Morgunblaðið - 22.05.2015, Síða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. MAÍ 2015
Varsla Hjá versluninni Bónus úti á Granda vogar ekki nokkur ófatlaður sér að leggja í stæði fyrir fatlaða eftir að ljúflingur, hundur af boxer-kyni, sá um að vakta stæðið í gær.
Árni Sæberg
Það er ávallt mikil ánægja
þegar háleitum markmiðum er
náð. Rétt eins og vonbrigðin eru
mikil þegar á móti blæs, hvað þá
þegar niðurlægingin er alger. Þá
leitar höfnunartilfinning, kvíði
og einmanaleiki á manninn.
Stundum eru ósigrarnir mann-
inum að kenna eða þá mátt-
arvöldunum. Verst er þó þegar
allt fer úrskeiðis sem hugsast
getur. Þá er lítið til varna en það
er hægt að gyrða í brók og
reyna aftur, því alltaf má fá ann-
að skip og annað föruneyti!
Því er þetta rifjað upp hér að í
síðustu viku féllu Útflutnings-
verðlaun forseta Íslands Ice-
landair í skaut. Heiðursverðlaun Útflutnings-
verðlaunanna komu í hlut Arnaldar Ind-
riðasonar, rithöfundar.
Fyrir glettni örlaganna þá sat blekberi í lest
í Bandaríkjunum í síðustu viku. Blekberi
ræddi við bláókunnuga konu sem sat honum
við hlið. Það kom á daginn að konan var rithöf-
undur og hafði fylgst vel með íslenskum
glæpasagnahöfundum. Einhvern veginn er
það svo að það fellur alltaf til efni á Íslandi í
glæpasögur. Mannlífið er oft efnismeira en
skáldskapurinn og skáldskapurinn verður ekki
til úr engu. Það eru einungis fagmenn sem
kunna að gera efniviðinn að söluvöru, og snill-
ingar sem geta skapað listaverk.
Vandi skáldsins
Vandi Nóbelsskáldsins var að fá þýðanda, til
að gera skáldskapinn að útflutningsvöru. Það
var ekki fyrr en skáldið samdi við skáldbróður
sinn um gagnkvæmar þýðingar á verkum, að
þeir þýddu Fjallkirkjuna og Sölku Völku í
skiptum. Með því átti höfundurinn, sem skrif-
aði á íslensku, möguleika á alþjóðlegri við-
urkenningu og höfundurinn, sem skrifaði á
dönsku, öðlaðist viðurkenningu landa sinna.
Nú eru aðstæður rithöfunda aðrar og betri.
Bókakaupstefnur og bókakynningar vinna í
haginn fyrir höfundana. Höfundarnir þurfa að
leggja til snilldina en háskólasamfélagið hefur
skapað þýðendur, af íslensku á erlend mál.
Sem betur fer hefur aldrei verið
skortur á þeim er vald hafa á
þýðingum á íslensku. Margar
þýðingar á íslensku eru snilld-
arverk, sem gefa frumverkinu
ekkert eftir.
Snilli þýðinga. Hvernig finnst
ykkur?;
Suomis Sång
Johan Runeberg
Hör hur härligt sången skallar,
mellan Wäinös runo hallar.
Det är Suomis sång.
Det är Suomis sång.
Hör de höga furorna susa,
hör de djupa strömmar brusa,
det är Suomis sång.
Det är Suomis sång.
Landslag
Grímur Thomsen
Heyrið vella á heiðum hveri,
heyrið álftir syngja í veri:
Íslands er það lag.
Heyrið fljót á flúðum duna,
foss í klettaskorum bruna:
Íslands er það lag.
Hvort tveggja er fallegt, hvort í sinni sveit.
Annar veruleiki
Það er örlítið annar veruleiki sem birtist í
viðskiptum. Það þarf að finna hilluna til að
starfa á. Til þess þarf hugvit eins og hjá rithöf-
undum. Það þarf þekkingu eins og hjá verk-
fræðingum. Það þarf kjark eins og hjá fjalla-
görpum sem leita hátt. Flug er í raun fyrsta
hátækniatvinnugreinin á Íslandi. Það skorti
ekki kjarkinn hjá ungum mönnum, sem fóru til
Bandaríkjanna og Kanada með lítið annað en
vilja og góðar óskir í veganestið. Þegar heim
var komið varð að skapa viðurværið og finna
hilluna. Hilluna má finna í samlíkingu við flug-
vélamóðurskipið. Ísland er flugvélamóðurskip
í Atlantshafi. Það hentar vel að safna saman
farþegum frá tveim heimsálfum og flytja þá
frá brottfararstað til áfangastaðar með við-
komu á Íslandi. Það var fyrir 60 árum sem sú
hugmynd kom fram.
Lilja og Bölverkssöngur
Svo er Ísland einnig kjörinn áfangastaður,
aukin heldur þurfa Íslendingar að leita á fram-
andi slóðir. Úr þessu hefur Icelandair og for-
verum þess tekist að spinna vef til Útflutn-
ingsverðlauna.
