Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Blaðsíða 23

VÍSINPI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 70
ingarfræðileg vandamál er takmörkuð vegna skorts á skilgreindum
hlutverkum og starfssviði lýðheilsunæringarfræðinga (LHN). Samstaða
(consensus) um þau meginhlutverk (core function) sem LHN hafa er
nauðsynleg til að efla fagstéttina í Evrópu og tryggja árangursríkt lýð-
heilsunæringarstarf.
Markmið: Að meta og þróa samstöðu meðal evrópskra LHN sérfræðinga
á hver meginhlutverk LHN eru.
Aðferðir: Delphi aðferðin var notuð til að fá fram samstöðu meðal
evrópskra sérfræðinga (n=62) sem svöruðu þremur umferðum af
spurningalistum. Fyrstu tvær umferðirnar höfðu spurningar sem vörð-
uðu hlutverk LHN og voru 38 hlutverk metin á 4 punkta Likert skala
þar sem efsta stigið skilgreindi hlutverkið sem meginhlutverk LHN.
Sérfræðingunum var skipt í 2 hópa, fræðimenn og stjórnendur, eftir því
hvaða starfi þeir sinntu þegar spurningarlistamir voru lagðir fyrir. Þegar
>50% sérfræðinga vom sammála um að hlutverk væri meginhlutverk
LHN var samstaða staðfest.
Niðurstöður: Sérfræðingamir skilgreindu helming (19/38) ætlaðra hlut-
verka sem meginhlutverk LHN. Mikil áhersla var meðal sérfræðinganna
á mikilvægi hlutverka sem snúa að skipulagningu, stýringu og mati á
næringarfræðilegum íhlutunum. Marktækur munur á svömm fræði-
manna og stjórnenda sást einungis varðandi tvö skilgreind meginhlut-
verk, sem bendir til samstöðu meðal beggja hópa sérfræðinga um hver
meginhlutverk LHN stéttarinnar eru.
Ályktun: Samstaða evrópskra sérfræðinga um meginhlutverk LHN,
auk samanburðar við alþjóðlegar rannsóknir, bendir til að skilgreind
meginhlutverk LHN séu sambærileg milli evrópskra þjóða. Þessi megin-
hlutverk má nota til að endurskoða verklag LHN, stuðla að markvissari
hæfnisþjálfun og þannig stuðla að framþróun stéttar LHN í Evrópu.
43 Tengsl mjólkurneyslu á mismunandi æviskeiðum við beinheilsu
þátttakenda í öldrunarrannsókn Hjartaverndar
Tinna Eysteinsdóttir1, Þórhallur I Halldórssonu Inga Þórsdóttiru,Ingibjörg
Gunnarsdóttir1-2, Gunnar Sigurðsson3-4, Tamara B. Harris5, Vilmundur Guðnason3,
Laufey Steingrímsdóttir1-2
'Rannsóknastofu í Næringarfræði við HÍ og Landspítala, 3matvæla- og næringarfræðideild,
heilbrigðisvísindasviði HI, 3Hjartavernd, 4læknadeild HÍ, Landspítala,s Laboratory of
Epidemiology, Demography, and Biometry, Intramural Research Program, National Institute of
Aging, Bethesda
tínnaeyWandspitalLis
Inngangur: Rannsóknir benda til þess að tengsl séu milli mjólkurneyslu
á lífsleiðinni og beinheilsu aldraðra. Þó er ekki vitað með vissu hvaða
tímabil skiptir þar mestu máli. Einnig er lítið sem ekkert vitað um þessi
tengsl meðal karla, þar sem fyrri rannsóknir hafa beinst að konum.
Markmið: Að kanna tengsl mjólkumeyslu á unglingsárum (14-19 ára), á
miðjum aldri (40-50 ára) og núverandi neyslu við beinþéttni á efri ámm
meðal þátttakenda Öldmnarrannsóknar Hjartavemdar.
Aðferðir: Þátttakendur vom 4798 talsins, á aldrinum 66-96 ára (meðaltal
76 ár) og 44% voru karlar. Mjólkurneysla á mismunandi æviskeiðum var
metin með gildismetnum spurningalista og beinþéttni í vinstri mjöðm
(nærenda lærleggs) var metin með magnákvarðandi sneiðmyndatöku
(QCT). Samhengi milli beinþéttni og neyslu mjólkur fyrr og nú var metið
með fjölvíðri aðhvarfsgreiningu þar sem leiðrétt var fyrir aldri, líkams-
þyngdarstuðli, hreyfingu og áfengisneyslu.
Niðurstöður: Bæði karlar og konur sem neyttu mjólkur a 1/dag á efri
árum vom með um 2% hærri beinþéttni að meðaltali (p5% CI: 0.3%, 4%)
en þau sem neyttu mjólkur <l/viku. Þeir sem neyttu mjólkur al/dag
á miðjum aldri voru með 4% hærri beinþéttni að meðaltali en þeir sem
neyttu hennar <l/viku (p5% CI: 1%, 7%). Tengslin milli mjólkurneyslu á
unglingsárum og beinþéttni vom jákvæð en ekki marktæk.
