Ægir - 01.02.2001, Page 32

32
F I S K I R A N N S Ó K N I R
að sjávarföll eru ekki eins greini-
leg og breytingar á dýpi eru mun
tíðari. Niðurstöðurnar benda því
til að hængar séu meira á ferðinni
á hrygningarslóðinni.
Rafeindamerkin sýna að skar-
kolinn heldur sig á 50-200 m
dýpi á hrygningartíma. Veiðar á
hrygningarsvæðinu fara aftur á
móti einkum fram á 80-120 m
dýpi og endurheimtast slöngu-
merki nær öll á því dýpisbili (sjá
6. mynd í fyrri grein okkar í
Ægi). Þetta er dæmi um upplýs-
ingar sem rafeindamerkin geta
veitt um útbreiðslu skarkolans
umfram venjuleg merki.
Með því að skoða nánar þau
merki þar sem áhersla var lögð á
30 mín skráningar, kemur í ljós
að skarkolinn er einkum á ferð-
inni kvöld og nætur. Á 3. mynd
eru sem dæmi sýndar hreyfingar 3
hrygna og 3 hænga frá 15.-19.
apríl. Þessa daga voru hængar
meira á ferðinni en hrygnur, en
kynin eiga þó sammerkt að vera
meira á ferli á kvöldin og næturna
en á daginn. Niðurstöðurnar sýna
þó einnig nokkra virkni að degi
til.
Atferli á fæðuslóð
Þegar kemur fram á sumarið verð-
ur talsverð breyting á dýpisferl-
um. Frá júní fram í ágúst héldu
rafeindamerktir skarkolar sig oft á
sama dýpi í langan tíma og kol-
arnir fóru lítið sem ekkert upp í
sjó (4. mynd). Það dýpi sem ein-
stakir skarkolar héldu sig á
breyttist yfirleitt lítið yfir sumar-
ið, þó sumir kolar færi sig greini-
lega milli svæða. Mikill breyti-
leiki var hins vegar á dýpi milli
einstaklinga og dæmi voru um
kola sem héldu sig ofan 50 m allt
sumarið, meðan aðrir voru neðan
150 m. Lítill munur var á atferli
kynja, enda einbeita bæði kynin
sér að fæðuöflun yfir sumarið.
Hitastig í umhverfi
skarkolans
Þegar merkingar fóru fram var
hitastig sjávar við botn á hrygn-
ingarsvæðinu um 2°C, skv. mæl-
ingum rafeindamerkja (5. mynd).
Í lok hrygningar (um miðjan maí)
var meðalhitinn kominn í tæpar
5°C. Sjávarhiti á þeim slóðum
sem merktir kolar héldu sig á
jókst síðan jafnt og þétt um sum-
arið, og náði hámarki í byrjun
september þegar meðalhitinn fór í
9°C. Frá byrjun október fór hita-
stig lækkandi og var komið í 2-
3°C í byrjun mars. Á 5. mynd eru
til samanburðar sett inn meðal-
gildi fyrir hitastig sjávar við botn
á 50-150 m dýpi á fjórum sniðum
út frá landinu þ.e á Selvogsbanka,
út frá Látrabjargi, Kögri og Siglu-
nesi norðanlands. Hitastig sem
mælt var með rafeindamerkjum
samræmist vel hitastigi við botn
vestan og norðvestan Íslands.
Skarkolinn virðist hins vegar hafa
haldið sig í hlýrri sjó en finnst fyr-
ir Norðurlandi og jafnframt í
kaldari sjó en ríkir sunnan Ís-
lands. Hitamælingarnar staðfesta
því niðurstöður sem fengust með
notkun slöngumerkja, að skarkol-
inn í Breiðafirði afli sér fæðu í
Breiðafirði og Vestfjarðamiðum,
en haldi ekki til fæðuöflunar
norður eða suður fyrir land.
Umfjöllun
Niðurstöðurnar sýna að á hrygn-
ingarsvæðinu á Flákakanti eru
hængar meira á ferðinni en hrygn-
ur, einkum að kvöldi og nóttu.
Hrygnur halda sig við botninn
langtímum saman og virðast
hreyfa sig fremur lítið úr stað.
Skarkolinn étur nær ekkert á
hrygningartíma (eigin athuganir)
og hreyfingar hænga að nóttu er
því ekki vegna fæðuöflunar. Því
3. mynd. Dýpisferlar 6 skarkola á hrygningartíma dagana 15. - 19. apríl 1998. Hver
ferill sýnir dýpi fyrir einn kola. Hér eru sýndar mælingar með 30 mín. millibili.
Dökkir borðar neðan ferlanna sýna tímann frá sólsetri til sólarupprásar.
0
50
100
150
200
250
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
Tími
D
_
p
i
(
m
)
Hrygnur
15.-19. apr _
0
50
100
150
200
250
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
9
:
3
6
1
4
:
2
4
1
9
:
1
2
0
:
0
0
4
:
4
8
Tími
D
_
p
i
(
m
)
Hængar
15.-19. apr _
D
ýp
i (
m
)
D
ýp
i (
m
)