Það hefur ekki alltaf gengið vel í rekstr-
inum. Sú Lilja sem nú er kveðin var mikill
Bölverkssöngur fyrir rúmlega 30 árum.
Rannsóknarnefnd
Þá var á dögum stjórnmálamaður, sem hét
Ólafur Ragnar Grímsson. Hann virðist löngu
horfinn af sjónarsviðinu og enginn man hann
lengur. Ellegar að hann hefur umpólast. Sá
bar fram þingsályktunartillögu um rannsókn
með 15 spurningum, sannkallaður rannsókn-
arréttur;
„Tillaga til þingsályktunar um rannsókn-
arnefnd þingmanna til að kanna rekstur, fjár-
festingar og fargjalda- og farmgjaldaákvarð-
anir Flugleiða hf. og Eimskipafélags Íslands
hf. með sérstöku tilliti til einokunaraðstöðu og
markaðsdrottnunar þessara fyrirtækja.“
Dylgjur og ályktanir
Framsöguræðan var löng, uppfull af dylgj-
um með svörum, sem gerði alla rannsókn
ónauðsynlega.
Ein fullyrðing var þessi:
„Þróun fyrirtækisins mótast nú að mestu
leyti af alþjóðlegum viðskiptahagsmunum
flókinnar fyrirtækjasamsteypu, sem virðist
leggja æ meiri áherslu á hinn alþjóðlega sam-
keppnismarkað, ekki þjónustumarkaðinn við
íslenskan almenning.“
Ein ályktunin var þessi;
„Sú alþjóðlega útþensla, sem einkennt hefur
vöxt Flugleiða á sl. árum, gerir það að verkum,
að fyrirtækjasamsteypan er nú orðin svo
margbrotin að hún skapar verulega möguleika
á flutningi rekstrarfjár og eignarmyndunar
frá hinum íslensku þáttum rekstrarins og til
hinna erlendu þátta í fyrirtækjasamsteyp-
unni.“
Ein umsögn um fjárfestingu Flugleiða hf. í
flugvél, nánar tiltekið DC 10:
„Þegar um svo afgerandi fjárfestingu er að
ræða, - fjárfestingu sem er í sama „klassa“ og
hin þekkta og sumir mundu segja illræmda
Kröfluvirkjun landsmanna.“
Svo kom markmiðið berlega fram;
„Í flestum þessara landa hefur forræði kjör-
inna fulltrúa þjóðarinnar yfir mikilvægustu
greinum samgöngukerfisins verið tryggt á
þann hátt, að opinberir aðilar hafa ýmist að
öllu leyti eða á afgerandi hátt verið eignarað-
ilar að mikilvægustu samgöngufyrirtækjunum,
og er þannig leitast við að tryggja að sam-
göngukerfið þjóni hverju sinni almennum
þjóðhagssjónarmiðum og velferðarsjón-
armiðum fólksins í landinu. Hér á landi hefur
hins vegar orðið sú þróun, að öflugustu fyr-
irtækin í samgöngukerfi þjóðarinnar eru
einkafyrirtæki, og hefur mikilvægi þessara
fyrirtækja aukist til muna á allra síðustu ár-
um.“
Í viðtali við dagblaðið Vísi spyr blaðamaður;
„Hvernig ætti slík þjóðnýting að fara fram?“
Stjórnmálamaðurinn svarar: „Fyrsta skrefið í
þeim efnum gæti verið að skilja á milli þeirra
flugsamgangna sem ég tel að séu nauðsyn-
legar fyrir öryggi landsins og þjóðarhag. Þar á
ég bæði við flugsamgöngur innanlands og utan
sem yrðu þá reknar af opinberum aðilum, en
einkaaðilunum yrði látið eftir áhættuflugið, ef
þeir vilja frekar það flug áfram.“
Rannsóknarnefnd Alþingis var aldrei skip-
uð, en hirðsveinar stjórnmálamannsins hófu
einkarannsókn.
Útflutningsverðlaun
Vissulega átti eftir að syrta í álinn hjá Flug-
leiðum hf. Ekki var það vegna þeirra sem
stjórnuðu félaginu. Allur flugheimurinn stóð á
heljarþröm. Stjórnendurnir brugðust við og
höfðu betur. Endurreisnin endaði með algerri
endurnýjun á flugvélakosti. Á þeim flug-
vélakosti byggist reksturinn enn í dag.
Ekki er víst að forseta Íslands hefði hlotnast
sú virðing að veita Icelandair þann heiður sem
fylgir útflutningsverðlaunum forseta Íslands
ef þessi þjóðnýting hefði náð fram að ganga.
Stjórnendur félagsins hafa utan einu sinni
verið gæfufólk. Það ber að þakka og virða. Að
því býr íslensk ferðaþjónusta í dag. Icelandair
á heiðurinn og vegsemdina skilið.
Eftir Vilhjálm Bjarnason » Það hentar vel að
safna saman far-
þegum frá tveim
heimsálfum og flytja
þá frá brottfararstað
til áfangastaðar með
viðkomu á Íslandi.
Vilhjálmur Bjarnason
Höfundur er alþingismaður.
Erfiði og vegsemd í 60 sumur