Iðnaðarmál - 01.04.1964, Síða 35

1. mynd.
RafstöSvarnar 1933.
virkjanir og samveitur. Þróunin hef-
ur hvarvetna á þessum 30 árum geng-
ið í þá átt að tengja saraan nálæg
veitukerfi og virkja sameiginlega fyr-
ir stærri og stærri svæði hér og þar
um landið.
Og hvað er þá framundan í þróun
rafveitumála?
Næsta þrjátíu ára tímabil
Ef litið er 30 ár fram í tímann vek-
ur það fyrst og fremst athygli, hversu
mjög raforkuvinnslan mun vaxa. Á
þeim tíma mun hún sexfaldast að
minnsta kosti og það þótt enginn
stóriðjurekstur komist upp. Miklu
sennilegra er, að hún áttfaldist eða
jafnvel meir en það. Algert lágmark
er þannig, að raforkuvinnslan verði
4.000 millj. kWh árið 1994, en kann
vel að verða 5.000 millj. eða þar yfir.
Á 3. mynd er þessi þróun sýnd á
línuriti, sem tekur yfir umrædd þrjú
þrjátíu ára tímabil. Þrátt fyrir hin
miklu afrek og stórfelldar fram-
kvæmdir, sem að baki eru í sextíu
ára þróun, verður lítið úr orkuvinnslu
tveggja fyrstu þrjátiu ára tímabil-
anna í samanburði við þrjátíu árin
framundan, og því Ijóst að enn
stærri átök eru framundan í rafveitu-
málum. Enn meira sláandi er saman-
burður þessara þriggja tímabila, ef
borin er saman heildarorkuvinnslan
á hverju tímabili fyrir sig svo sem
gert er á 4. mynd.
Stækkandi virkianir
Hið mikilvægasta atriði í þeirri
samveituþróun, sem átti sér stað á
árunum 1934—1964, var stækkun
virkjananna. Meðan kaupstaðir og
2. mynd.
Rafstöðvarnar 1964.
kauptún voru ein hvert út af fyrir sig,
gátu þau ekki lagt út í stórar virkjan-
ir, nema allra stærstu kaupstaðirnir.
Flestir aðrir áttu ekki kost á nema
alls ófullnægjandi og tiltölulega dýr-
um smávirkj unum, og oft alllangt að
sækja til þeirra, eða hins vegar dísil-
rafstöðvum heima fyrir. Yfirleitt má
segja, að þróunarmöguleikarnir voru
fyrst og fremst fólgnir í því, að skil-
yrði sköpuðust til sameiginlegra
framkvæmda um stærri virkjanir og
samveitur.
Ljóst er, að framundan er nú nauð-
syn þess að byggja enn stærri orku-
ver en hingað til, til að fullnægja á
hagkvæmastan hátt þeirri stórfelldu
aukningu á raforkuþörf, sem fyrir-
sjáanleg er. Þessi nauðsyn stækkandi
virkjana opnar jafnframt möguleika
til enn hagkvæmari vinnslu raforku
úr fallvötnum landsins. Með virkjun
í stórum áföngum fæst ódýr orka.
Kostnaðarverð orkunnar fer að vísu
mjög eftir virkjunarstaðháttum, en
almennt tekið er því þó svo háttað,
að vinnsluverð orkunnar verður því
lægra, því stærri sem virkjunaráfang-
inn er. Línurit á 5. mynd sýnir í stór-
um dráttum, hvernig virkj unarkostn-
aður lækkar með stækkandi virkjun-
aráfanga.
Ef litið er á afl- og orkuþörf þeirra
samveitusvæða, sem einkum kemur
til mála að sameinist nú um eina
stóra virkjun, en það eru: Suðvestur-
land, Snæfellsnes, Norðurland vest-
anvert, Laxárvirkjunarsvæðið og
Austfirðir, þá áætlast rafaflsþörfin
eftir 10 ár (1974) um 220.000 kW
og orkuþörfin 1200—1300 millj.kWh
í orkuvinnslu.
3. mynd.
millj.kWst. -70000 -60000

•50000
-40000
-30000
-20000
-10000
1
1904 1935 1965
-1934 -1964 -1994
4. mynd.
5. mynd.
IÐNAÐARMÁL
69