Morgunblaðið - 11.02.2015, Blaðsíða 13

FRÉTTIR 13Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. FEBRÚAR 2015
Ef samið yrði um hækkun almennra
launa í takt við nýgerðan kjarasamn-
ing lækna eða um nálægt 30% á
næstu þremur árum, má gera ráð fyr-
ir að meðalvaxtakostnaður 15 millj-
óna kr. óverðtryggðs láns myndi
aukast um 30 þúsund kr. á mánuði
skv. nýju mati efnahagssviðs Sam-
taka atvinnulífsins.
Ef almenn laun hækka eins og sam-
ið var um í kjarasamningum árið 2011
eða um 3,7% á ári en lægstu launin
hækka að meðaltali um 6,7% og launa-
skrið verður svipað og á árunum 2011-
2013, myndi vaxtakostnaður lánsins
aukast um 24 þúsund kr. á mánuði.
Aukinn vaxtakostnaður getur þannig
að mati SA hæglega þurrkað upp
ábata Leiðréttingarinnar, sem talin er
lækka greiðslubyrði heimila að meðal-
tali um 16 þúsund kr. á mánuði.
Verði hins vegar árlegar launa-
hækkanir 3,5% á næstu þremur árum
í samræmi við mat Seðlabankans á
svigrúmi til launahækkana, lækkar
vaxtakostnaður vegna lánsins um 4
þúsund kr. á mánuði að mati efna-
hagssviðs SA. „Aukin ásókn heimila í
óverðtryggð lán hefur gert þau við-
kvæmari fyrir vaxtabreytingum og
þannig aukið áhrifamátt peninga-
stefnunnar,“ segir í greinargerð SA.
Stilla upp 3 sviðsmyndum
Í ítarlegri greiningu SA eru birtar
þrjár mismunandi sviðsmyndir ólíkra
launahækkana, þar sem metin eru
verðbólguáhrifin og hvernig þau smit-
ast yfir í aðrar hagstærðir s.s. gengi
og framleiðni.
Fyrsta sviðsmyndin gerir ráð fyrir
almennum launahækkunum skv. ráð-
leggingum Seðlabankans, önnur gerir
ráð fyrir hækkunum umfram það,
svipuðum og í kjarasamningunum ár-
ið 2011. Þriðja sviðsmyndin gerir ráð
fyrir að laun á almennum vinnumark-
aði hækki að sama marki og samið var
um við lækna fyrir skömmu eða um
nálægt 30% á þremur árum.
Bent er á í greinargerð efnahags-
sviðs SA að höfuðstóll verðtryggðra
lána gæti margfaldast við mikla verð-
bólgu í kjölfar mikilla launahækkana.
Vaxtabreytingar hafi þó óveruleg
áhrif á verðtryggð lán heimila.Verð-
bólga hækki hins vegar höfuðstól lán-
ananna og þar með greiðslubyrðina.
Höfuðstóll verðtryggðra lána hækk-
ar um allt að 400 milljarða kr á þriggja
ára tímabili skv. sviðsmyndum SA ef
almenn laun hækka til jafns við ný-
samþykktar launahækkanir lækna.
Eins og sjá má á meðfylgjandi
mynd sem sýnir útreikninga SA á
hver staða höfuðstóls verðstryggðra
lána yrði að þremur árum liðnum,
hækkar höfuðstóll verðtryggðu lán-
anna um 260 milljarða ef samið yrði
umfram svigrúm og laun hækka með
sambærilegum hætti og samið var um
í kjarasamningunum árið 2011. Höf-
uðstóll lánanna hækkar svo um um 84
milljarða ef samningarnir verða innan
svigrúms Seðlabankans, þ.e. almenn
laun hækka um 3,5%. omfr@mbl.is
Tugþúsunda
hækkun vaxta
Launahækkanir og verðtryggð lán - mat SA
Eltum lækna (Uppsafnaðar 30% launahækkanir á 3 árum) og höfuðstólslækkun vegna „Leiðréttingar“
- m.v. 15 m.kr. jafngreiðslulán til 40 ára tekið árið 2004, staðan að þremur árum liðnum
Innan svigrúms
(3,5% launahækkanir á
næstu 3 árum)
Umfram svigrúm
(Sömu hækkanir ogt í
samningum 2011, 3,7% á ári og
6,7% hækkun lægstu launa)
Eltum lækna
(Uppsafnaðar 30%
launahækkanir á 3 árum)
„Leiðréttingin“
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
Heimild: Útreikningar efnahagssviðs SA, Seðlabanki Íslands, Forsætisráðuneytið
Höfuðstóll lána hækkar um
84ma.kr.
„Leiðréttingin“ lækkar
höfuðstól lána um
80ma.kr.
Höfuðstóll lána hækkar um
260ma.kr.
Höfuðstóll lána hækkar um
400ma.kr.
 400 milljarða hækkun verðtryggðra
lána fái allir sömu hækkanir og læknar
Guðrún J. Vigfúsdóttir,
veflistakona andaðist 9.
febrúar sl., 93 ára að
aldri. Guðrún fæddist 3.
nóvember 1921 á Grund
í Þorvaldsdal á Ár-
skógsströnd, dóttir
hjónanna Vigfúsar
Kristjánssonar útvegs-
bónda og konu hans El-
ísabetar Jóhannsdóttur.
