Ægir - 01.07.2010, Síða 10

10
F I S K V E I Ð I S T J Ó R N U N
deildarfyrirkomulagið í reynd
afnumið í úthafsrækju þar
sem enginn leyfilegur heild-
arafli er á þeirri tegund fyrir
þetta fiskveiðiár. Það er
áhugaverð spurning hvort
þessi ákvörðun ráðherrans
samrýmist stjórnarskrárvörð-
um réttindum útgerða, þ.e.
geta stjórnvöld á gildandi
lagagrundvelli tekið ákvarð-
anir af þessu tagi án þess að
til bótaskyldu stofnist? Einnig
er vart hægt að útiloka að
ákvörðun ráðherrans sé ólög-
leg af öðrum ástæðum.10)
Skipting aflahlutdeilda sam-
kvæmt úthafsveiðilögunum
Smugudeilu Íslendinga við
Norðmenn og Rússa lauk
með gerð Smugusamning-
anna vorið 1999. Á grundvelli
þeirra fengu Íslendingar
1,86% af leyfilegum heildar-
afla þorsks í Barentshafi
ásamt 30% meðaflaheimild-
um. Helminginn af þessum
veiðiheimildum geta íslensk
skip veitt innan norsku efna-
hagslögsögunnar en hinn
helminginn innan þeirrar
rússnesku. Skömmu eftir gerð
Smugusamningsins var afla-
hlutdeild úthlutað í þorski í
Norður-Íshafi, sbr. reglugerð
nr. 306/1999.11) Aflahlutdeild-
inni í tegundinni var skipt á
milli einstakra fiskiskipa mið-
að við þrjú bestu ár þeirra á
undangengnum sex árum frá
og með árinu 1993 að telja.
Á grundvelli meginreglna
úthafsveiðilaganna var með
1. ml. 1. mgr. 3. gr. reglu-
gerðar um úthlutun aflahlut-
deildar og aflamarks í kol-
munna nr. 196/2002 mælt fyr-
ir um skiptingu aflahlutdeild-
ar á milli einstakra skipa í
tegundinni, þ.e. hverju skipi
var úthlutað aflahlutdeild í
hlutfalli við þrjú bestu veiðiár
þess almanaksárin 1996-2001.
Þróunin við stjórn veiða á
norsk-íslensku síldinni varð
nokkuð óvenjuleg á tíma-
bilinu 1994 til 2001 þar sem á
árunum 1994-1997 studdist
stjórn veiðanna við ýmis
reglugerðarákvæði sem tak-
mörkuðu veiðarnar við tiltek-
ið aflahámark og að tiltekinn
fjöldi skipa hefði leyfi til að
veiða það aflahámark en á
árunum 1998-2001 byggðist
fiskveiðistjórnin á ákvæðum
laga um stjórn veiða úr
norsk-íslenska síldarstofnin-
um nr. 38/1998 þar sem m.a.
var kveðið á um að 5. gr. út-
hafsveiðilaganna gilti ekki
um úthlutun veiðiheimilda úr
stofninum. Þegar lög nr.
38/1998, með síðari breyting-
um, féllu úr gildi í árslok
2001, þurfti að ákveða með
hvaða hætti stýra skyldi veið-
um í norsk-íslensku síldinni
eftir það tímamark.
Á grundvelli bráðabirgða-
ákvæðis, sem bætt var við út-
hafsveiðilögin, sbr. lög nr.
50/2002, var öllum skipum,
og skipum sem komu í þeirra
stað, og sem höfðu veiði-
reynslu í norsk-íslenskri síld á
árunum 1994-2001, ákvörðuð
aflahlutdeild í norsk-íslenskri
síld, þ.e. miðað var við veiði-
reynslu á öllu þessu tímabili
en ekki þrjú bestu ár hvers
skips á tímabilinu. Nánar var
mælt fyrir um þessa úthlutun
í reglugerð um úthlutun afla-
hlutdeildar og aflamarks í
norsk-íslenskri síld nr.
348/2002.12)
Á lögmæti reglna um
skiptingu aflahlutdeildar í
norsk-íslenska síldarstofnin-
um reyndi í Hrd. 2004, bls.
4355 (mál nr. 221/2004).
Málsatvik voru þau að skip
útgerðarinnar L hafði stundað
veiðar á norsk-íslenska síldar-
stofninum árið 1996 og árin
1999-2000 og taldi að sér
hefði verið mismunað við út-
hlutun aflahlutdeildar í norsk-
íslenska síldarstofninum svo
að varðaði við jafnræðisreglu
stjórnarskrárinnar. Þessu
hafnaði Hæstiréttur með vís-
an til sambærilegra raka og
sett voru fram í Vatneyrarmál-
inu, sbr. Hrd. 2000, bls. 1534
(mál nr. 12/2000).13)
Aflahlutdeild í makríl hef-
ur ekki verið úthlutað en
stjórn veiðanna í ár hefur ver-
ið reist á að skipta megin-
þorra aflaheimilda fyrir fram
á milli einstakra fiskiskipa á
Kaupum ferska
þorsklifur
Vinsamlegast hafið samband
við Einar í síma 897 0541
Niðursuðuverksmiðja Sandgerði