Ægir - 01.07.2010, Blaðsíða 22

22
leiðslu og tekjur kanadísku
bláskeljaræktendanna sýna
einfaldlega að þar er fylgni á
milli. Hér á landi skortir veru-
lega á að við höfum aðgang
að fjármagni til rannsókna-
verkefna og þar kemur að
því atriði sem ríkisvaldið get-
ur helst stutt við bakið á
greininni. Hérlendis höfum
við öflugan rannsóknasjóð,
AVS sjóðinn, sem veitir styrki
til ýmissa verkefna í sjávarút-
vegi og það geta allir séð
hvernig þeim peningum er
helst varið. Stóru sjávarút-
vegsfyrirtækin virðast njóta
mikils forgangs og meðan
svo er verður lítil grein eins
og bláskeljaræktin undir. Sem
auðvitað er ekki bara synd
heldur líka mjög óskynsam-
legt í því ljósi hvaða mögu-
leika Íslendingar eiga í blá-
skeljarækt. Norðurskel er að-
eins byrjunin á atvinnugrein í
sjávarútvegi sem getur skap-
að tugum eða jafnvel hundr-
uðum atvinnu í framtíðinni.
En til þess þurfum við rann-
sóknir. Á meðan þær eru af
skornum skammti vitum við
alltof lítið um aðstæðurnar í
sjónum fyrir ræktina, árstíða-
bundnar sveiflur, hvað ber að
varast, hvar eru bestu að-
stæður fyrir bláskeljaræktina
og svo framvegis,“ segir Víðir.
Lært af reynslunni
Við endurfjármögnun Norð-
urskeljar árið 2005 segir Víðir
að hafi verið mótaðar stórar
framtíðarhugmyndir en aukn-
ingin í ræktinni orðið of
hröð. „Við vorum raunar ekki
komnir með nógu mikla
þekkingu til að átta okkur á
að við værum ekki með
nægilega tækni og búnað til
að ráða við svo mikið magn
af línum eins og við settum
út. Síðan þá höfum við kom-
ið okkur upp sérhönnuðum
báti fyrir uppskurðinn og
byggt upp aðra tækni og
kunnáttu sem er að skila sér
núna. Á þann hátt má segja
að við höfum verið undanfar-
in ár að vinna úr því að hafa
farið of hratt af stað en núna
sjáum við fram á að ráða við
markvissa aukningu í ræktun-
inni og framleiðslu fyrirtækis-
ins,“ segir Víðir en Norður-
skel hóf fyrir rösku ári vél-
vædda vinnslu og pökkun á
skelinni í húsnæði sínu í
Hrísey. Skelinni er pakkað í
lokaða plastbakka fyrir neyt-
endamarkað og í stærri um-
búðir fyrir veitingahús. Mikill
meirihluti framleiðslunnar fer
á markað í Belgíu en sífellt
fjölgar þeim innlendu versl-
unum og veitingahúsum sem
hafa bláskelina frá Hrísey á
boðstólum.
Tveggja ára ræktunartími
Bláskeljarækt má segja að sé
tvískipt. Hrygning bláskeljar-
innar er síðla sumars og í
kjölfar hennar er lirfum safn-
að og þær settar í sérstaka
sokka sem festir eru á línur
sem lagðar eru út í sjónum.
Þennan þátt ræktunarinnar er
Norðurskel með skammt
sunnan við Hrísey. Á þessu
stigi er skelin í um eitt ár en
fer síðan í áframræktun á vík-
unum inn með Eyjafirði.
Uppskurður skeljarinnar er
síðan um tveimur árum eftir
að lirfustigið hefst, misjafn-
lega langt þó eftir því hversu
stór skelin á að vera. Þannig
segir Víðir að kaupendur í
Belgíu vilji stærri skel en ís-
lenski markaðurinn. Allir eru
kaupendurnir þó sammála
um að gæði á íslensku skel-
inni séu mikil.
„Það eru margir þættir sem
ógna línunum okkar í sjón-
um. Fuglinn sækir í línurnar,
sömuleiðis er þarinn vara-
samur, öldurótið getur gert
okkur skráveifur og þannig
má áfram telja. Bláskelin nær-
ist á þörungum í sjónum og
gerðir þeirra skipta tugum.
Tvær gerðir af þörungum eru
eitraðir og við ákveðnar að-
stæður kemur sá þörunga-
blómi í efsta lagið í sjónum.
Á meðan slíkt ástand varir
uppskerum við ekki skel en
það er mikilvægt að gera sér
grein fyrir að eitraði þörung-
urinn hefur engin áhrif á
bláskelina nema rétt á meðan
þessi tegund þörungablóma
stendur yfir. Stundum varir
þetta ástand aðeins í nokkra
daga, stundum einhverjar vik-
ur en við höfum mjög náið
samstarf við Hafrannsókna-
stofnun og Matvælastofnun
um sívöktun þannig að neyt-
endur hafa ekkert að óttast
um gæði vörunnar. Hún er
alltaf fyrir hendi. Aftur á móti
er þörungablóminn dæmi um
þátt í okkar ræktun sem
nauðsynlegt er að gera víð-
tækari rannsóknir á. Þannig
gætum við betur stýrt vinnsl-
unni og ræktuninni út frá
B L Á S K E L J A R Æ K T
Víðir Björnsson, framkvæmdastjóri og Gísli Rúnar Víðisson, vinnslustjóri, með skel sem tilbúin er í hillur verslana hér á landi.