Þjóðlíf - 01.02.1990, Qupperneq 71

litlu magni að það hafði engin
áhrif á eðlilegar frumur dráp-
ust flestar krabbafrumanna.
Hugsanlega koma þessi efni að
notum sem krabbameinslyf í
framtíðinni. Frumur sem eru
sýktar af veirum eru líklega
einnig næmari fyrir rofpeptíð-
um en heilbrigðar frumur.
Sýktar frumur renna gjarnan
saman og mynda samfrumung
en um leið og það á sér stað
breytist frumugrind hverrar
einstakrar frumu. Tilraunir á
frumum sýktum af ýmsum
veirutegundum, þ.á.m. veiru
sem veldur kynfærafrunsum
(Herpes simplex II) og eyðni-
veiru, leiddu í ljós að peptíðin
ollu rofi þeirra.
Rofpeptíð í litlum skömmt-
um virðast þar að auki örva
frumuskiptingu. Þessi áhrif
hafa m.a. komið fram á húð-
frumum og frumum ónæmis-
kerfisins. Möguleiki er því
fyrir hendi að búa til lyf sem
örva ónæmiskerfið til dáða og
flýta gróanda sára. Ekki er enn
vitað hvernig peptíðin fram-
kalla þessi áhrif. Líklegt er að
annaðhvort stuðli þau að
auknu gegndræpi næringar-
efna og örvi þar með vöxt
frumunnar eða þau líkist vaxt-
arþáttum líkamans sem örva
vöxt og skiptingu frumunnar.
Það er greinilegt að mögu-
leikarnir sýnast margir og þeir
lofa vissulega góðu. Næstu ár
skera úr um hvort þeir eru
raunhæflr eður ei.
Þelfimur hjólastóll
Hjólastóllinn örvar blóðrás og viðheldur vöðvastyrk í lömuðum fót■
um.
í einu tölublaða Þjóðlífs á
liðnu ári sögðum við frá
trappgengum hjólastól.
Tækninýjungar í gerð hjóla-
stóla eru ekki eingöngu
bundnar við það að hjálpa
notendum þeirra að komast
leiðar sinnar á sem auðveld-
astan hátt heldur einnig til
að bæta heilsu þeirra, svo
sem nú verður greint frá.
erður hefur verið hjóla-
stóll sem stuðlar að
þolflmiþjálfun (eróbískri
þjálfun) lamaðra fótleggja og
á m.a. að draga úr hættu á
sárum og vessasöfnun í fót-
um. Hann hefur fótstig í stað
fótskemla og á honum er út-
búnaður sem gefur frá sér
rafáreiti sem örvar samdrátt f
vöðvum fóta og kemur í veg
fyrirvöðvahrörnun. Notandi
hjólastólsins snýr sveif
(handfangi) sem knýr stólinn
áfram og fæturnir ýta á fót-
stigin vegna raförvunar
vöðvanna í fótleggjunum.
Við hreyflngarnar færist
blóðið sem safnast fyrir í
neðri hluta fótleggjanna upp
á við og þannig minnkar
bjúgsöfnun þar. Liðirnir
njóta einnig hreyfingarinnar
og minni líkur eru á legusári.
Stóllinn var þróaður af
hópi vísindamanna sem
stunda rannsóknir á mænu-
sköddun. Faðir sex ára
stúlku sem hafði verið lömuð
frá þriggja ára aldri var stað-
ráðinn í því að halda í vonina
um að hún gæti einhvern
tíma gengið á ný. Hann fór
fram á það við vísindamenn-
ina að þeir reyndu að flnna
leið til að halda vöðvunum í
fótleggjum hennar við og
koma í veg fyrir hrörnun
þeirra. Þeir endurbættu þrí-
hjól hennar, þ.e. tengdu
handföngin við fótstigin og
með því að hreyfa handföng-
in og fótstigin með hjálp raf-
áreitis á lærvöðvum hennar
komst hún leiðar sinnar.
ÞJÓÐLÍF 71