Iðnaðarmál - 01.04.1964, Blaðsíða 17

Festing smíðaefnisins á borvélaborðinu
skeður hér með hnéstýrðum ventli (A).
notkun við mismunandi aöstæður sé
möguleg, en það jafngildir aukinni
nýtni vélakostsins.
Auðvitað skulu menn vera ófeimn-
ir að hagnýta reynslu annarra og
lausnir hliðstæðra vandamála, því
að oft getur hagnýt þekking gefið
fjárhagslega betri lausn en algjör
nýjung.
Viðnámspressu má stjórna með „hnappa-
kerji“ til hagrœðis jyrir stjórnanda.
Vélvæðingin í dag hentar öllum,
stórum sem smáum, og henni má
deila í gráður sjálfvirkni, en það er
hins vegar háð ýmsum þáttum, svo
sem stærð, veltu, markaði o. m. fl.,
hversu langt skal halda upp þennan
gráðustiga.
Máltækið „að hika er sama og
tapa“ á vel við í iðntæknilegum skiln-
ingi þróunarinnar. Vélvæðingin verð-
ur að hafa framgang, skref fyrir
skref, jafnt og þétt, svo að smám
saman lærist af eigin raun að byggja
upp hagkvæm vélvæðikerfi staðlaðra
eininga og framkvæma þá viðhalds-
þjónustu, sem heppilegust er. En vél-
væðingin er ávallt fjárhagslegt atriði
og réttlætist aðeins af unnum hagn-
aði aðgerðanna.
Staðlaðir lojtstrokkar, en lengdina má þó
já ejtir frjálsu vali.
2. Hvers vegna vélvæðum við?
Með aukinni vélvæðingu eða sjálf-
virkni fæst aukin raunhæf framleiðni
vegna eftirtalinna ástæðna:
.1.1 Framleiðslu- og umsetningar-
tíminn styttist.
.1.2 Ojafn hraði (stöðvun) í fram-
leiðslunni minnkar eða hverf-
ur.
.1.3 Framleiðsluskipulagningin
verður einfaldari.
.1.4 Framleiðsluaðferðirnar staðl-
ast.
.1.5 Æskileg stöðlun framleiðslu-
tækja verður framkvæmanleg.
.1.6 Betra gæðaeftirlit framleiÖslu-
afurða fæst.
.1.7 Áhrif mannlegs veikleika
minnkar.
Til að ná sem beztum árangri skal
hafa í huga og framfylgja eftir megni
eftirfarandi atriðum:
.2.1 Halda afurðinni (produktinu)
í hreyfingu. Gera framleiðsl-
una eins jafna og unnt er.
.2.2 Stytta flutningsleið afurðar-
innar á milli vinnslustöðva í
framleiðslunni eins og hægt
er.
.2.3 Nota eins lítið gólfrými og
hægt er.
.2.4 Nota staðlaðan útbúnað eftir
fremsta megni.
.2.5 Tengja saman framleiÖslu-
þættina með tilliti til vinnslu,
samsetningar, pökkunar og af-
greiðslu.
.2.6 Athuga hráefni vel með tilliti
til gæða og hentugleika.
.2.7 Truflanalaus framleiðsla eyk-
ur nýtingu og framleiðni!
Segja má, að vélvæðing sé eðlilegt
svar atvinnurekandans við kröfum
launþega um bætt kjör. Kröfur fólks-
ins um bætt lífskjör eru sennilega
mikilvægasta undirstaða aukinnar
vélvæðingar og sjálfvirkni. Það er
mat ráðandi og stjórnandi aðila á
mannlegu vinnuafli, sem er beinn
hvati á kvörn sjálfvirkninnar. En það
er yfir víðan akur að horfa og margt
her að varast. Sjálfvirkni er enginn
áþreifanlegur hlutur, sem hægt er að
kaupa. Það er ekki hægt að koma á
sjálfvirkni í iðnaði með því einu að
kaupa inn sjálfvirkar vélar. Sjálf-
virknin er eins og hvítvoðungur, sem
verður að annast með kostgæfni og
umönnun, ef vel á að takast.
Ekki er ráðlegt að vélvæða vélvæð-
ingarinnar vegna, heldur vegna okk-
ar sjálfra, til hagsældar og velmeg-
unar.
Vélvæðing, sem þannig er fram-
kvæmd, að kostnaðarliðir framleiösl-
unnar færist aðeins til innan fyrir-
tækisins, án þess að heildarútkoman
breytist, eins og oft vill verða, er
sjaldnast til fyrirmyndar. Vélvæðing-
in verður að fara fram stig af stigi,
svo hægt sé að aðlaga alla staðhætti.
IÐNAÐARMÁL
51