Læknablaðið - 15.09.2007, Blaðsíða 14

FRÆÐIGREINAR / FÓSTURKÖFNUN
Mynd 1 Rannsóknar- Nýgengi fósturköfnunar reyndist vera 17,4/1000
hópurínn. meðal allra lifandi fæddra barna á Kvennasviði
Landspítala, en meðal fullburða barna var það
9,4/1000. Nýgengi fósturköfnunar jókst á rann-
sóknartímabilinu frá 7,0 í 15,2/1000 fullburða fædd
börn (Mynd 2). Af börnum með fósturköfnun
sýndu 19 merki um HIE (15%).
Fyrirboðar fósturköfnunar eru sýndir í töflu
II. í 66% tilfella voru teikn í fósturhjartsláttarriti
sem gáfu til kynna álag á fóstrið. Oft var um fleiri
en einn þátt að ræða í riti hjá sama barninu, til
dæmis seinar dýfur og hægan hjartslátt í kjölfarið.
Algengasti fyrirboði fósturköfnunar var seinar
dýfur en hjá rúmlega 40% hópsins sáust dýfur í
meira en eina klukkustund fyrir fæðingu. Hraður
hjartsláttur sást hjá tæplega 28%. Ef hópnum var
skipt niður eftir því hvort börnin fengu HIE eða
ekki reyndist óeðlilegt fósturrit vera algengari
fyrirboði súrefnisþurrðar hjá börnum með HIE
(79%) heldur en hinum (64%). Minnkaður breyti-
leiki grunnlínu var algengari hjá börnum sem
fengu HIE heldur en hinum sem virtust frekar
Tafla IV. Áhættuþasttir encephalopathy) á meðgöngu og í fæöingu fyrir HIE (hypoxic ischemic
Áhættuþættir HIE (n=19) Fósturköfnun án HIE (n=108) OR (95% Cl)
Reykingar á meðgöngu 6 (32%) 18(17%) 2,3 (0,78-6,88)
Hríöaörvun (syntocynon) 8 (42%) 59 (55%) 1,7 (0,62-4,44)
Hraðtaktur í legvöðva 10 (53%) 46 (43%) 1,5 (0,56-3,98)
Ósannfærandi FHR* 15 (79%) 69 (64%) 2,1 (0,66-6,83)
Dýfur í FHR 12 (63%) 75 (69%) 0,75 (0,27-2,1)
Minnkaöur breytileiki í FHR 5 (26%) 14(13%) 2,4 (0,75-7,69)
Framfallinn nafiastrengur 5 (26%) 47 (44%) 0,46 (0,16-1,4)
Fæðing tvíbura B 4(21%) 7(7%) 3,9 (1,01-14,7)
* FHR = fósturhjartsláttarrit
vera með langvarandi dýfur.Tæplega 45% hópsins
var með dýfur í ritinu í meira en eina klukkustund
fyrir fæðinguna. Hjá átta börnum var rit ótúlk-
anlegt eða verið var að fylgjast með hjartslætti
móðurinnar en ekki fóstursins í tveimur tvíbura-
fæðingum. I annarri fæðingunni fékk tvíburi B
alvarlegt heilkenni HIE og dó. Aðeins voru tekin
háræðablóðsýni úr kolli hjá fimm börnum í rann-
sóknarhópnum og samanburður milli hópa því
ekki mögulegur.
Helmingur barnanna var með naflastreng
vafinn um hálsinn í fæðingunni og fæddist með
barnabik í legvatni. Aðrir áhættuþættir voru miklu
sjaldgæfari svo sem meðgöngueitrun (6), fylgjulos
(4), legvatnsþurrð (2), blóðsýking barns (2) og
framfallinn naflastrengur (1). Öll inngrip í fæð-
ingar reyndust marktækt algengari hjá rannsókn-
arhópnum en í öðrum fæðingum á Kvennasviði
Landspítala á sama tíma (tafla III).
I töflu IV sést nánari samanburður milli barna
sem sýndu merki um HIE (n=19) og barna sem ekki
sýndu merki unr HIE (n=108) ogsamanburðurmeð
tilliti til áhættuþátta og forspárþátta á meðgöngu
og eftir fæðingu. Ekki var marktækur munur á
milli hópanna á áhættuþáttum á meðgöngu. Tilvik
annarra sjúkdóma hjá mæðrum voru of fá til að
gera samanburð milli hópa. Fæðing tvíbura B
hefur í för með sér marktæka aukningu á HIE.
Umræður
Nýgengi fósturköfnunará Kvennasviði Landspítala
var hátt miðað við erlendar rannsóknir þar sem
nýgengi er 2-9/1000 fædd börn (2,12,13). Aukning
var á nýgengi á seinnihluta rannsóknartímabilsins
sem er í ósamræmi við nýlega bandaríska rannsókn
þar sem fósturköfnunartilfellum fór fækkandi frá
1991-2000 (13). Erfitt er að skýra þennan mun en
hann kann að liggja í mismunandi skilgreiningum
fósturköfnunar. í bandarísku rannsókninni var
talið mögulegt að lagalegt umhverfi hafi ýtt undir
breyttar greiningar. Almennt er verið að hverfa
frá greiningunni fósturköfnun vegna þess að hún
hefur ekki klíníska þýðingu nema þegar börn fá
HIE í kjölfarið. Því eigi að einbeita sér mun meira
að þeim hópi sem fær heilakvilla af völdum súr-
efnisþurrðar. Stuttur rannsóknartími og tiltölulega
lítill rannsóknarhópur gæti einnig haft áhrif á
tíðnitölur í þessari rannsókn. Önnur skýring ligg-
ur ef til vill í því að öllum áhættumeðgöngum á
landinu er beint á Landspítala sem gæti skýrt háa
tíðni miðað við erlendar rannsóknir en fjórðungur
barna á Islandi fæðist utan spítalans.
Þekkt er að fyrirburar eru í meiri hættu á var-
anlegri þroskaskerðingu heldur en fullburða börn
og einnig hefur komið í ljós að aðrir þættir eins
598 Læknabi.aðið 2007/93