Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Blaðsíða 50

VÍSINDI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 70
Ályktun: Óráð er algengur og alvarlegur fylgikvilli skurðaðgerða. DOS
er góður kostur til að nota við reglubundna skimun fyrir einkennum
þess hjá sjúklingum eftir skurðaðgerð. Þekking á áhættuþáttum og
einkennum er mikilvæg til að greina þá sem eru í aukinni hættu, forð-
ast áhættuþætti og greina snemmkomin einkenni. Hægt er að draga
verulega úr óráði með fyrirbyggjandi meðferð.
124 Heilahimnubólga af völdum baktería hjá fullorðnum á íslandi
1995-2010
Ásgerður Þórðardóttir1, Sigurður Guðmundsson1-2, Bryndís Sigurðardóttir12, Helga
Erlendsdóttir1'3, Hjördís Harðardóttir3, Magnús Gottfreðsson1-3
'Læknadeild HÍ, :smitsjúkdómadeild, 'sýklafræöideild Landspítala
asath48@gnmiiconi
Inngangur: Heilahimnubólga af völdum baktería er alvarlegur sjúk-
dómur með dánartíðni allt að 20%. Rannsóknin er gerð sem framhald
rannsóknar á heilahimnubólgu fullorðinna (16+) á íslandi 1975-1994,
sem framkvæmd var 1994. Núverandi rannsókn nær til áranna 1995-
2010. Markmið rannsóknarinnar er að skoða faraldsfræði sjúkdómsins
á íslandi.
Efni og aðferðir: Notast varviðsjúkraskrárLandspítala ogSjúkrahússins
á Akureyri og gögn sýklafræðideildar Landspítalans. Einnig fengust
gögn um meningókokka og pneumókokka sem áður hafði verið safnað.
Rannsóknartímabilinu var skipt upp í tvo jafna hluta m.t.t. upphafs á
bólusetningu gegn meningókokkum af grúppu C í október 2002.
Niðurstöður: Hundrað og sautján sjúklingar voru greindir í 118 til-
fellum. Helstu sýkingarvaldar sjúkdómsins voru meningókokkar (39%)
og pneumókokkar (28%) eins og búist var við. Alls voru 119 bakteríur
greindar þar sem einn sjúklingur var með tvær bakteríur sem sjúkdóms-
vald. Einungis 21% sjúklinga höfðu þrenningu einkenna heilahimnu-
bólgu - hita, hnakkastífleiki og minnkuð meðvitund. Nýgengi N. men-
ingitidis féll í kjölfar bólusetningar og voru 75% tilfella meningókokka á
fyrri hluta rannsóknartímabilsins á meðan fjöldi pneumókokkasýkinga
hélst jafn á báðum tímabilunum. Nýgengi sveiflaðist mjög á milli ára,
en var að meðaltali 3,2 sjúklingar á hverja 100.000 íbúa á ári og lækkaði
marktækt á milli fyrri og síðari hluta tímabilsins. Dánartíðni lækkaði um
6% á milli fyrra og síðara tímabilsins, úr 18,8% í 12,2%.
Umræða: Færri sjúklingar greindust á síðari hluta rannsóknartímabils-
ins en á því fyrra og má rekja það beint til meningókokka bólusetn-
ingarinnar sem hófst í október 2002. Dánartíðnin lækkaði einnig á milli
tímabila sem er jákvæð þróun.
125 Viðbrögð við jákvæðum blóðræktunum á Landspítala - janúar
til ágúst 2010
Katrín Hjaltadóttir1, Helga Erlendsdóttir1-2, Hjördís Harðardóttir3, Már
Kristjánssonu, Sigurður Guðmundssonu'*
‘I.æknadeild HÍ, -sýklafræöideild, 3smitsjúkdómadeild Landspítala, 'heilbrigöisvísindasvið HÍ
kalrinhjalta@gniail.com
Inngangur: Árlega greinast um 1000 einstaklingar með jákvæðar blóð-
ræktanir á sýklafræðideild Landspítala. Rannsóknir segja að því fyrr
sem sýklalyf eru gefin þessum einstaklingum, þeim mun betri eru
horfumar.
Markmið: Að kanna hversu langur tími líður frá því fyrstu upplýsingar
um jákvæða blóðræktun liggja fyrir, þar til sýklalyfjameðferð hefst.
Einnig, hversu margir voru þegar komnir á sýklalyfjameðferð, hvaða
meðferð, hversu oft upplýsingar Sýklafræðideildar leiddu til breytinga
á meðferð og hver afdrif sjúklinganna urðu.
