Þjóðlíf - 01.02.1990, Síða 33

Noríega fangi Bandaríkjamanna áríð 1990.
hvergi þótt leitað væri dyrum og dyngjum
um allt land. Á aðfangadag gafst Noriega
upp á eltingarleiknum og leitaði hælis í
sendiráði Páfagarðs.
Páfastóll lýsti því yfir að Noriega yrði
ekki seldur í hendur Bandaríkjanna, þau
væru innrásarafl. En James Baker utan-
ríkisráðherra hringdi í kollega sinn í Páfa-
garði, Casarólí kardinála, og sagði að
Noriega væri afbrotamaður á fótta undan
réttvísinni, ekki pólitískur flóttamaður.
Sú röksemd féll í góðan jarðveg, því að í
Vau'kaninu höfðu menn engan áhuga á að
geyma einvaldinn fyrrverandi um aldur og
æfi. Raunar mun Labóa sendiherra páfa
um langt skeið hafa hvatt andófsmenn í
Panama til dáða.
Á hinn bóginn vildi Páfastóll ekki kasta
rýrð á kirkjuna sem griðastað og á alþjóð-
legar samþykktir um friðhelgi sendiráða.
Báðir aðilar höfðu því fullan hug á því að
hverfa frá hinni yfirlýstu afstöðu. Mið-
vikudaginn 3. janúar hópuðust tugþús-
undir Panamabúa saman fyrir utan sendi-
ráðið og kröfðust þess að einvaldurinn
yrði framseldur. Nokkrum klukkustund-
um síðar gafst hann upp og gekk út úr
sendiráðinu. Fyrir utan handtóku banda-
rískir hermenn hann. í Panama ríkti al-
mennur fögnuður, bandamenn og banda-
rískir hermenn dönsuðu á götum úti og
föðmuðust.
Dagblaðið Wall Street Journal sagði að
reyndar hefði Noriega ekki gefist upp,
hann hefði aðeins skipt um vígvöll. Það
væru sterkar líkur á því að málið kæmi
aldrei til úrskurðar, þar eð ýmsir þættir
þess brytu hugsanlega í bága við réttinda-
ákvæði bandarísku stjórnarskrárinnar.
Verjendur Noriega mundu eflaust mót-
mæla ýmsum sönnunargögnum á grund-
velli þess að þau hefðu verið tekin ófrjálsri
hendi af Bandaríkjaher, sem hefði ekki
haft tilskildar leitarheimildir. Þá hefði það
aldrei gerst áður að Bandaríkin handtækju
de facto þjóðhöfðingja annars ríkis vegna
athafna á meðan hann hefði verið við völd.
Vafalaust gera verjendur Noriega kröfu
til þess að fá að sjá og nota trúnaðarskjöl
Bandaríkjahers og leyniþjónustunnar
CIA, en Noriega var í 20 ár launaður út-
sendari Bandaríkjanna í Panama. Stjórn-
völd í Washington neyðast þá til að neita
að afhenda ýmis trúnaðarskjöl og réttar-
höldunum gæti lokið á svipaðan hátt og
málsókninni gegn Oliver North í íran-
kontra hneykslinu. Fallið yrði frá flestum
ákæruatriðum á grundvelli þess að vemda
þurfi bandarísk ríkisleyndarmál.
Bush sagði að með handtöku Noriega
hefðu náðst öll markmið innrásar-
innar. Fjölmiðlar segja að fyrir bragðið
uppskeri forsetinn ríkulega á meðal kjós-
enda. Repúblikanar segja að Bush hafi í
eitt skipti fyrir öll rekið af sér slyðruorðið
og sannað að hann komi því í verk, sem
hann taki sér fyrir hendur í utanríkismál-
um. í Panama hafi hann strax komist að
efninu og náð markmiðum á skömmum
tíma. Þetta líki kjósendum og þess vegna
verði Bush endurkjörinn eftir þrjú ár.
Skoðanakannanir staðfesta þetta mat,
Bush hefur ekki átt meiri vinsældum að
fagna frá því að hann tók við völdum fyrir
einu ári.
í Panama bíða landsmanna mörg og erf-
ið verkefni. Ríkisstjórn Endara var komið
til valda af innrásarher og hún er því völt í
sessi. Enn heldur Bandaríkjaher uppi lög-
um og reglu í landinu og allsendis óvíst
hvað tekur við. Óskar Arías forseti Kostu
Ríku og Nóbelsverðlaunahafi ritaði grein í
New York Times í janúar og skoraði á
Panamabúa að fara að dæmi Kostu Ríku,
sem hefur verið herlaust land í 41 ár.
Efnahagur Panama er í lamasessi og er
talað um að þurfi í það minnsta einn og
hálfan milljarð dollara til þess að koma
atvinnulífi af stað á nýjan leik. Á næstu
misserum kemur í ljós hvort Panamabú-
um tekst að treysta innviði landsins þann-
ig að hægt verði að tala um Panama sem
sjálfstætt og fullvalda ríki.
0
ÞJÓÐLÍF 33