Listin að lifa - 15.10.2001, Blaðsíða 26

FRÁ FÉLAGI ALDRAÐRA í BORGARFJARÐARDÖLUM:
Giulkistokkur
- örnefnaskrár
Félag aldraðra í Borgarfjarðardölum
er með margt skemmtilegt á prjónun-
um. Cullastokkurinn þeirra er for-
vitnilegur, en hér fá lesendur aðeins
að kíkja ofan í hann. Söfnun örnefna
á jörðum í sveitinni er átak sem hefur
vakið slíka athygli, að félagið fékk
viðurkenningu á Degi íslenskrar
tungu árið 1999. Formaður félagsins
er Þórunn Eiríksdóttir sem sendir eft-
irfarandi pistil. Ritstjóri kann henni
bestu þakkir fyrir.
Félagið var stofnað 23. mars 1991.
Félagar eru um 70. Félagssvæðið nær
yfir Hvítársíðuhrepp og Borgarfjarðar-
sýslu norðan Skarðsheiðar. Við hitt-
umst til skiptis í félagsheimilunum
fjórum, sem eru á þessu svæði, njótum
veitinga, sem kvenfélögin sjá um, af-
greiðum erindi, sem félaginu berast og
gerum okkur ýmislegt til fróðleiks og
skemmtunar. A hverju sumri er farið í
skemmtiferð. Nú síðsumars ferðuð-
umst við um Njáluslóðir. Var það
mjög fróðleg og vel heppnuð ferð.
Við erum í góðum tengslum við ná-
granna okkar, félög eldri borgara á
Akranesi og í Borgarnesi, og skipt-
umst á heimboðum. Síðast komu þessi
félög í heimsókn til okkar að Loga-
landi á sumardaginn fyrsta, þegar við
héldum upp á tíu ára afmæli okkar.
Einnig förum við með þeim á Spari-
dagana á Hótel Örk í Hveragerði, og á
sameiginlegt þorrablót.
Ýmsar nefndir sinna sérverkefnum
fyrir félagið. Hér segir Jón Þórisson
frá störfum „Örnefnanefndar“ sem
hann hefur verið formaður fyrir frá
upphafi:
Á Degi íslenskrar tungu. Jón Þórisson
flytur hér ávarp, eftir að hafa tekið við
viðurkenningu, fyrir hönd félagsins, úr
hendi menntamálaráðherra.
Störf Örnefnanefndar
Árið 1995 samþykkti félagið að end-
urskoða örnefnaskrár eins margra
jarða á félagssvæðinu og frekast væri
unnt. Örnefnaskrárnar eru upphaflega
ritaðar af Ara Gíslasyni, kennara og
fræðimanni, og á hann mikið þakklæti
skilið fyrir það starf, sem í raun er ó-
metanlegt. Ýmsir töldu þó, að nokkuð
af örnefnum vantaði í a.m.k. sumar
skrárnar og þær þannig upp settar, að
erfitt væri fyrir ókunnuga að rekja sig
eftir þeim. Hugmyndin var því að
reyna að bæta úr þessum ágöllum.
Þetta staif er unnið á þann veg, að
tilnefndur var einn fulltrúi úr hverjum
hreppi eins og hreppaskiptingin var þá,
það er Skorradals-, Andakíls-, Lundar-
reykjadals-, Reykholtsdals-, Hálsa- og
Hvítársíðuhreppi. Örnefnastofnun
sendir okkur ljósrit af nokkrum skrám í
einu og er þeim komið í hendur við-
komandi fulltrúa, sem sér um að hver
skrá sé yfirfarin af þeim, sem hann tel-
ur kunnugasta á hverjum stað og þær
umritaðar, ef talin er ástæða til.
Þetta starf hefur því miður gengið
misvel. Of margir hafa látið nægja að
gera nokkrar athugasemdir við skrár,
sem þurft hefði að laga mun meira.
Einnig eru til þær jarðir sem enginn
treystir sér til að eiga við, einkum þar
sem tíð ábúendaskipti hafa orðið eða
jarðir farið í eyði. Stundum hefur
þurft að fara ýmsar krókaleiðir, leita
allt norður í Skagafjörð og Öxarfjörð
að afla gagna. Eitt sveitarfélag sker
sig þó úr hvað árangur snertir, en það
er Hvítársíðuhreppur. Þar er þessi
vinna alllangt komin og örnefnaskrár
flestra jarða umritaðar.
Þetta framtak virðist hafa vakið
nokkra athygli og á „Degi íslenskrar
tungu" árið 1999 hlaut félagið viður-
kenningu fyrir starfið. En því er ekki
lokið og verður haldið áfram. Við vilj-
um leggja okkar af mörkum til að
varðveita örnefni, því að mörg þeirra
segja okkur sögu um líf og lífsbaráttu
löngu genginna kynslóða.
Annað viðfangsefni, nokkuð skylt,
var skráning á lista yfir þjóðsögur og
sagnir í prentuðum ritum, sem tengjast
borgfirskum örnefnum. Það verk var
unnið að tilhlutan formanns ung-
mennasambandsins. Afrakstrinum var
26