Frjáls verslun - 01.03.2013, Qupperneq 67

FRJÁLS VERSLUN 3. 2013 67
Það verður athyglisvert að fylgjast með
áherslum nýrrar ríkisstjórnar. Stóra spurn ­
ingin er hvort hægt væri að nýta sér þær
frekar og draga þannig úr byggingamagni
og hrikalegri fjárþörf sem fylgir stækkun
Landspítalans.
Það eru ekki allir sem átta sig á að á
hverj um virkum degi fara fram hátt í 80
skurðaðgerðir utan opinberra sjúkra stofn ­
ana á Íslandi, eða um 17 þúsund skurð ­
að gerðir á ári, og eru þær fram kvæmdar
á fimm einkareknum skurðstofum á
höfuð borgarsvæðinu og á Akureyri. Á
meðan er Landspítalinn með ríflega 9
þús und skurðaðgerðir á ári sem teljast
utan bráðaskurðaðgerða og rúmlega 17
þúsund skurðaðgerðir í það heila. Einka ­
stofurnar eru því enginn eftirbátur Land ­
spítalans hvað varðar fjölda aðgerða, þótt
vissulega sé munur á því um hvers konar
aðgerðir er að ræða. Það er því ljóst að
einkareknu skurðstofurnar draga úr álagi á
Landspítalann og „tappa af kerfinu“ svo um
munar.
Erfitt er að ímynda sér hvernig ástand ­ið væri ef Landspítalinn, ásamt öðr ­um sjúkra stofnunum á vegum hins
opinbera, ætti að sjá um allar þær að gerðir
sem núna fara fram á einkareknu skurð stof ­
unum.
Skurðstofurnar eru þar að auki bara einn
angi af einkareknu heilbrigðisþjónustunni.
Árlega eiga sér stað um 1,5 milljón komur
til lækna á Íslandi – og er þar átt við lækna á
Landspítala, heilsugæslulækna og sjálfstætt
starfandi lækna. Þar af eru um 455.000
komur til sjálfstætt starfandi klínískra lækna
– um þriðjungur allra læknisheimsókna.
Heildarkostnaðurinn við þjónustu sjálf ­
stætt starfandi lækna að meðtöldum öllum
aðgerðum var 5.037 milljónir króna á árinu
2011. Þar af greiddu Sjúkratryggingar ríkis ­
ins 3.459 milljónir en sjúklingarnir sjálfir
1.553 milljónir. Greiðslur ríkisins vegna
sjálf stætt starfandi lækna voru því rétt um
2,4% allra heilbrigðisútgjalda hins opinbera
það ár, sem voru 147 milljarðar króna. Ætlað
er að um 350 ársverk séu unnin á einka­
rekn um læknastöðvum um allt land. Meðal ­
fjöldi ársverka á Landspítalanum háskóla ­
sjúkrahúsi var á sama tíma um 3.641 ársverk.
Hagkvæmur rekstur
Síðustu ár hefur verið nokkur vöxtur í
starf semi einkarekinnar sjúkraþjónustu
og sem dæmi má nefna að komum til
sjálfstætt starfandi lækna fjölgaði um 10%
milli áranna 2008 og 2011. Það má að ein ­
hverju leyti skrifa á samdrátt hjá hinu
opinbera og lokun sjúkrastofnana á borð
við Landakotsspítala og St. Jósefsspítala
í Hafnarfirði. Þannig hefur opinberum
stofnunum tekist að spara í sínum rekstri
með því að minnka eða leggja nið ur
ákveðna starfsemi sem einkareknu stof urn­
ar hafa tekið við að hluta.
Þar með losnar hið opinbera þó ekki
al farið við útgjöld vegna þessarar starf ­
semi, því Sjúkratryggingar Íslands greiða
stóran hluta af kostnaði við meðferðir á
einkareknum læknastöðvum. Hins vegar
má leiða að því líkum að verið sé að færa
aðgerðirnar þangað sem almennt er hag ­
kvæmara að framkvæma þær.
Í úttekt sem Sólveig Jóhannsdóttir, þáver ­
andi hagfræðingur Læknafélags Íslands og
núverandi framkvæmdastjóri þess, vann
fyrir Læknafélagið árið 2009 kom t.d. fram
að kostnaður hins opinbera við komur til
sérgreinalækna á einkareknum stöðvum
væri álíka mikill og kostnaður við komur á
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins.
Þar sem kostnaðartölur einkareknu stöðv­
anna innihalda ekki bara læknisviðtöl
heldur líka kostnaðarsamar aðgerðir á borð
við skurðaðgerðir hljóta þessar tölur að
vera góð vísbending um að þjónusta sem
veitt er á einkareknu stöðvunum sé hag ­
kvæm fyrir hið opinbera. Að mati þeirra
sem starfa í greininni er minni yfirbygging,
hagkvæmari rekstur, styttri boðleiðir, færri
fundir, skjótari afgreiðsla og hraðari inn ­
leiðing á nýjungum í læknismeðferðum
meðal ástæðna þess að ódýrara sé að veita
þjónustu á einkareknum læknastöðvum
frekar en opinberum.
samningurinn við
einkareknu stöðvarnar
ekki endur nýj aður
Á þessu er jafnframt annar flötur sem er
kostnaðarþátttaka sjúklinga. Samningar
Sjúkratrygginga Íslands við einkareknar
læknastöðvar runnu út í lok mars 2011 og
Eitt lítið dæmi um
hagkvæmni einka-
stofanna er kvið-
slitsaðgerð sem fyrir
tuttugu og fimm árum
hefði þýtt legu á sjúkra-
húsi í tíu daga en er
núna framkvæmd á
fjórum klukkustundum
á einkastofunum, þ.e.
með svæfingu og hvíld.