Læknablaðið - 15.09.2007, Blaðsíða 11

FRÆÐIGREINAR / FÓSTURKÖFNUN
Fósturköfnun og heilakvilli af völdum
súrefnisþurrðar - tíðni og áhættuþættir á
meðgöngu og í fæðingu
Kolbrún
Pálsdóttir1,3
Dhildarlæknir
Atli
Dagbjartsson2,3
SÉRFRÆÐINGUR í
NÝBURALÆKNINGUM
Þórður
Þórkelsson2'3
SÉRFRÆÐINGUR í
NÝBURALÆKNINGUM
Hildur
Harðardóttir1’3
SÉRFRÆÐINGUR í
KVENSJÚKDÓMA- OG
FÆÐINGARLÆKNISFRÆÐI
'Kvennadeild Landspítala,
2Barnaspítali Hringsins
Landspítala,
3 Læknadeild Háskóla íslands
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Hildur Harðardóttir,
Kvennasviði, Landspítala
Hringbraut.
Sími: 543-3324,
bréfsími: 543-3351
hhard@landspitali. is
Lvkilorö: fósturköfnun,
heilakvilli afvöldum súrefn-
isþurrðar, fósturhjartsláttarrit,
fœðingarinngrip.
Ágrip
Tilgangur: Tækni í læknisfræði hefur fleygt fram
á síðustu áratugum. Þrátt fyrir það greinast börn
enn með fósturköfnun (asphyxia perinatalis) sem
í mörgum tilfellum má tengja súrefnis- og næring-
arskorti fyrir fæðingu. Ekki er alveg vitað hvers
vegna sum fóstur eru viðkvæmari fyrir súrefn-
isþurrð en önnur og fá heilakvilla af völdum súr-
efnisþurrðar (hypoxic ischemic encephalopathy,
HIE) í kjölfar fósturköfnunar. Engar athug-
anir hafa birst um fósturköfnun og HIE hérlendis.
I ilgangur þessarar rannsóknar var að kanna tíðni,
orsakir og afleiðingar fósturköfnunar.
Efniviður og aðferðir: Gögn um fæðingar hjá 127
mæðrum fullburða barna (>37 vikur) sem fengið
höfðu greininguna fósturköfnun (Apgar stig <6 við
5 mínútna aldur) á tímabilinu 1.1.1997-31.12.2001
voru athuguð. Upplýsingum um sjúkdóma á
meðgöngu, fósturhjartsláttarrit í fæðingu (FHR),
legvatnslit, tegund fæðingar, fæðingaratburði og
fæðingarinngrip var safnað á afturskyggnan máta
úr sjúkraskrám barnanna og mæðraskrám, auk
þess sern skráð var hvort barnið hefði orðið fyrir
fósturköfnun og greinst með heilkenni HIE á
nýburaskeiði.
Niðurstöður: Nýgengi fósturköfnunar var 9,4/1000
fullburða fædd börn og fór vaxandi á tímabilinu.
Nýgengi HIE var 1,4/1000 fullburða fædd börn.
Sjúkdómar móður á meðgöngu voru sjaldgæfir
í rannsóknarhópnum. Barnabik í legvatni var til
staðar í helmingi tilvika og naflastrengur reyndist
vafinn urn háls hjá 41%. Afbrigðilegt fósturhjart-
sláttarrit var til staðar hjá 66% og hjá 79% þeirra
sem síðar greindust með HIE. Inngrip í fæðingar
voru marktækt algengari í rannsóknarhópnum
en í öðrum fæðingum á Landspítala á sama
tímabili; það er að segja notkun sogklukku 22%
ENGLISH SUMMARY
Pálsdóttir K, Dagbjartsson A, Þórkelsson, Þ, Haröardóttir H
Birth asphyxia and hypoxic ischemic encephalopathy, incidence and obstetric risk factors
Læknablaöiö 2007; 93: 595-601
Objective: Modern medical practice has changed
dramatically during the past decades because of
improved technology. Still, fetal surveillance during labor
is relatively unchanged since 1960s when fetal heart rate
monitoring (FHR) became standard practice. Newborn
infants are still suffering from birth asphyxia and in severe
cases leading to hypoxic ischemic encephalopathy (HIE)
which sometimes results in permanent neurological
damage. The incidence of birth asphyxia and HIE in
lceland is unknown and so are the risk factors for severe
asphyxia. The objective of this study was to assess
the incidence, obstetric risk factors and the sequela of
severe asphyxia at Landspitali university hospital (LSH).
Material and methods: All term infants born at LSH
from 1.1.1997- 31.12.2001 with birth asphyxia, defined
as five minute Apgar score <6, were included in the
study (n=127). Clinical information were collected
retrospectively from maternal records on maternal
diseases during pregnancy, cardiotocogram (CTG),
type of birth, the presence of meconium and operative
delivery rates. Information was also collected regarding
birth asphyxia and HIE in the neonatal period.
Results: The incidence of birth asphyxia was 9.4/1000
live term births during the study period, with increasing
incidence during the three last years. The incidence
of HIE was 1.4/ 1000 live term births. Severe maternai
diseases during pregnancy were not a significant risk
factor for asphyxia. The amniotic fluid was meconium
stained in fifty percent of cases and the umbilical cord
was wrapped around the fetal neck in 41 % of cases.
Abnormal CTG tracing was observed in 66% of cases in
the study group and in 79% of the HIE cases. Operative
deliveries were significantly more common in the study
cohort compared with other deliveries at LSH at the
same time: ventouse delivery 22% vs 6.8% (p<0,001),
forceps delivery 6.3% vs 1,03% (p<0,001), emergency
cesarean section 19.7% vs 11.4% (p=0,008).
Conclusion: The incidence of birth asphyxia is higher in
LSH compared with the incidence found in other studies.
Signs of fetal distress on CTG and delivery with operative
interventions are common. With current available
methods to detect intrapartum asphyxia there is a
poor correlation with CTG and the development of HIE
after severe asphyxia. The presence of severe maternal
diseases does not correlate with increased incidence of
asphyxia, presumably due to increased surveillance of
these pregnancies and a lower treshold for intervention
during delivery. In low risk pregnancies there is a lack of
appropriate methods with high sensitivity and specificity
to detect intrapartum asphyxia.
Keywords: Perínatal asphyxia, hypoxic ischemic
encephatopathy, fetal heart rate monitoring, operative delivery
Correspondance: Hildur Harðardóttir
hhard@landspitali.is
Læknablaðið 2007/93 595