Aðferðir: Allar jákvæðar blóðræktanir frá janúar til og með ágúst 2010
voru teknar með. Gögnin fengust úr Glims (tölvukerfi sýklafræðideild-
ar), Therapy (lyfjakerfi Landspítala), lyfjablöðum frá Barnaspítala og
Sögu (sjúkraskráningakerfi Landspítala).
Niðurstöður: Alls greindust 627 einstaklingar með jákvæðar blóð-
ræktanir á tímabilinu, þar af vom 36,8% álitin mengun. Nær allir (97%)
vom settir á sýklalyf og var ceftríaxón oftast fyrsta val, þar á eftir kom
amoxicillín/klavúlansýra. Tími frá sýnatöku að fyrstu sýklalyfjagjöf var
að meðaltali 7,5 klst. Breyting á meðferð var gerð í 66% tilvika, að meðal-
tali tæpum sólarhring eftir tilkynningu um jákvæða ræktun. Hjá um
30% sjúklinga var haft samráð við smitsjúkdómalækni um meðferð. Alls
létust 40 einstaklingar (6%) innan 30 daga frá sýnatöku.
Umræða: Flestir sjúklingarnir fengu sýklalyf og fyrsta meðferð var í
meirihluta tilvika breiðvirk sýklalyf samkvæmt klínískum leiðbein-
ingum. Stytta mætti tímann sem líður frá sýnatöku til sýklalyfjagjafar og
þar með bæta horfur sjúklinga. Tekið skal fram að hluti sjúklinganna fær
sýklalyf á bráðamóttökunni en gögn þaðan lágu ekki fyrir við vinnslu
rannsóknarinnar.
Ályktun: Rannsókn af þessu tagi hefur ekki verið framkvæmd áður og
því ekki hægt að bera þessar niðurstöður saman við neinar aðrar. Þá skal
hafa í huga að rannsókninni er ekki lokið og t.a.m. vantar upplýsingar
frá bráðamóttöku um sýklalyfjagjafir. Óskandi er að niðurstöðurnar
hjálpi til við að koma auga á hvar í ferlinu má gera betur og auka eftirlit
með þessum sjúklingahópi.
126 Próffræðilegir eiginleikar íslenskrar útgáfu vellíðunarkvarða
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO-5)
Helga Berglind Guðmundsdóttir1, Daníel Þór Ólason1, Dóra Guðrún
Guðmundsdóttir2, Jón Friðrik Sigurdsson3
’Háskóla fslands, 'landlæknisembættinu, 'geösviöi Landspítala
helgbgud(at)landspitalUs
Inngangur: Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin hefur lagt til að fimm
atriða vellíðunarkvarði (World Health Organization Five Well-being
Index (WHO-5)) verði notaður sem skimun fyrir geðlægð í heilsugæslu,
telur hún að þar sem kvarðinn sé stuttur og jákvætt orðaður, henti hann
til fyrirlagnar á mannmörgum biðstofum.
Markmið: Eitt af markmiðum rannsóknarinnar Áhrif fjárhagserfiðleika
á þunglyndistíðni hjá fslendingum, var að meta próffræðilega eigin-
leika íslenskrar útgáfu WHO-5 kvarðans (WHO-5-Í). Þáttabygging hans
var metin með staðfestandi þáttagreiningu. Samleitniréttmæti hans var
kannað með fylgni við aðra þunglyndiskvarða. Aðgreiniréttmæti WHO-
5-í var athugað með ROC greiningu, þar sem miðað var við greininguna
alvarleg geðlægð yfirstandandi samkvæmt geðgreiningarviðtali.
Aðferð: Rannsóknin er hluti af stórri langtímarannsókn á heilsu og
líðan íslendinga. Árið 2007 var spumingalisti lagður fyrir stórt til-
viljunarúrtak fslendinga. Árið 2009 var nánast sami listi lagður aftur
fyrir þá sem árið 2007 höfðu samþykkt að taka þátt í annarri fyrirlögn.
Áætlað er að fá þriðju fyrirlögnina í byrjun árs 2013. Árið 2009 var ásamt
WHO-5-Í, the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) einnig lagður
fyrir. Notast var við MINI Intemational Neuropsychiatric Interview
(M.I.N.I.) geðgreiningarviðtalið sem lagt hafði verið fyrir í öðm úrtaki
ásamt WHO-5-Í.
Niðurstöður: Niðurstöður bentu til þess að baki atriðum WHO-5 væri
einn þáttur, einnig bentu niðurstöður til þess að þáttabygging hans
væri sú sama milli kynja. WHO-5 hafði marktækt hærri fylgni við
50 LÆKNAblaðið 2012/98