Læknablaðið - 15.09.2007, Blaðsíða 16

FRÆÐIGREINAR / FÓSTURKÖFNUN
á fósturköfnun. Hér er átt við ST greini (STAN®)
sem nemur ST breytingar í hjartalínuriti fóstursins
út frá innra rafskauti á kolli barns. Tvær nýlegar
rannsóknir hafa sýnt fram á markvissara nrat á
súrefnisþurrð í fæðingu með fækkun inngripa án
þess að afdrif barna versni (20, 21) og fækkun til-
vika þar sem barn fæðist með blóðsýringu.
Ahættuþættir HIE hjá móður virtust ekki
skipta máli nema í sambandi við tvíburafæðingar,
sem er í samræmi við það sem önnur íslensk rann-
sókn þar sem staðfest var að seinni tvíburi sem
fæðist um leggöng er í meiri hættu á súrefnisþurrð
(22). Tryggja þarf að fylgst sé með fósturhjart-
slætti seinni tvíbura en ekki hjartslætti móður með
notkun rafskauts og ómskoðun eftir fæðingu fyrra
barnsins. í tveimur tilfellum kom í ljós eftir fæð-
ingu að fósturhjartsláttarritið reyndist ekki hafa
numið hjartslátt fóstursins heldur móðurinnar,
þar af var í öðru tilfellinu um alvarlega HIE að
ræða. Hugsanlega hefði rétt fósturhjartsláttarritun
í þessu tilfelli getað leitt til inngrips með belri
útkomu barns í kjölfarið.
Notkun hríðaörvandi lyfs reyndist vera algeng
í fósturköfnunarhópnum eða hjá um 50% hópsins.
Oxýtósín notkun var þó ekki marktækur áhættu-
þáttur fyrir HIE í kjölfar fósturköfnunar en sam-
anburðartölur um almenna notkun á oxýtósíni í
öðrum fæðingum á Landspíta á þessum tíma voru
ekki fyrir hendi. Aðrir hafa fundið tengsl á milli
notkunar oxýtósíns og aukinnar tíðni fósturköfn-
unar (2). Þétt samdráttarmunstur var algengt
sérstaklega í HIE hópnum en ekki var marktækur
munur milli hópanna. Skýrar ábendingar þarf fyrir
notkun hríðaörvandi efna auk þess sem fylgjast
þarf náið með einkennum oförvunar og líðan fóst-
urs með samfelldri fósturhjartsláttarritun.
Meðal barna reykingakvenna var HIE
algengara þó það væri ekki marktækt. Reykingar
draga úr vexti fósturs á meðgöngu (23) og börnin
sem fengu HIE voru marktækt minni og léttari en
samanburðarhópurinn (24).
Enn eru áhættuþættir og fyrirboðar alvar-
legrar fósturköfnunar sem hefur í för með sér
HIE ekki þekktir að fullu og hjá þriðjungi barna
sem fá fósturköfnun eru engir fyrirboðar í FHR.
Fósturhjartsláttarritun kemur að nokkru gagni,
sérstaklega þar sem til staðar eru seinar dýfur og
minnkaður breytileiki. Tryggja þarf að verið sé að
hlusta hjartslátl fósturs en ekki móður. Þar sem
næmi FHR til greiningar á fósturköfnun er hátt
en sértæki lágt má auka sértæki með notkun pH
mælinga úr háræðablóði barns í fæðingu. Þannig
verða fæðingarinngrip markvissari. Abendingar
fyrir notkun hríðaörvunar þurfa að vera skýrar og
eftirlit betra í þeim fæðingum þar sem oxýtósín er
notað. Nauðsynlegt er að bæta næmi og sértæki
fóstureftirlits til að hægt sé að lækka tíðni fóst-
urköfnunar án þess að hækka tíðni fæðingarinn-
gripa.
Þakkir
Reynir Tómas Geirsson og Ragnheiður Inga
Bjarnadóttir fyrir yfirlestur og góðar ábendingar.
Guðrún Garðarsdóttir fyrir hjálp við gagnasöfnun.
Heimildir
1. Rosenberg A. The Neonate. In: Gabbe S, Niebyl J, Simpson J,
eds. Obstetrics Normal and Problem Pregnancies. fourth ed:
Churchill Livingstone, 2002:653-99.