Ályktun: Tengslin milli mjólkurneyslu á mismunandi æviskeiðum við
beinþéttni meðal þátttakenda Öldmnarrannsóknar Hjartaverndar vom
svipuð hjá báðum kynjum. Mjólkumeysla á miðjum aldri virtist hafa
sterkustu tengslin við beinþéttni á efri árum. Mikilvægt er að beina bæði
rannsóknum og forvörnum að báðum kynjum, þar sem mataræði virðist
ekki síður hafa áhrif á beinheilsu aldraðra karla en kvenna.
44 Klínísk starfsemi lyfjafræðinga á Landspítala - áhrif íhlutana og
viðhorf annarra heilbrigðisstétta
Ólöf Ásta Jósteinsdóttir1, Þórunn K. Guðmundsdóttir2, Anna I. Gunnarsdóttir2,
Ingibjörg Gunnþórsdóttir2, Anna Bima Almarsdóttir1
'Lyfjafræöideild, heiibrigðisvísindasviði, HÍ, 2sjúkrahúsapóteki Landspítala
thorunnk@landspitali.is
Inngangur: Klínísk þjónusta lyfjafræðinga er í stöðurgri þróun hér á
landi, en þó nokkuð á eftir löndum á borð við Bretland og Bandaríkin, þar
sem slík starfsemi er einna lengst á veg komin. Nauðsynlegt er að kanna
þá starfsemi sem þegar er til staðar til að fá vísbendingar um hverju hún
skilar bæði klínískt og hagrænt. Fyrir þróun starfseminnar er einnig
mikilvægt að vita hvert viðhorf annarra heilbrigðisstétta er til hennar.
Markmið: Meginmarkmið rannsóknarinnar vom að endurhanna og
prófa skráningarblað fyrir íhlutanir lyíjafræðinga á LSH ásamt því að
meta klínísk og hagræn áhrif íhlutana. Einnig að kanna viðhorf heil-
brigðisstétta til klínískrar þjónustu lyfjafræðinga á LSH.
Aðferðir: Skráningarblað var endurhannað út frá eldra skráningarblaði.
Lyfjafræðingar sem skráðu íhlutanir lögðu mat á klínískt mikilvægi
íhlutana eftir ákveðnu flokkunarkerfi. Rannsakandi lagði mat á hagræn
áhrif út frá skráningu. Viðhorf heilbrigðisstétta var kannað með rýni-
hópaviðtölum við hjúkrunarfræðinga, deildarlækna og sérfræðilækna.
Niðurstöður: Lyfjafræðingar áttu oftast fmmkvæði að íhlutunum (83,2%
tilfella) og nær allar íhlutanir vom teknar til greina af læknum. fhlutanir
voru metnar þýðingarmiklar í 64,5% tilfella og ákaflega þýðingarmiklar
eða mjög þýðingarmiklar í 13,1% tilfella. Við reikninga á beinum læknis-
fræðilegum kostnaði fékkst sparnaður upp á tæpar 140.000 kr miðað við
176 íhlutanir. Hagræna mat þessarar rannsóknar er aðeins vísbending
um spamað og því er viðameira hagrænt mat í tengslum við klíníska
starfsemi lyfjafræðinga á LSH verðugt verkefni.
Ályktun: Viðhorf hjúkmnarfræðinga og deildarlækna til lyfjafræðinga
er almennt jákvæðara heldur en sérfræðilækna. Þátttakendur telja
klíníska starfsemi lyfjafræðinga á deildum hafa eða geta haft aukin áhrif
á gæði þjónustunnar og stuðlað að sparnaði þegar á heildina er litið.
Niðurstöður viðhorfskönnunar þessarar munu nýtast til frekari þróunar
klínískrar starfsemi lyfjafræðinga á LSH.
45 Greining á meðferð við svefnvandamálum ungra barna
Ama Skúladóttir, Margaret E. Wilson
Kvenna- og barnasviði Landspítala, Háskóla ísiands
amasku@landspitali. is
Inngangur: Um 20-40% ungra bama em talin eiga við svefnvanda að
stríða. Vanda sem getur haft slæm áhrif bæði á barnið sjálft og foreldra
þess til bæði skemmri og lengri tíma. Nokkrar rannsóknir hafa sýnt
fram á að ýmis konar atferlismeðferðir gefa góða raun í að bæta svefn
bamanna. Endurteknar rannsóknir hafa ekki náð að staðfesta þann
árangur. Þetta vekur upp spurningar um hvað það er í meðferðinni sem
hugsanlega hjálpar og hvað ekki.
LÆKNAblaðið 2012/98 23