Þjóðlíf - 01.02.1990, Blaðsíða 25

Horfum stundum ekki
nóg til heildarinnar
Málmfríður Sigurðardóttir þingmaður í viðtali um
höfuðborgina, landsbyggðina og stefnu í byggðamálum
Hún segist stundum sjá það í lesenda-
bréfum dagblaðanna að höfuðborgar-
búar hafl ekki mikinn skilning á lífi og
starfl fólksins á landsbyggðinni. Aftur
telur hún fólk úti á landi ekki neikvætt í
garð Reykjavíkur. Enda er það ekki íbú-
um höfuðborgarinnar að kenna hvcrnig
komið er fyrir landsbyggðinni, ábyrgðin
liggi hjá stjórnvöldum.
Málmfríður Sigurðardóttir er þing-
maður Kvennalistans og settist á
þing eftir síðustu kosningar en áður
kynntist hún Alþingi sem varamaður.
Hún á heimili á Jaðri í Reykdælahrepp
skammt frá Húsavík en leigir íbúð með
dóttur sinni og barnabarni í Hlíðunum í
Reykjavík.
Málmfríður er önnum kafin kona og var
ekki auðhlaupið að því að fá hana í viðtal.
Hún var upptekin um helgina og þegar
hún hafði samþykkt málaleitan blaða-
manns vildi hún fá að vita umræðuefnið,
„til að ég segi ekki einhverja bölvaða vit-
leysu.““ Varkár kona hún Málmfríður og
flanar ekki að neinu.,,
Ég er ekki mjög kunnug vítt um land,““
segir Málmfríður,,, en mín tilfinning er að
allir landsmenn vilji myndarlega höfuð-
borg, höfuðborg hsta og menningar. En
ég hef líka sterkt á tilfinningunni að íbúar
höfuðborgarinnar skynji ekki mikilvægi
þess að listir og menning þrífist einnig á
landsbyggðinni.““ Hún bendir á að í les-
endabréfum dagblaðanna, „sem virðast
flest skrifuð af höfuðborgarbúum,““ megi
stundum sjá andúð í garð landsbyggðar-
innar.
Málmfríður leggur áherslu á að lands-
byggðin og höfuðborgarsvæðið eru hvort
öðru háð. Það sem gerir okkur að íslend-
ingum sé menning okkar og hún á rætur
sínar í landsbyggðinni. Menntun er eitt af
skilyrðum þess að landsbyggðin haldi
velli, að áliti Málmfríðar.,,
Háskólinn á Akureyri er byggðamál.
Við höfum hingað til menntað fólk frá
uppruna sínum. Menntastofnanir eru í
Reykjavík
og unga fólkið af landsbyggðinni skilar sér
illa heim að loknu langskólanámi. Háskól-
anum á Akureyri, og sérstaklega sjávar-
útvegsbrautinni þar, er ætlað að breyta
þessu. Fólk fær tækifæri til að mennta sig í
hagnýtri námsgrein sem nýtist í heima-
byggð.““
Þegar talið berst að byggðastefnu
stjórnvalda heldur Málmfríður því fram
að í raun hafin engin samræmd byggða-
stefna verið til. „Þetta hefur verið tilvilj-
anakennt og yfirsýn hefur skort.““ Hún
telur að Reykjavík megi ekki stækka mik-
ið meira, ójafnvægið milli landsbyggðar
og höfuðborgarsvæðisins sé orðið slíkt að
við svo búið megi ekki standa.
Málmfríður segir að uppbyggingin í
Reykjavík stafi af fólksflutningum utan af
landi og framkvæmdir í höfuðborginni
bjóði fólki af landsbyggðinni atvinnutæki-
færi og þeim fjölgi sem bregði búi í heima-
högum. Hún vill ekki kalla þetta víta-
hring, en henni er auðheyrilega á móti
skapi hvernig tekist hefur til.„
Það er samt ekki hægt að kenna höfuð-
borgarbúum um þessa þróun. Það eru
stjórnvöld sem bera ábyrgðina.““ Málm-
fríður segir þjóðina komna að þeim þrösk-
uldi núna að hún verði að gera upp við sig
hvernig við ætíum að byggja landið. Hún
sér hættumerkin meðal annars í því að
fólki fækkar í blómlegum byggðum og
jafnvel flytji úr sjávarþorpum þar sem nóg
vinna er.
ún sér fyrir sér úrræði sem þrinnast
saman í bættum samgöngum, betri
fjarskiptum og menntun í heimabyggð.
Einnig þarf að koma til hugarfarsbreyt-
ing, hvorttveggja hjá almenningi yfirleitt
og meðal landsbyggðarmanna sjálfra,
einkum þeirra sem með mannaforráð
fara.„
Viðkvæðið — þú ætíar þó ekki að vinna í
fiski alla ævi—er algengt og það segir mik-
ið um virðingarleysi gagnvart mikilvæg-
Málmfríður Sigurðardóttir. Reykjavíkmá ekki
stækka meira.
ustu auðlind okkar. Starf í frystihúsum er
ekki í meiri metum en svo að það er varla
hægt að leggjast lægra en að vinna í þar.
Það þarf að breyta þessu og fyrstu skrefin í
þá átt væru að hækka kaupið fyrir frysti-
húsavinnu og auka fræðslu starfsfólks um
hversu meðferð hráefnisins er mikilvægur
hlekkur í verðmætasköpuninni.““
Þingkona Kvennalistans telur að með
auknu samstarfi sveitarfélaga úti um land
megi miklu áorka. Bættar samgöngur geri
litlum sveitarfélögum kleift að sameinast
um ýmis verkefni. Einnig hafi bættar sam-
göngur í för með sér að fólk geti sótt vinnu
í einu byggðarlagi þótt það búi í öðru.
Samstarf sveitarfélaga er oft erfitt vegna
hrepparígs, en Málmfríður er þeirrar
skoðunar að rígurinn sé á undanhaldi og
getur nefnt ýmis nýleg dæmi um ná-
grannasveitarfélög sem taka sig saman til
að auka velferð íbúanna.
Hvernig skyldu þá þingmenn standa
sig? Eru þeir ekki um of bundnir af þröng-
um hagsmunum kjördæmanna? Jú, segir
Málmfríður, stundum er kjördæmahugs-
un óþarflega áberandi. „Við horfum
stundum ekki nóg til heildarinnar.““
pv
ÞJÓÐLÍF 25
L