2. Milsom I, Ladfors L, Thiringer K, Niklasson A, Odeback A,
Thornberg E. Influence of maternal, obstetric and fetal risk
factors on the prevalence of birth asphyxia at term in a Swedish
urban population. Acta Obstet Gynecol Scand 2002; 81:909-17.
3. Toti P, De Felice C. Chorioamnionitis and fetal/neonatal brain
injury. Biol Neonate 2001; 79:201-4.
4. Sutton L, Sayer GP, Bajuk B, Richardson V, Berry G,
Henderson-Smart DJ. Do very sick neonates born at term have
antenatal risks? 1. Infants ventilated primarily for problems of
adaptation to extra-uterine life. Acta Obstet Gynecol Scand
2001; 80:905-16.
5. Low JA, Victory R, Derrick EJ. Predictive value of electronic
fetal monitoring for intrapartum fetal asphyxia with metabolic
acidosis. Obstet Gynecol 1999; 93:285-91.
6. Murphy JR, Haverkamp AD, Langendoerfer S, Orleans M.
The relation of electronic fetal monitoring patterns to infant
outcome measures in a random sample of term size infants born
to high risk mothers. Am J Epidemiol 1981; 114:539-47.
7. Vintzileos AM, Nochimson DJ, Guzman ER, Knuppel RA,
Lake M, Schifrin BS. Intrapartum electronic fetal heart rate
monitoring versus intermittent auscultation: a meta-analysis.
Obstet Gynecol 1995; 85:149-55.
8. Thacker SB, Stroup D, Chang M. Continuous electronic heart
rate monitoring for fetal assessment during labor. Cochrane
Database Syst Rev 2001: CD000063.
9. Harðardóttir H, Bjarnadóttir R, Helgadóttir L. Mísópróstól
og dinóprostón til framköllunar fæðingar, framskyggn
hendingarvalsrannsókn. Læknablaðið 1999; 85:961-7.
10. Garite TJ. Intrapartum Fetal Evaluation. In: Gabbe SG,
Niebyl JR, Simpson JL, eds. Obstetrics Normal and Problem
Pregnancies: Churchill Livingstone, 2002:395-429.
11. Sarnat HB, Sarnat MS. Neonatal encephalopathy following
fetal distress. A clinical and electroencephalographic study.
Arch Neurol 1976; 33:696-705.
12. Thornberg E, Thiringer K, Odeback A, Milsom I. Birth
asphyxia: incidence, clinical course and outcome in a Swedish
population. Acta Paediatr 1995; 84:927-32.
13. Wu YW, Backstrand KH, Zhao S, Fullerton HJ, Johnston SC.
Declining diagnosis of birth asphyxia in California: 1991-2000.
Pediatrics 2004; 114:1584-90.
14. Badawi N, Kurinczuk JJ, Keogh JM, Alessandri LM, 0‘Sullivan
F, Burton PR, et al. Intrapartum risk factors for newborn
encephalopathy: the Western Australian case-control study.
1998;317:1554-8.
15. Landon MB, Hauth JC, Leveno KJ, Spong CY, Leindecker S,
Varner MW, et al. Matemal and perinatal outcomes associated
with a trial of labor after prior cesarean delivery. N Engl J Med
2004;351:2581-9.
16. Salamalekis E, Vitoratos N, Kassanos D, Loghis C, Hintipas
E, Salloum I, et al. The influence of vacuum extractor on fetal
oxygenation and newborn status. Arch Gynecol Obstet 2005;
271:119-22.
17. Lissauer TJ, Steer PJ. The relation between the need for
intubation at birth, abnormal cardiotocograms in labour and
cord artery blood gas and pH values. Br J Obstet Gynaecol
1986; 93:1060-6.
18. Steer PJ, Eigbe F, Lissauer TJ, Beard RW. Interrelationships
among abnormal cardiotocograms in labor, meconium staining
of the amniotic fluid, arterial cord blood pH, and Apgar scores.
Obstet Gynecol 1989; 74:715-21.
19. Low JA, Pickersgill H, Killen H, Derrick EJ.The prediction and
prevention of intrapartum fetal asphyxia in term pregnancies.
Am J Obstet Gynecol 2001; 184:724-30.

600 Læknablaðið 2007/93