Ægir - 01.07.2010, Blaðsíða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Fá, ef nokkur, umræðuefni í íslensku þjóðfélagi hafa verið jafn
áberandi og langvinn í samfélaginu síðustu árin og fiskveiðistjór-
nunin. Með reglubundnum hætti hefur þetta deiluefni náð hátindi
og oftar en ekki látið á sér kræla í aðdraganda kosninga. Varla
þarf að vekja nokkra furðu að tekist sé á um þetta mál - jafn mik-
ilvægt og það er í þjóðarbúskapnum. Vonandi rennur aldrei upp sá
dagur á Íslandi að þjóðinni og stjórnmálamönnum standi á sama
um þá auðlind sem fiskimiðin við landið eru.
Núverandi sjávarútvegsráðherra, Jón Bjarnason, steig athyglis-
vert skref í júní á síðasta ári með skipan starfshóps sem hefði
það hlutverk að skilgreina helstu álitaefni í fiskveiðistjórnuinnni
og setja fram valkosti um leiðir til úrbóta „þannig að greininni séu
sköpuð góð rekstrarskilyrði til langs tíma en jafnframt að sátt
náist um stjórn fiskveiða,“ eins og sagði í tilkynningu um endur-
skoðunarnefndina á sínum tíma. Mörgum þótti nánast ógjörningur
að hægt yrði að ná lendingu þar sem áðurnefnd atriði færu sam-
an, ekki síst þar sem mikil átök hafa verið undanfarna mánuði um
svokallaða fyrningarleið í sjávarútvegi með tilheyrandi innköllun
aflaheimilda. Nú hefur nefndin skilað verki sínu til ráðherra með
meirihlutaniðurstöðu þar sem bæði fulltrúar stjórnmálaaflanna og
hagsmunaaðila í sjávarútvegi leggja til langtímasamninga við
útgerðir um nýtingu aflaheimilda og um leið sé enn fastar tryggt í
sessi að auðlindin sé eign þjóðarinnar. Þó ekki hafi verið einróma
niðurstaða í nefndinni skiptir mestu máli að ná niðurstöðu sem
breið samstaða er um. Starf nefndarinnar er aðeins áfangi á leið-
inni en þó vegvísir í þá átt sem stjórnvöld og hagsmunaaðilar
gætu orðið sammála um að fara. Og þar með ætti umræðan að fá
betri fótfestu því með fullum rökum má halda því fram að stór
hluti landsmanna hafi engan veginn náð botni í henni að undan-
förnu. Nú á tímum þrífst því miður sú umræðutækni í samfélaginu
að þyrla upp nógu miklu ryki - tortryggja helst allt sem gert er og
ekki hvað síst það sem snýr að atvinnurekstri. Fyrir barðinu á
þeirri umræðutækni hefur sjávarútvegurinn orðið að undanförnu.
Nú verður það stóra spurningin hvort starf sáttanefndarinnar
skapi sátt til framtíðar. Stjórnvöld hafa hins vegar með beinum
hætti tilkynnt að fiskveiðistjórnunin verði sett í þjóðaratkvæði -
náist ekki sátt. Erfitt er að gera sér í hugarlund hvernig málið er
yfir höfuð tækt í þjóðaratkvæðagreiðslu en tíminn verður að leiða
í ljós hvort sú verður raunin. Eitt er víst að í aðdraganda slíkrar
atkvæðagreiðslu yrðu mikil átök sem vert væri að komast hjá.
Hugmyndir um langtímasamninga um nýtingarrétt á auðlindinni
eru ekki tilviljun. Það er staðreynd að umrótið í kringum sjávarút-
veginn að undanförnu hefur gert að verkum að margir í greininni
hafa haldið að sér höndum í fjárfestingum vegna óvissu um fram-
tíðina. Fyrir því finna ekki bara sjávarútvegsfyrirtækin sjálf heldur
öll þjónusta við greinina, að ekki sé talað um starfsfólk í grein-
inni. Stöðugleikinn til framtíðar er því öllum til hagsbóta. Fáist
hann í kjölfar starfa sáttanendarinnar var til mikils unnið.
Markar sátta-
nefndin tímamót?
Hárrétt ákvörðun að leyfa makrílveiðarnar
Málflutningur annarra þjóða, nú síðast Íra, frá því að makríll
fór að veiðast í umtalsverðu magni við Ísland hefur ein-
kennst af því að makríllinn sé þeirra eign. Sé svo, vinsamleg-
ast haldið honum þá heima hjá ykkur og hættið að senda
hann á beit á íslenskt yfirráðasvæði.
Við íslensk yfirvöld vil ég segja: Það var hárrétt ákvörðun
að leyfa makílveiðar við landið hvað sem ráðleggingum fiski-
fræðinga í Evrópu líður.
En svo vill til að það er annar fiskistofn innan lögsögunnar
sem þolir miklu meiri veiði en Hafrannsóknastofnunin leggur
til og gefið hefur verið út að veiða megi á næsta fiskveiðiári.
Það er þorskurinn. Það er góðæri hjá þorskinum og að sjálf-
sögðu á að nýta það. Í því sambandi getur sjávarútvegsráð-
herra hækkað aflaheimildir í þorski um tugi þúsunda tonna
og stuðst við gögn Hafrannsóknastofnunar við þá ákvörðun.
Arthúr Bogason, formaður Landssambands smábátaeigenda, í grein á heimasíðu sam-
bandsins
Svæðaskiptingin í strandveiðunum vond
Dæmið sem ég heyrði frá ungum sjómanni sem ég hitti ofan
á bryggju á Vestfjörðum lýsir þessu vel. Hans staða var sú
að mega bara veiða fjóra daga eða svo í mánuði vegna
svæðaskiptingarinnar og áætlaði að mánaðarlegur afli sinn
gæti orðið svona um tvö til þrjú tonn. Kunningi hans hefði
hins vegar hafið veiðarnar aðeins síðar, sá í hvað stefndi og
skráði bátinn sinn umsvifalaust utan Vestfjarða og Vestur-
lands. Hans afli yrði svona 5 til tífaldur á við afla hins vest-
firska unga sjómanns. Þetta er kallað af stjórnarliðum að
jafna tækifærin til fiskveiða.
Því miður fengu viðvörunarorð okkar sem vöruðum við
ýmsu í fyrirkomulagi strandveiðanna ekki mikinn hljómgrunn.
Það er því gott til þess að vita að æ fleiri eru farnir að átta
sig á vitleysunni. Það má sjá í tilvitnuðum orðum vara for-
manns LS og nú síðast í orðum formanns LS sem er búinn að
átta sig á hinni fáránlegu svæðaskiptingu.
En skaðinn er hins vegar skeður. Löggjöfin í öllum sínum
fáránleika hefur gilt þetta fiskveiðiárið. Ábyrgðin á þessum
mistökum er hjá þeim sem stóðu þannig að málum, gegn
ráðum okkar sem vöruðum við. Vonandi sjá þeir að sér fyrir
næsta fiskveiðiár.
Einar Kristinn Guðfinnsson, alþingismaður, í grein á bb.is
U M M Æ L I