Guðrún stundaði nám
við Húsmæðraskólann á
Laugalandi í Eyjafirði
veturinn 1941 til 1942 og
kynntist þar vefnaði í
fyrsta skipti. Síðan lá
leiðin í vefnaðarkennaradeild Hús-
mæðraskólans á Hallormsstað. Það-
an útskrifaðist hún vorið 1945 ásamt
nöfnu sinni Guðrúnu Bergþórsdóttur,
og voru þær fyrstar til að ljúka vefn-
aðarkennaranámi á Íslandi.
Guðrún hóf störf sem vefnaðar-
kennari við Húsmæðraskólann Ósk á
Ísafirði haustið 1945 og starfaði þar í
43 ár. Árið 1961 hóf hún tilraunir með
framleiðslu handofinna vara úr ís-
lenskri ull samhliða kennslunni og
stofnaði í kjölfarið Vefstofu Guðrúnar
Vigfúsdóttur hf. sem hún rak til ársins
1987. Framleiðsla vefstofunnar varð
þekkt um land allt og út fyrir land-
steinana og vöktu hand-
ofnar vörur vefstof-
unnar mikla athygli,
ekki síst listilega hann-
aðir glæsikjólar. Hún
tók þátt í listsýningum
heima og erlendis.
Guðrún flutti í Kópa-
vog 1988 til að vera
nær dóttur sinni
Eyrúnu Ísfold og fjöl-
skyldu hennar. Hún
setti upp vefstofu við
heimili sitt og einbeitti
sér að vefnaði hökla og
tilheyrandi muna.
Samhliða því leiðbeindi
hún eldri borgurum í Kópavogi í vefn-
aði og myndvefnaði. Árið 1996 fékk
Guðrún styrk bæjarlistamanns í
Kópavogi. Á Ísafirði tengdist Guðrún
kirkjustarfi og var m.a. formaður
Kirkjukvenfélagsins og síðar í safn-
aðarnefnd Digraneskirkju.
Árið 1998 gaf Guðrún út bókina
„Við vefstólinn: lifandi vefnaðarlist í
máli og myndum í hálfa öld.“ Árið
1976 var hún sæmd riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu fyrir störf í
þágu íslensks ullariðnaðar. Guðrún
giftist Gísla Kristjánssyni, forstjóra
sundhallarinnar á Ísafirði, árið 1950.
Hann lést árið 1978.
Andlát
Guðrún J. Vigfúsdóttir
Jens Sumarliðason,
fyrrverandi yfirkennari
og framámaður í íþrótt-
um, andaðist á líknar-
deild Landspítalans 5.
febrúar sl., 84 ára að
aldri.
Jens fæddist á Ísa-
firði 19. apríl 1930. For-
eldrar hans voru Sum-
arliði Vilhjálmsson
póstur og Sólveig Silfá
Gestsdóttir húsmóðir,
bæði ættuð úr Árnes-
hreppi.
Eftirlifandi eigin-
kona hans er Ingibjörg
Bjarnadóttir, húsmóðir frá Akur-
eyri. Þau eiga fjögur börn, Bjarna,
Arnar, Sólveigu og Sigrúnu, þrettán
barnabörn og 16 barnabarnabörn.
Hann nam húsasmíði á Akureyri
og útskrifaðist frá handavinnudeild
Kennaraskóla Íslands 1955. Jens
vann sem húsasmiður á Akureyri, í
Reykjavík, á Keflavíkurflugvelli og
vann að ótal smíðaverkefnum víðs
vegar um landið. Hann
kenndi smíðar og
teikningu við skólana á
Akureyri. Hann hóf
kennslu við Breiðholts-
skóla í Reykjavík 1971
og var síðar yfir-
kennari til ársins 1994.
Hann starfaði síðustu
árin hjá Kennslumið-
stöð Reykjavíkur.
Hann stundaði
íþróttir af kappi, allt
frá unga aldri. Æfði og
keppti á skíðum á Ísa-
firði. Jens lék knatt-
spyrnu með Herði á
Ísafirði og síðar með Þór og ÍBA á
Akureyri og Víkingi í Reykjavík.
Hann gegndi ýmsum trúnaðar-
störfum fyrir íþróttahreyfinguna,
átti meðal annars sæti í stjórn
Knattspyrnusambands Íslands í tíu
ár, um tíma sem varaformaður. Jens
starfaði í Alþýðuflokknum á Akur-
eyri og var formaður íþróttaráðs
bæjarins.
Jens Sumarliðason
VerðlaunahönnunfráOticon
Glæsibæ | Álfheimum 74 | 104 Reykjavík | Þjónusta á landsbyggðinni | Sími 568 6880
| www.heyrnartækni.is |
Framúrskarandi tækni íOticonheyrnartækjumskilar
þérbestumöguleguhljómgæðumíólíkumaðstæðum.
NýjudesignRITEtækinerueinstakleganettoghafa
hlotiðalþjóðleghönnunarverðlaun.Njóttuþessað
heyraskýrtogáreynslulaustmeðheyrnartækisem
hentarþínumpersónuleguþörfum.
Fáðu þetta heyrnartæki
lánað í 7 daga
- án skuldbindinga
Fullkomin þráðlaus tækni
Engir hnappar
Auðvelt að handleika
Vatnshelt
Bókaðutímaí fríaheyrnarmælingu
ogfáðuheyrnartækitilprufuívikutíma
Sími5686880