolution of a concept. Mayo Clin Proc 1999; 74:1113-23.
18. Pleasure SJ, Abosch A, Friedman J, Ko NU, Barbaro N, Dillon
W, et al. Spontaneous intracranial hypotension resulting in
stupor caused by diencephalic compression. Neurology 1998;
50:1854-7.
19. Tosaka M, Sato N, Fujimaki H, Takahashi A, Saito N. Wave-
like appearance of diffuse pachymeningeal enhancement
associated with intracranial hypotension. Neuroradiology
2005; 47:362-7.
20. Mokri B, Parisi JE, Scheithauer BW, Piepgras DG, Miller GM.
Meningeal biopsy in intracranial hypotension: meningeal
enhancement on MRI. Neurology 1995; 45:1801-7.
21. Case records of the Massachusetts General Hospital (Case 2-
1998). N Engl J Med 1998; 338:180-8.
Læknablaðið 2007/93 491